Монгол Улсын Зэвсэгт Хүчин

Үндсэн өгүүлэл: Монголын Ардын арми

Геополитикийн байршил, эдийн засгийн хүч чадлаасаа хамаараад Монгол Улс цэргийн хүчирхэг бодлого хэрэгжүүлдэг. Монголын зэвсэгт хүчин гадны халдлагын эсрэг тусгаар тогтнолоо хамгаалах хязгаардмал чадавхитай учир үндэсний аюулгүй байдал нь дипломат харилцаа дээр ихэд тулгуурладаг. Тус улс том, шуурхай, мэргэжлийн зэвсэгт хүчинтэй болох бодлогыг баримталж хэрэгжүүлж байна.

Монгол Улсын зэвсэгт хүчин Сьерра-Леоне, Ирак, Этиоп, Эритрей, Баруун Сахар, Афганистан, Либери, Чад, Өмнөд Суданд энхийг сахиулах ажиллагаанд оролцож байна. Афганистан дахь Монголын цэргийн баг Афганы Үндэсний Армийн цэргийн зэвсэг техникийн ихээхэн хэсгийг бүрдүүлдэг хуучин Варшавын гэрээний орнуудын зэвсэг техник дээр ажиллахад нь НАТО/Олон улсын аюулгүй байдлын хүчинд туслаж байгаа юм. 2005/2006 онд Монголын цэргийн албан хаагчид Косово дахь Бельгийн цэргийн бүрэлдхүүнд үүрэг гүйцэтгэсэн.

Хуурай замын хүчин нь ойролцоогоор 570 гаруй танк, хуягт тээвэрлэгч 700 гаруй, 600 гаруй их буу, 650 гаруй агаарын довтолгооноос хамгаалах хэрэгсэл, бусад цэргийн зориулалттай техник хэрэгсэлтэй юм. Эдгээр зэвсэг техникийн ихэнх нь 1980-аад оны эхээр Зөвлөлт Холбоот Улсад үйлдвэрлэгдсэн байдаг бөгөөд нийт зэвсэг-техникийн паркийн 60-80% нь III үеийн үлдсэн хувь нь IV үеийнх ажээ.

Зэвсэг техник

Техник хэрэгсэл	Зураг	Үйлдвэрлэсэн улс	Төрөл	Марк	Ашиглаж байгаа	Тайлбар
Танк
T-54		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	Танк	T-54	200[3]
Т-55		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	Танк	T-55	270[3]
Т-72		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	Танк	Т-72А	100[4][5][6]	ОХУ-аас МУ-д тусламжаар өгсөн
Хуягт тээвэрлэгч
БМП-1		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	Хуягт тээвэрлэгч	БМП-1	310[3]
БТР-60		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	Хуягт тээвэрлэгч	БТР-60ПБ	150[3]
БТР-70		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	Хуягт тээвэрлэгч	БТР-70М	90[7][8]	ОХУ-аас МУ-д тусламжаар өгсөн
БТР-80		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	Хуягт тээвэрлэгч	БТР-80М	50[9][10]	ОХУ-аас МУ-д тусламжаар өгсөн
БРДМ-2		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	Хуягт тээвэрлэгч	БРДМ-2	120[3]
Тийрэлтэт пуужингийн систем
БМ-21 Град		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	Тийрэлтэт пуужингийн систем	БМ-21	160[3]
Их буу (нийт 500 ширхэг[3])
Д-30		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	122-мм их буу	Д-30	100 ширхэг[3]
Д-44		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	85-мм танк эсэргүүцэх их буу	Д-44	Тодорхойгүй[3]
Д-48		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	85-мм танк эсэргүүцэх их буу	Д-48	Тодорхойгүй[3]
БС-3		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	100-мм танк эсэргүүцэх их буу	БС-3	Тодорхойгүй[3]
МТ-12		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	100-мм танк эсэргүүцэх их буу	МТ-12	Тодорхойгүй[3]
М-30		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	122-мм их буу	М-30	Тодорхойгүй[3]
М-46		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	130-мм их буу	М-46	Тодорхойгүй[3]
МЛ-20		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	152-мм их буу	МЛ-20	Тодорхойгүй[3]
Миномёт (нийт 140 ширхэг[3])
БМ-37		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	82-мм миномёт	БМ-37	Тодорхойгүй[3]
ПМ-43		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	120-мм миномёт	ПМ-43	Тодорхойгүй[3]
М-160		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	160-мм миномёт	М-160	Тодорхойгүй[3]

Монгол Улсын Агаарын Довтолгооноос хамгаалах цэрэг нь тус улсын Зэвсэгт хүчний бүрэлдэхүүнд багтдаг үндэсний агаарын болон агаарын довтолгооноос хамгаалах ажиллагаанд зориулсан нисэх хүчин юм. Тус албаны үндсэн үүрэг нь Монгол улсын нутаг дэвсгэрийн агаарын орон зайн аюулгүй байдлыг батлан хамгаалахад оршдог. 2011 онд МиГ-21 сөнөөгч онгоцнуудыг устгалд оруулах нэрийдлийн дор заримыг нь Хойд Солонгос руу зарсан нь тогтоогдсон.^[11] 2012 онд Аэробус онгоцыг МИАТ-д буцааж өгсөн.^[12] 2013 онд Монгол Улсын Агаарын Довтолгооноос хамгаалах цэргийн хүчин нь АНУ-ын " Lockheed Martin" компанид үйлдвэрлэсэн C-130J маркийн гурван онгоц худалдан авахаар төлөвлөөд байсан^[13] ч төсөв мөнгөний асуудлаас болж уг асуудалыг царцаасан.

Зэвсэг техник

Техник хэрэгсэл	Зураг	Үйлдвэрлэсэн улс	Төрөл	Марк	Ашиглаж байгаа	Тайлбар
Сөнөөгч онгоц
МиГ-29		Орос[1]	Сѳнѳѳгч	МиГ-29УБ	6 нэгж ашиглаж байгаа[14]
Нисдэг тэрэг
Ми-8		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	Тээврийн нисдэг тэрэг	Ми-8МТ/Т	11[15]	1 нисдэг тэрэг 2015 оны 12 сарын 24-ны шөнө сургуулилт хийх явцдаа осолдсон.
Ми-171		Оросын Холбооны Улс  Орос	Тээврийн нисдэг тэрэг	Ми-171Е	2[3]
Ми-24		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	Байлдааны нисдэг тэрэг	Ми-24В/Д	11[3] (9-ийг урт хугацааны хадгалалтанд, 2-ийг тогтмол ашигладаг)
Зенитийн төхөөрөмж (нийт 150 ширхэг[3])
61-К		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	37-мм автомат зенитийн их буу	61-К	Тодорхойгүй[16]
С-60		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	57-мм зенитийн их буу	С-60	Тодорхойгүй[3]
ЗПУ-4		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	14,5-мм зенитийн пулемёт	ЗПУ-4	Тодорхойгүй[3]
ЗУ-23-2		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	23-мм зенитийн төхөөрөмж	ЗУ-23-2	Тодорхойгүй[3]
ЗСУ-23-4 Шилка		Оросын Холбооны Улс  Орос	23-мм өөрөө явагч зенитийн төхөөрөмж	ЗСУ-23-4	Тодорхойгүй[17][18]	20 хүртэлх тооны
Агаарын довтолгооноос хамгаалах пуужин
Стрела-1		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	Нам өндрийн aгаарын довтолгооноос хамгаалах зенит-пуужингийн цогцолбор	Стрела-1	Тодорхойгүй[19]	20 хүртэлх тооны
Стрела-2		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	Нам өндрийн aгаарын довтолгооноос хамгаалах зөөврийн зенит-пуужингийн цогцолбор	Стрела-2	250[9][3]
Игла		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	Нам өндрийн aгаарын довтолгооноос хамгаалах зөөврийн зенит-пуужингийн цогцолбор	Игла	Тодорхойгүй[20]
С-75		Зөвлөлт Холбоот Улс  Зөвлөлт Холбоот Улс	Өндрийн агаарын довтолгооноос хамгаалах зенит-пуужингийн цогцолбор	С-75	1 батарей[21]	24 пуужин[21]
С-125		Оросын Холбооны Улс  Орос	Нам болон дунд өндрийн агаарын довтолгооноос хамгаалах зенит-пуужингийн цогцолбор	Печора-2М	2 ширхэг хөөргөх төхөөрөмж бүхий 1 батарей[9]	ОХУ - аас МУ-д тусламжаар өгсөн

• Эх сурвалж: АНУ-аас цэргийн онгоц худалдаж авахаар хэлэлцэж байна
• Эх сурвалж: Зарубежное военное обозрение, № 7, 2011
• Эх сурвалж: The Military Balance 2010 - P.419
• Эх сурвалж: “МИГ-21”-ИЙГ ЗАДАЛЖ ЗАРАХ ТУШААЛЫГ ЗХЖШ-ын эрх бүхий албан тушаалтан өгчээ
• Эх сурвалж: Scramble.nl

Үндсэн өгүүлэл: Цэргийн цол

БНМАУ-ын үеийн цэргийн цол

Үндсэн өгүүлэл: БНМАУ-ын үеийн цэргийн цол

Монгол улсын цэргийн цол

Дээд офицер

• Генерал
• Дэслэгч генерал
• Хошууч генерал
• Бригадын генерал

Ахлах офицер

• Хурандаа
• Дэд хурандаа
• Хошууч

Дунд офицер

• Ахмад
• Ахлах дэслэгч
• Дэслэгч

Ахлагчийн цол

• Тэргүүн ахлагч
• Сургагч ахлагч
• Ахлах ахлагч
• Ахлагч
• Дэд ахлагч

Хугацаат болон гэрээт цэргийн алба хаагчдын цол

• Ахлах тvрүүч
• Түрүүч
• Дэд түрүүч
• Ахлах байлдагч
• Байлдагч

Хурандаа генерал, армийн генерал цол 2006 оны хуулиар хэрэглэгдэхээ больсон.

• 2021 он: Чингис хаан одон^[22]

• Зэвсэгт хүчин

• Монгол Улсын Зэвсэгт хүчний өнөөгийн цол