Erhard Loretan
Erhard Loretan (* 28. April 1959 in Bulle; † 28. April 2011 in Fieschertal) weer en Swiezer Bargstieger. He weer 1995 de tweete Bargstieger, de dat gelung, all 14 Achtdusender ahn tosätzlichen Suerstoff to bestiegen, un de darte insgesamt. Loretan weer sowohl diplomeerter Kunstdischer as ok Bargführer. He is bi den Afstört vun en vun hüm führt Seilschaft to Dood kommen.
Karriere
Loretan, de in Crésuz in de Freiburger Voralpen wahnen dee, hett mit 11 Johren den eerstan Barg besteeegen, den 1848 Meter hooch Dent de Broc.[1] All veer Johr later hett he sien eerst ansprööksvull Klettertour bewältigt, den Oostgrat vun den Doldenhorn (3645 m). Bit to dat Öller vun 18 Johren harr Loretan all en beindrucken Reeg vun extrem Routen in sien Tourenbook stahn, as to'n Bispeel Westliche Zinne-Nordwand, Matterhorn-Nordwand, Mont Blanc Peutereygrat un völ mehr. 1981 kreeg he dat Swiezer Bargführer-Diplom.
Sien Taktik bi dat Bargstiegen weer, mögelkst flink un mit wenig Gepäck ünnerwegens to ween. Bannig bekannt wurr he mit en Blitzanstieg up den Mount Everest in de Nordwand fast in de Falllien vun den Foot vun de Rongpu-Gletscher ut. He steeg in weniger as 40 Stünn up un rünner un steeg dorbi wegen de Lawinengefohr hööftsächlich nachts. He weer nich mal mit en Telt ünnerwegens, sonnern blots mit en Schüpp to'n Graben vun en Schneehöhle un to'n Biwakeeren. He steeg mit sien Klauterpartner in weniger as söss Stünn över 3000 Hööchtmeter vun den Tipp rünner.
Disse Technik hett up de een Siet woll dat Risiko höhger maakt, wiel Loretan weniger Eeten un Utrüsten mit sück führ, hett dat up de anner Siet aber ok bannig minneseert, wiel he dör dat lichtere Gepäck flinker klautern kunn un sück up Achtdusender nich so lang in de Doodszoon uphollen muss.
Loretan harr 1987 de Idee vun de Utdragen vun de Patrouille des Poyets, ut de nah 1992 de Trophée des Gastlosen hervörgung.
1986 gelung hüm mit Wojciech Kurtyka an den Nameless Trango Tower vun de Trango-Toorns en nee bannig stuur Route.
Sien 14. Achtduusender, den Kangchendzönga, besteeg he 1995. An den Barg keem dat to en Oort Wettloop mit Benoît Chamoux, de to dissen Tietpunkt nah eegen Tellen ok 13 Achtduusend besteegen harr. Wiels Loretan de darte Minsch wurr, de up all Achtdussender stunn, is Chamoux etwa 50 m ünnerhalv vun den Tipp storven.
1996 hett de in Zürich indragen Stiften The King Albert I Memorial Foundation Erhard Loretan de ut rein Gold schaffen König-Albert-Verdeenstmedaille för sien Eröffnung «neuer Dimensionen im modernen Alpinismus». Loretan harr sien Drööms verwirklicht, ahn den Verwachtensdruck vun de Medien, dat Streven nah Publizität oder den Verlockungen vun dat Kommerz-Bargstiegen to nahtogahn, heet dat in de Oorkunn..
An' 28. April 2011, sien 52. Geburtstag, is Loretan bi en Afstört an' Grünhorn up dat Gemeendrebeet vun Fieschertal to Dood kommen.[2] He weer Führer vun en Tweeerseilschaft, sien 38-johrig Früendin truck hüm mit in de Deept. Se hett swoor besehrt överleevt.[3][4]
Kindstötung
In' Dezember 2001 hett Loretan sien dormals söben Maand olt Söhn en tödlich Schütteltrauma toföögt, nahdem dat Kind tovör över en länger Tiet schreet harr. 2003 wurr he to veer Maand Haft up Bewährung veroordeelt.[5] He hett tostimmt, dat sien Naam bekanntgeven wurr, um up de Gefohren vun dat so nömmt «Babyschütteln» hentowiesen.[2]
Besünner alpinistisch Leistungen
- 1980: Pallcaraju
- 1980: Ranrapalca
- 1980: Carás
- 1980: Artesonraju
- 1980: Nevado Huascarán
- 10. Juni 1982: Nanga Parbat[6]
- 16. Juni 1983: Gasherbrum II[7]
- 23. Juni 1983: Hidden Peak[8]
- 30. Juni 1983: Broad Peak[7], somit dree Achtduusender binnerhalv vun 15 Daag, tosommen mit Marcel Rüedi
- 30. April 1984: Manaslu[7], tosommen mit Marcel Rüedi
- 24. Oktober 1984: Annapurna[7], eerste Överschreeden, Upstieg Südwand, Afstieg Normalweg, mit Norbert Joos
- 6. Juli 1985: K2[9]
- 8. Dezember 1985: Dhaulagiri[7]
- 1985: Eiger-Nordwand
- 1986: 38 Swiezer Tippen in 19 Daag dorünner 30 Veerduusender
- 30. August 1986: Mount Everest[10] in 40 Stünn vun dat Basislager un torüch över de Nordwand
- 1986: Cho Oyu (Versöök)
- 1988: Trango-Toorns
- 1989: 13 Nordwände in de Berner Alpen in 13 Daag
- 1989: K2 (Versöök)
- 1990: Denali
- 21. September 1990: Cho Oyu[7]
- 1990: Shishapangma över en nee Route, aber ahn den Hööfttipp to recken[7]
- 2. Oktober 1991: Makalu[7]
- 1992: K2 (Versöök)
- 1993: Kangchendzönga (Versöök)
- 1. Oktober 1994: Lhotse[7]
- 1994: Mont Epperly
- 29. April 1995: Shishapangma[11]
- 5. Oktober 1995: Kangchendzönga[12]
- 1995: Mont Loretan? (namloos Barg in de Antarktis)
- 1997: Nanga Parbat (Versöök an den Mazeno-Grat mit Wojciech Kurtyka)
- 2000: Nanga Parbat (Versöök an den Mazeno-Grat mit Jean Troillet)
- 2001: Dörqueren vun Gröönland mit den Draak
- 2002: Eerstbegahn in de Nordwand vun den Pumori
- 2002: Jannu-Nordwand (Versöök), tosommen mit Ueli Steck
- 2003: Jannu-Nordwand (Versöök), tosoammen mit Ueli Steck, Stephan Siegrist, Frédéric Roux
Böker
- Erhard Loretan und Jean Ammann: Den Bergen verfallen. Paulusverlag, Freiburg 1996, ISBN 3722803969.
- Erhard Loretan: Himalaya: Regards /Ansichten /Reflections Paulusverlag, Freiburg 1998, ISBN 3722804426
Filmografie
- White Out - Solo dans les 80.emc" Regie: Romolo Nottaris, 1996.
- Höhenrausch – Der Extrembergsteiger Erhard Loretan. (Original: Erhard Lorétan, respirer l'odeur du ciel). Regie: Benoît Aymon, 2011. (Online-Video, franzöösch)
Weblenken
- vun Erhard Loretan mit Bild in dat Internet-Archiv
- Gespräch mit Erhard Loretan in dat Internet-Archiv
- Tod eines Gipfelstürmers in: Spiegel Online van’ 29. April 2011