Zimannasên sedsala mezin ev têgih bikar dianîn, ji ber ku zimanên di vê malbata zimanan de ji hev dûrtirîn zimanê hindî yê kevn, sanskrît û germanî bûn. Zimanên keltî ewdem ne dihatin jimartin, ji ber ku rêzimanên wan xwedî hin taybetiyên cihê bûn û toxarî a bêhtir li Rojhilatê bû di sala 1890 hat dîtin.

Di warê zanistiya zimanên hind û ewropî de zimannasên alman pêşiya giştan in. Ew navê "hind û germanî" bikartînin.

Reh û peresendî

Zimanên hind û ewropî di wateya zimanzanî de lêzimê hev in.

Di dawiya sedsala 18an de rojhilatnasê îngilîz William Jones wekheviyên di navbera sanskrît a zimanê Hindistanê kevn û latinî û yewnanî de dît û têgihîşt ku rehên wan yek in. Pişt re ev lêzimî di navbera farisî û keltî de jî texmîn kir.

Franz Bopp ê alman bi berhema xwe ya li ser yekrehiya sanskrît, yewnanî, latinî, farisî û almanî bingeha zanistiya hind û ewropî li Almanya danî.

Zimanê hind û ewropî yê rehane bi awayê zimanzanî hat veafirrandin. Lê ti kes nikare bibêje ku ev zimanê kalên hind û ewropiyan bû.

Welatê gelê kal û bavên hind û ewropiyan li ku der e, ew jî baş nayê zanîn. Ewropî dibêjin ew bakûra Derya Reş e. Lê dîroknasên arî, bi taybetî kurd, dibêjin ew çiyayên Zagros, ango Kurdistan e.

Zimanên hind û ewropî

• Ermenî: ermeniya klasîk (mirî ye), ermenî

• Zimanê toxarî: toxariya A (mirî ye), toxariya B (mirî ye)

Zimanên hind û îranî

Zimanên hind û arî an hindî

Zimanên nuristanî

Zimanên îranî

Zimanên îranî yên rojhilatî

Binşaxê bakur-rojhilatî

• • • beşa skîtiya rojava
      • Skîtî (mirî ye)
      • Osetî an îronî
    • beşa xwarezmî
      • Avestayî
      • Xwarezmî
    • beşa sogdî
      • Sogdî (mirî ye)
      • Yaxnobî
    • beşa baktrî
      • Baktrî (mirî ye)
    • beşa skîtiya rojhilat
      • Sakayî (mirî ye)
      • Paşto
        • binşaxê pamîrî
          • binbeşa waxî
            • Waxî
          • binşaxê muncî û yidxa
            • Muncî
            • Yidxa
          • binşaxê sangleçî û îşkaşmî
            • Sangleçî
            • Îşkaşmî
          • binşaxê şuxnî û yazgulamî
            • Şuxnî
            • Yazgulamî
  • binşaxê başûr-rojhilat
    • Paraçî
    • Ormurî

Zimanên îranî yên rojavayî

Binşaxê bakur-rojavayî

• • • Medî (mirî ye)
    • Partî (mirî ye)
    • beşa yên Îrana navendî
      • Yazdî
      • Nayinî
      • Natanzî
      • Soî
      • Xunsarî
      • Gazî
      • Sivendî
      • Vafsî
    • beşa Semnanî
      • Semnanî
      • Sangisarî
    • beşa xezarî
      • Gilekî
      • Mazanderanî
    • Teşa Talişî
      • Talişî
      • Harzanî
    • Beşa Zazakî û Gûranî
      • Zazakî
      • Hewramî
    • Beşa Belûçî
      • Belûçî
      • Başkardî
    • Beşa Kurdî
      • Kurmancî (kurmanciya bakur)
      • Kurdî (kurmanciya navendî)
      • Kelhûrî
      • Lekî

Binşaxê başûr-rojavayî

• • • Beşa Farisî
      • Farisiya kevnar (mirî ye)
      • Farisî
      • Tacikî
      • Larî
    • Beşa Tatî
      • Tatî
    • Beşa Lûrî
      • Lûristanî
      • Bextîyarî
      • Mamesenî
      • Kûgilûyî
      • Kumzarî

Albanî

• Albanî

Yewnanî

• Yewnanî klasîk (mirî ye), yewnanî an Yewnanî, tsakonî

Zimanên Îtalî

• • Zimanên oskî û ûmbrî: oskî (mir), ûmbrî (mir), sabellî
  • Zimanên latînî û faliskî: latinî û falîskî
    • Zimanên romanî
      • Sardînî
      • Zimanên romanî yên ewropî an bejahiyî (kontînental)
        • Zimanên romanî yên bejahiyî yên rojhilatî
          • Zimanên romanî yên bejahiyî yên rojhilat-bakurî: rûmenî, îstrorûmanî
          • Zimanên romanî yên bejahiyî yên rojhilat-başûrî: meglenorûmanî, arûmanî
        • Zimanên romanî yên bejahiyî yên rojavayî:
          • beşa îtalî û romanî: dalmatî, îtalî
          • beşa rêtoromanî: furlanî, ladîn, romanş
          • beşa galî, îberî û romanî
            • galî û romanî ya bakurî: franko provenzalî, fransî
            • galî û romanî ya başûrî: provenzalî
            • îberî û romanî ya bakurî
              • îberî û romanî ya bakur-rojavayî: ketelanî
              • îberî û romanî ya bakur-navendî: spanî
              • îberî û romanî ya bakur-rojavayî: galîsiyayî, portûgalî
            • îberî û romanî ya başûrî: muserebî (mirî ye)

Zimanên keltî

• • Zimanên keltî yên parzemînî: gaulî an gallî (mir)
  • Zimanên keltî yên giravî an yên giravên brîtanyayî:
    • Zimanên goidelî: îrlendî (gaelî), gaeliya skotlendî, kornî (mir)
    • Zimanên brîtanî: bretonî, walesî an kimrî, kornî (mir)

Zimanên germanî

• • Zimanên germanî yên rojhilatî: gotî, vandalî, burgûndî (hemû mirin)
  • Zimanên germanî yên bakurî
    • Zimanên germanî yên bakur-rojhilatî: danîmarkî, swêdî
    • Zimanên germanî yên bakur-rojavayî: norwêcî, îslendî, feroeyî
  • Zimanên germanî yên rojavayî
    • Zimanên germanî yên rojava-ewropî an bejahiyî (kontînental)
      • Zimanên germanî yên rojava-bejahiyî yên rojhilatî: almanî, yîdîş, lûksembûrgî
      • Zimanên germanî yên rojava-kontînental ên rojavayî: holendî, afrîkaans
    • Zimanên germanî yên rojavayî yên behra Bakur: frîzyayî, îngilîzî

Zimanên baltî

• • Zimanên baltiyên rojavayî: prûsyayiya kevin (mir)
  • Zimanên baltiyên rojhilatî: latvî an letonî, lîtvanî

Zimanên slavî

• • Zimanên slaviyên rojhilatî
    • Zimanên slaviyên rojhilat-bakurî: rûsî, belarûsî
    • Zimanên slaviyên rojhilat-başûrî: ûkraynî
  • Zimanên slaviyên rojavayî
    • Zimanên slaviyên rojava-bakurî: polonî, keşûbî, polabî (mir)
    • Zimanên slaviyên rojava-navendî: sorbiya jorîn, sorbiya jêrîn
    • Zimanên slaviyên rojava-başûrî: çekî, slovakî
  • Zimanên slaviyên başûrî: slaviya kîlîseyî ya kevin
    • Zimanên slaviyên başûr-rojavayî: slovenî, serbî, kroatî (berî: serbokroatî†)
    • Zimanên slaviyên başûr-rojhilatî: makedonî, bulgarî

Çavkanî

Merritt Ruhlen (1991). A Guide to the World's Languages. Vol. 1: Classification. Edward Arnold, London-Melbourne-Auckland.