Нитроқосылыстар

Нитроқосылыстар — молекуласындағы сутек атомы нитротопқа (-NО₂) алмасқан көмірсутектердің туындылары. Нитроқосылыстарды азот қышқылындағы HО-NО₂ гидроксил тобының орнын алкил немесе арил басқан қосылыстар деп қарастыруға да болады.

Нитроглицерин мен нитроцеллюлозаның құрамында да — NО2 тобы болғанымен, оларда азот атомы көміртекпен тікелей байланыспай, оттек атомы арқылы жалғасқан. Бұндай қосылыстар нитроқосылыстарға емес, азот қышқылының қүрделі эфирлеріне жатады.

Нитротоптың санына байланысты нитроқосылыстар — мононитро-, динитро- және полинитроқосылыстар болып бөлінеді. Нитротоп байланысқан көміртек атомына байланысты нитроқосылыстар біріншілік (а), екіншілік (ә), үшіншілік (б) және ароматты (в) болып бөлінеді:

Халықаралық номенклатура бойынша нитроқосылыстарды көмірсутектердің атына қосымша нитро- деген сөз қосу арқылы атайды. Өндірісте нитроқосылыстарды көмірсутектерді нитрлеп алады.^[1]