Belanda

Nama "Belanda" berasal daripada bahasa Portugis iaitu Holanda; ia pengungkapan luas daripada kawasan khusus terletak di pantai barat negara itu sendiri disebutkan sebagai Holland. Daerah Holland pada ketika itu merupakan kawasan yang paling makmur dan pesat pembangunan pada waktu zaman Republik Provinsi Bersatu menerus ke zaman pemerintahan Batavia sehingga dikaitkan kuat dengan keseluruhan negara tersebut di persada dunia.^[14] Kata serapan terus Portugis Holanda (Jawi: هولندا‎ atau هولند‎) banyak digunakan dalam butiran manuskrip-manuskrip Melayu menggambarkan pertembungan orang-orang yang datang dari negara ini dengan kerajaan-kerajaan Melayu sebanyak 347 kali;^[15] nama ini juga didatangkan dalam pelbagai cara ejaan lain seperti Walanda/Welanda/Wolanda/Wilanda (Jawi: ولندا‎, hasil pengaruh bahasa Jawa ꦮꦭꦤ꧀ꦢcode: jv is deprecated Walanda) dan Belanda (270 kali) keseluruhannya berjumlah sebanyak 663 kali.^[15]

Perkataan belanda turut dilanjutkan makna menerangkan sifat orang-orang Eropah^[16] serta barangan asing yang dibawa dan diperkenalkan mereka dalam kalangan penduduk alam Melayu seperti ayam belanda, kucing belanda, durian belanda, beras belanda dan sebagainya.^[17][18][19]

Di bawah pemerintahan Maharaja Charles V penguasa Empayar Rom Suci dan Sepanyol, kawasan Belanda merupakan salah satu daripada 17 daerah gabungan yang meliputi sebahagian besar kawasan yang dikenali hari ini sebagai Belgium, Luxembourg dan Utara Perancis. Selepas mendapat kemerdekaan daripada Phillip II pada 1648, Belanda menjadi sebuah negara republik yang dinamakan Republik Tujuh Provinsi Belanda Bersatu (Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden/Provinciën, Republic of the Seven United Netherlands/Provinces). Republik ini menjadi kuasa ekonomi dan penjelajah laut yang mahir pada abad ke-17. Zaman ini dikenali sebagai Zaman Emas Belanda. Antara syarikat-syarikat perdagangan antarabangsa yang bermula disini termasuklah Syarikat Hindia Timur Belanda atau VOC.

Belanda diserap ke dalam Empayar Perancis Pertama oleh Napoleon, yang kemudiannya dibebaskan selepas kekalahan Napoleon. Selepas itu, kerajaan Belanda ditubuhkan pada 1815 dengan meliputi kawasan yang dikenali pada hari ini sebagai Belgium dan Luxembourg. Belgium mendapat kemerdekaan pada 1830, manakala Luxembourg berpisah selepas kematian Raja William III. Pada abad ke 19, Belanda sudah menjadi sebuah negara industri berbanding negara negara berhampirannya.

Belanda bersifat neutral semasa Perang Dunia Pertama. Di Perang Dunia Kedua Belanda ditakluk oleh Nazi (Jerman) pada Mei 1940, tetapi dibebaskan selepas 1945. Selepas perang, ekonomi Belanda menjadi semakin maju dengan Belanda menjadi ahli anggota ekonomi Benelux dan Komuniti Ekonomi Eropah. Belanda juga menjadi ahli NATO.

Belanda merupakan negara perintis Kesatuan Eropah semasa penubuhan organisasi itu pada 1992.

Untuk rencana lanjutan, lihat Daerah Belanda

Belanda dibahagi kepada 12 kawasan pentadbiran yang dinamakan daerah (provinsi - provincies).

• Brabant Utara (Noord-Brabant)
• Drenthe
• Flevoland
• Fryslân / Friesland
• Gelderland
• Groningen
• Holland Selatan (Zuid-Holland)
• Holland Utara (Noord-Holland)
• Limburg
• Overijssel
• Utrecht
• Zeeland

Setiap daerah dibahagikan kepada perbandaran (gemeenten). Ada beberapa pulau di Caribbean berada di bawah pemerintahan Belanda iaitu Antillen Belanda, satu kumpulan lima pulau, dan Aruba yang dahulunya berada di dalam Antilles tersebut.

Pembahagian daerah

Bendera Wilayah (provinsi) Bahasa Belanda Ibu negeri Bandar terbesar Luas Jumlah penduduk Kepadatan (per km²) Brabant Utara Noord-Brabant Den Bosch Eindhoven 4,916 2,444,158 497 Drenthe Assen Assen 2,641 490,981 186 Flevoland Lelystad Almere 1,417 387,881 274 Fryslân / Friesland Leeuwarden Leeuwarden 3,341 646,305 193 Gelderland Arnhem Nijmegen 4,971 1,998,936 402 Groningen Groningen Groningen 2,333 576,668 247 Holland Selatan Zuid-Holland Den Haag Rotterdam 2,814 3,505,611 1,246 Holland Utara Noord-Holland Haarlem Amsterdam 2,671 2,669,084 999 Limburg Maastricht Maastricht 2,150 1,122,701 522 Overijssel Zwolle Enschede 3,325 1,130,345 340 Utrecht Utrecht Utrecht 1,385 1,220,910 882 Zeeland Middelburg Middelburg 1,787 381,409 213

Salah satu bentuk muka yang menarik di Belanda ialah permukaan tanahnya sangat rata. Hampir separuh daripada negara Belanda berada kurang 1 meter di atas paras laut. Paras tertinggi ialah Vaalserberg pada ketinggian 321 m. Banyak tanah rendah dikawal oleh dike dan dinding laut. Sebahagian kawasan di Belanda, misalnya daerah Flevoland, ditebus daripada laut. Kawasan tebusan sebegini dipanggil polder.

Negara ini dibahagi kepada dua bahagian utama oleh sungai Rhine (Rijn), Waal, dan Meuse (Maas).

Arah angin yang utama di Belanda ialah barat daya, yang menyebabkan iklim kepulauan yang sederhana, dengan musim panas yang dingin dan musim sejuk yang sederhana.

Untuk rencana lanjutan, lihat Ekonomi Belanda

Belanda mempunyai ekonomi yang maju dan terbuka yang mana kerajaan telah mengurangkan peranannya dalam mengawal ekonomi Belanda sejak 1980an. Aktiviti ekonomi utama di Belanda adalah termasuk pemprosesan makanan, bahan kimia, pemprosesan petroleum, dan pembuatan jentera elektrik. Walaupun sektor pertaniannya hanya menyediakan peluang pekerjaan kurang daripada 4% daripada populasi, Belanda mampu menghasilkan lebihan dalam industri makanan untuk dieksport. Belanda menduduki tempat ketiga dalam senarai pengeksport makanan, selepas Amerika Syarikat dan Perancis.

Sebagai negara perintis Euro, Belanda menggantikan mata wang lamanya, guilder (Bahasa Belanda: gulden) pada 1 Januari 1999.

Untuk rencana lanjutan, lihat Budaya Belanda

Belanda mempunyai banyak pelukis ternama. Ketika abad ke 17, Belanda melahirkan banyak pelukis handalan seperti Rembrandt van Rijn, Johannes Vermeer, Jan Steen dan lain lain. Pelukis ternama abad ke 19 dan 20 pula ialah Vincent van Gogh dan Piet Mondriaan selain M.C. Escher (ahli seni grafik) dan Han van Meegeren (art forger).

Belanda juga merupakan tanah air kepada Erasmus dan Spinoza. Descartes pula banyak menjalankan kerja kerjanya di Belanda.

• Senarai negara berdaulat
• Senarai wilayah perbandaran di Belanda