Черкысола (Памар ял шотан илем)

Памар солан ужашыже, Сиза эҥер воктене верланен лийын шоген.

Ялын лӱмжӧ ушымо кок марий мут гыч лектын: «черке» + «сола» = «черк(ы)сола».

1868 ийын архивысе документлаште Черкысола (Черкасола) «околоток Церковный» манын палемдалтын. Ондакрак чылт марий-влакын гына илыме Памар илемыштышт Косма ден Дамиан лӱмеш Сиза эҥер воктене черкым чоҥеныт. Тунам шуко еҥ тынеш пурен огытыл. Чимарий-влак илаш эҥерын вес могыркыжо кусненыт, посна шогышо марий илемым негызленыт. Черке воктене руш-влак кодыныт. Памар солам условно кок ужашлан пайлаш тӱҥалыныт: руш ужашлан — Руш Памар але «село Космодамианское» да марий ужашлан — Марий Памар але «Черкысола». Но официальный документлаште нуно ик Памар сола але «село Космодамианское» манын ончыкталтыныт.
1874 ийыште священник Александр Шабановын вуйлатымыже дене у верыште марий ужаш деке куснен шогышо у черкым чоҥенын. Черке марий да пырляштарыме руш-марий ужашым пырдыж семын пайлаш тӱҥалын. Тунам Черкысола (Черкесола) ялын ял лийын шичме сӱретше лекташ тӱҥалын. Памар сола кок ужаш гыч лийын шогаш тӱҥалын: руш да марий. Тыге калык коклаште Марий Памар (рушла Марийские Помары) да Руш Памар (рушла Русские Помары) лӱм-влак лектыныт. Тиде лӱм-влакым марий-влак гына кучылтыныт, руш-влак коклаште тыгай пайлымаш-влак лийын огытыл, нуно шагал лийыныт, черкыште да волостной правленийыште гына ыштеныт.
XX-шо курымын тӱҥалтышыштыже Памар сола кум ужаш гыч лийын шогаш тӱҥалын:

• 1. Марий ужаш — Марий Памар але Черкысола, посна ял семын палемдалтын.
  
• 2. Руш дене марий-влакым пырляштарыме руш ужаш — Кырмегесола (рушла Кримечайки), тугак посна ял семын палемдалтын.
  
• 3. Кумшо ужаш — Памар сола, тиде кок яллан рӱдӧ ужашышт гыч гына шогышо сола, але ондакрак черкан, административный зданий-влакан, кевытан, пазаран, школан сола. Солан калыкше икмыняр административный пӧртысӧ да черкыште ыштыше пашаеҥ-влак гыч гына лийын шоген. Тиде — Памар солан илыме верла деч кораҥдыме деловой ужашыже.
  

Тыгай пайлымаш кызытат вияҥын шога. Памар сола калык коклаште кызытат шонен лукмо илыше-влак деч посна лийын шогышо солан деловой ужашыжылан шотлалтеш.

МАССР Президиум Верховный Советын Указше почеш 1960 ийыште Курыктӱр, Кырмегесола, Лапкасола, Черкысола ялла да Памар сола ик илыме верыш ушненыт — Памар солаш. Черкысола Памар солан Волжский уремышкыже савырнен.^[1]

• ^{[2] [3] [4]} Вишневский Семён Алексеевич — марий серызе, почеламутчо, СССР Серызе-влак ушемын йыжъеҥже (1951), Марий АССР-ын Калык почеламутчыжо (1969), Марий АССР-ысе С.Г. Чавайн лӱмеш Кугыжаныш премийын лауреатше (1983), I степенян Ачамланде сар, Калык-влакын Келшымашышт да Йошкар Шӱдыр орден-влакын кавалерже, 1941–1945 ийласе Кугу Ачамланде сарын участникше.

• Деревня Черкасола.

1. Волжский район: Сборник документальных очерков. — Йошкар-Ола: Комитет Республики Марий Эл по делам архивов, Государственный архив Республики Марий Эл, Администрация муниципального образования «Волжский район», 2003. — 320 с. ил. C. 184.