Gerhard Schröder

Herkunft

Gerhard Schröder wurr as tweet Kind van dat Ehepaar Gunhild Erika Lauterbach (* 2. Oktober 1913 in Burgstall; † 1. November 2012 in Patterbuorn) un Fritz Schröder (* 12. September 1912 in Leipzig; † 4. Oktober 1944 bi Klausenburg) up en Buernhoff in Mossenberg (Lippe) boren. Schröder sien Moder weer mit en Früendin dorhen flücht, um de Luftangreep van de Allieerten uttowieken.^[1] Fritz Schröder weer ahn Öllern upwussen un hett bit 1939 faken as obdaakloos Gelegenheitsarbeiter un Landarbeiter leevt, de mehrmals wegen Klaueree veroordeelt wurrn is. Nahdem 1939 he ut de Haft entlaaten wurrn weer, truck he mit Erika Lauterbach, de he 1936 kennenlehrt harr, un Dochter Gunhild (1939–2017) to sien Moder un sien Steefvader Paul Vosseler (1906–1966)^[2][3] nah Deppelt, wo se an’n 28. Oktober 1939 heiraadt hemm. 1940 wurr he intrucken. He full as Obergefreiter van de Wehrmacht bi Rücktooggfechten an‘n 4. Oktober 1944 dicht bi Klausenburg in Siebenbürgen wiels de Oostkarpatische Operatschoon van de Root Armee.^[4] Sien söss Maand olt Söhn harr he nich to Gesicht kreegen.^[4] 2001 hett Schröder sien Süster dat Graff in Ceanu Mare upspört.^[5]

Kindheit, Utbillen un Berop

Över de Kindheit van Schröder weer fröher wenig bekannt.^[1] De Moder sörg mit hör Arbeit för hör Kinner, hör Öllern, hör nee Ehemann Paul Vosseler, de van hör Schweegermoder Klara Vosseler schett weer, un de dree Halfgeschwister van Gerhard Schöder Lothar (* 5. April 1947; † 29. Januar 2019), Heiderose un Ilse Vosseler, de ut de nee Ehe hervörgungen.

Siet 2004 leet Schröder de Apenlichkeit immer wat mehr över sien Jöögd erfohren un hett seggt, dat he to de Armsten van de Armen in dat Land tellt hett.^[1] De Schröders weern up Fürsorge (Sozialhülp) anwiest. Se hemm 1957 as achtköppig Patchworkfamilie in en Tweezimmerwahnen in dat westfäälsch Osterhagen leevt.^[1] Över sien Familie hett de latere Kanzler ahn Umschrieven seggt: „Wir waren die Asozialen.“^[1]

Sien Kindheit hett Schröder van 1945 bit 1957 in den Stadtdeel Bexten van Bad Salzuflen verbrocht un hett dor de Volksschool besöcht. 1957 truck he nah Osterhagen un hett in Talle van 1957 bit 1958 de Voksschool besöcht.^[6] Dornah hett he bit 1961 en Lehr to’n Eenzelhannelskoopmann in en Porzellangeschäft in Lemgo maakt. As eenzig Söhn van en in den Tweeten Weltkrieg fallen Vader weer Schröder van den Wehrdeent befreet un hett neben sien Arbeit in en Iesenwarenhannel in Chöttingen för en Afsluss van de Middlere Riep van 1962 bit 1964 de Abendschool besöcht. Af 1964 hett he, um de Hoochschoolriep up den Tweeten Bildungsweg tonächst een Johr lang dat Siegerland-Kolleg in Weidenau un van 1965 dat Westfalen-Kolleg in Builefeld besöcht. 1966 hett he sien Abitur in Builefeld maakt.^[2]

Noch in dat sülvig Johr fung he an de Georg-August-Universität Chöttingen en Studium van de Rechtswetenschapen an, wat he 1974 mit dat eerst juristische Staatsexamen un 1976 mit dat twee juristische Staatsexamen afsluuten dee. Schröder weer somit Vulljurist.

1976 wurr he as Afkaat an dat Landgericht Hannover tolaaten un hett tonächst as anstellt Afkaat in en Kanzlei, af 1978 as Sozius van en Kanzlei in Hannover arbeit. He hett dissen Berop bit to sien Wahl to’n Ministerpräsidenten van dat Land Neddersassen 1990 utöövt un hett ünner annern den dormals as RAF-Terroristen inhafteerten Horst Mahler vertreeden. Ebenso weer he Vetreeder van de Nebenklaag bi de Verhandlung van den Nazi-Fememord an den Nazi-Skinhead Gerd-Roger Bornemann, den Söhn van en sozialdemokraatschen Gewerkschaftsfunktionär.^[7]

Familie un Früenden

Schröder weer van 1968 bit 1972 mit Eva Schubach, van 1972 bit 1984 mit Anne Taschenmacher un van 1984 bit 1997 mit Hiltrud Schwetje verheiraadt. Sien veerte Ehefru weer af 1997 de Journalistin Doris Schröder-Köpf (* 1963). Se weer siet 2013 Landdagsaforodnete för de SPD in Neddersassen. An‘n 26. März 2015 wurr bekannt, dat sück Schröder nah 17 Johren Ehe van sien Ehefrau Doris Schröder-Köpf trennt heet.^[8] Rechtskräftig schett wurrn se an’n 11. April 2018.^[9] In‘n Januar 2018 hett he sien nee Partnerin, de süüdkoreaansch Wertschapsexpertin So-yeon Kim, vörstellt, de he an’n 2. Mai 2018 in Seoul heiraadt hett.^[10][11][12] Dat is Schröder sien fiefte Ehe.

Gerhard Schröder hett kien eegen Kinner, is aber Steefvader van Klara (* 1991), Dochter van Doris Köpf un den Journalisten Sven Kuntze. De Ehelüüd Schröder-Köpf harrn buterdem twee russisch Kinner adopteert: Gregor (* 2006; adopteert in dat Johr 2006) un de ut Sankt Petersburg stammend Viktoria (* 2002; adopteert in dat Johr 2004).^[13] De Familie hett lang Tiet in en Riegenendhuus in dat Zooveertel van Hannover leevt. In‘n Juni 2009 truck se in en Villa an den Rand van de Eilenriede in den Stadtdeel Waldhausen.^[14]

Siet de Trennung van dat Ehepaar in dat eerst Quartal 2015 leevt Gerhard Schröder in en Wahnen in Hannover.^[15] He hett todem twee Eegendomswahnungen in en Ferienhuus up de Noordseeinsel Borkum.^[16]

Gerhard Schröder is evangeelsch. 2014 hett he seggt, dat hüm an den Protestantismus „die Klarheit, die Nähe zur Vernunft und die Abwesenheit von Brimborium“ gefallen dee. Up de Idee, politische Entscheedungen ut en Zwiegespräch mit Gott aftoleiten, weer he nie nich kommen.^[17]

Schröder betekent Wladimir Putin as sien privaten Früend.^[18][19][20] All as Bundskanzler hett Schröder an’n 23. November 2004 bi Beckmann seggt, dat to Putin en Grundvertruen bestahn dee un Putin en lupenreiner Demokrat weer.^[21] Bi de ünner Eid nommen van Putin nah de Wahl 2018 weer Schröder in‘n Andreas-Saal des Kremls nah den Patriarch van de russisch-orthodox Kark de tweete van blots dree Personen, de Putin gratuleeren deen, noch vör den Ministerpräsidenten Dmitri Medwedew.^[22]

Parteiloopbahn

Schröder is siet 1963 Liddmaat van de SPD. För den Bezirk Hannover hett he dor 1971 de Stäe van den Vörsitter van de Arbeitsgemeenschap van de Jungsozialistinnen un Jungsozialisten in de SPD (Jusos) övernommen, 1978 bis 1980 weer he ok Bundsvörsitter van de Jusos.

För de Landdagswahl in Neddersassen an’n 15. Juni 1986 weer as Tippkandidatin van de Partei tonächst Anke Fuchs vörsehn, de ehmalge Bundsministerin för Jöögd, Familie un Gesundheit. Fuchs hett aber denn verzicht, nahdem Schröder sien Kandidatur ankünnigen dee un sück dorbi de Ünnerstütten van mehreren Kreisverbände van sien Partei sekerstellt harr.

Binnerhalv van de Partei geev dat Diskussionen över mögelke Koalitschonspartner, sowohl up Landesebene as ok up Bundesebene: Wiels Kanzlerkandidat Johannes Rau för de Bundsfagswahl an‘n 25. Januar 1987 en Koalitschoon mit de Grönen utslooten harr un up en Mehrheit van de SPD setten dee, wull Schröder en root-gröön Koalitschoon in Neddersassen nich utsluuten. En van de Wahlkampthemen weern denn de entspreekend Utnannersetten tüschen Rau un Schröder.

Bi de Oorwahl van den SPD-Bundsvörsitter in’n Juni 1993 hett Schröder gegen Rudolf Scharping un Heidemarie Wieczorek-Zeul kandideert, wobi he togliek sien Kanzlerkandidatur för 1994 verkloort hett, he weer aber Scharping ünnerleegen.^[23] Nah den Rückträe van Oskar Lafontaine van all Ämter in‘n März 1999 wurr Schröder to’n SPD-Vörsitter wählt un behull dit Amt bit 2004.

Afordneter in Bundsdag un Landdag

Liddmaatschap in’n Bundsdag (1980–1986)

Bi de Bundsdagswahl an‘n 5. Oktober 1980 wunn Schröder dat Direktmandat för sien Partei mit 50 % van de Stimmen.^[24] Bi de Bundsdagswahl 1983 reck Schröder 44,6 % van de Eerststimmen un verlor dormit den Wahlkreis gegen den Kandidaten van de CDU. Kunn aber över de Landeslist van de SPD doch noch in den Bundsdag intrecken.^[25]

Liddmaat Landdag Neddersassen (1986–1998)

In den Landdagswahlkamp 1986 in Neddersassen hett ünner de Führung van Schröder de SPD nich schafft, starkste Fraktschoon to wurrn, ok wenn se düütlich towunnen hett. De CDU verlor woll hör afsolute Mehrheit, kunn aber mit de FDP en Koalition mit knapp Mehrheit billen un wiederhen de Regeeren billen.

Schröder hett sien Bundsdagsmandat daalleggt un is as SPD-Fraktschonsvörsitter un Oppositschonsführer in de Landdag van Neddersassen wesselt un bleev dor bit 1998 Liddmaat.

Ministerpräsident van Neddersassen (1990–1998)

To de Landdagswahl in Neddersassen 1990 weer Schröder weer de Tippkandidat van de SPD in Neddersassen un wurr an’n 21. Juni 1990 mit root-gröön Parlamentsmehrheit to’n Ministerpräsident wählt. In de beid folgend Landdagswahlen 1994 un 1998 wurr Schröder in dat Amt bestätigt un weer in sien Funktschoon as Ministerpräsident van’n 1. November 1997 bit 27. Oktober 1998 ok Präsident van den Bundsraat.

Nahdem Schröder bi de Landdagswahl an‘n 1. März 1998 weer de afsolute Mehrheit halen dee, hett hüm SPD-Bundesgeschäftsführer Franz Müntefering noch an den Wahlabend to’n Kanzlerkandidaten van de SPD för de Wahl to’n 14. Düütschen Bundsdag an‘n 27. September 1998 verklort.^[26]

Bundskanzler (1998–2005)

Bundsregeeren Schröder I 1998–2002

Dat Ergevnis van de Bundsdagswahl weer wat Nees in de Historie van de Bundsrepubliek. Eerstmals verlor en Regeerenskoalitschoon hör parlamentarische Mehrheit, un eerstmals kreegen Parteien, de sück traditschonell as „links van de Midden“ instuufen deen, mehr as 50 Perzent van de Stimmen. In‘t Ergevnis kunn Schröder de eerste root-gröön Koalitschoon up Bundsebene billen. Wiel to’n eersten Mal Vertreder van de nee sozialen Bewegungen an de Regeeren keemen, hett man van dat „Projekt Rot-Grün“ snackt, dat en Wannel in de politisch Kultur van Düütschland verkörpern sull. ^[27]

Schröder wurr an’n 27. Oktober 1998 to’n söbenten Bundskanzler van de Bundsrepubliek Düütschland wählt.^[28] He weer nah Willy Brandt un Helmut Schmidt de darte sozialdemokraatsch Bundskanzler. Bi sien Wahl kreeg Schröder bi 287 Gegenstimmen un 27 Enthollen 351 Stimmen, ofschons de root-gröön Koalitschoon blots 345 Mandate harr. Dat weer dat eerste un bitlang eenzige Mal, dat en düütsch Bundskanzler mit „frömd“ Stimmen wählt wurrr. Schröder hett bitlang as eenzig düütsch Bundskanzler van de Mögelkeit Gebruuk maakt, den Eid up dat Grundgesett ahn religiöös Tosatz to leisten. Nah en körten Tiet mit Bodo Hombach wurr siet 1999 Frank-Walter Steinmeier as Baas van dat Bundskanzleramt en van de engsten Mitarbeiter van Schröder. Gerhard Schröder hett an’n 2. Mai 2001 as eerst Bundskanzler dat Nee upricht Bundskanzleramt in Berlin betrucken.

All bald nah den Anfang van de Legislaturperiood wies sück, dat Schröder un Bundsfinanzminister Oskar Lafontaine ünnerscheedlich Ansichten to grundsätzlichen wertschaps- un finanzpolitischen Fragen harrn. De gegensätzlichen Upfaaten führen denn to en Machtkamp, up de sien Hööchtpunkt Lafontaine all in’n März 1999 de Regeeren verlaaten hett un sien Amt as Parteichef upgeeven dee. Doruphen wurr Schröder Bundsvörsitter van de SPD (Wedderwahl in de Johren 1999, 2001 un 2003); Finanzmister wurr Hans Eichel, de as Ministerpräsident bi de Landdagswahl in Hessen 1999 de Regeerensmehrheit för sien Koalitschoon verpasst harr.

In de Binnenpolitik hett de root-gröön Koalitschoon Deelen van dat Wahlprogramm „Innovation und Gerechtigkeit“ umsett.

Bundesregeeren Schröder II 2002–2005

In den Bundsdagswahlkamp 2002 leeg de root-gröön Koalitschoon lang Tiet in all Umfragen düütlich achter de Oppositschoon. Dennoch hemm SPD un Bündnis 90/De Grönen an‘n 22. September 2002 weer en knapp Mandatsmehrheit reckt, mit de de Regeerenskoalitschoon Schröder fortsett wurrn kunn. Beobachter hemm dorbi twee Faktoren as wahlentscheedend sehn:

• eenmal dat goode un medienwirksame Krisenmanagement van Schröder bi de Flootkatastrooph, de in’n Laatsömmer 2002 kört vör de Bundsdagswahl Oostdüütschland an de Elv un hör Nebenströöms intreeden weer, un
• to’n annern dat Aflehnen van en Deelnahm an den van de Vereenigten Staaten plaant Irakkrieg dör de Bundsregeeren.

Nahdem he an’n 22. Oktober 2002 weer to’n Bundskanzler wählt wurrn weer, hett Schröder weer en Reeg van konfliktriek Reformvörhebben anstött, so to de Gesundheitsreform un Plääns to de Grünnen van en Bad Bank.

Mit de Agenda 2010 präsenteer Schröder an‘n 14. März 2003 dat gröttste un wichtigste Projekt van sien Kanzlerschap. Karnstück van disse Reform weer dat Hartz-Konzept, dat de Kommission „Moderne Dienstleistungen am Arbeitsmarkt“ ünner den Vörsitt van Peter Hartz siet den 22. Februar 2002 entwickelt harr. Eenige funnen disse Agenda as en Träe in de richtige Richtung, wiels Gewerkschaften, Oppositschoon un linker Flögel van de SPD dat as en massiven Sozialafbau sehn deen. Schröder muss all in sien eegen Partei düchtig drum kämpen, dat de Agenda 2010 överhoopt up den Weg keem.

Dorto keem, dat de CDU in’n Bundsraat immer gröttere Stimmenandeelen kreeg un Schröder muss immer mehr Togeständnisse maken, dormit sien Agenda ok dör den Bundsraat keem. Aber de SPD verlor immer wieder an Stimmen un somit ok Wahlen.

Nahdem de Sozialdemokraten bi de Landdagswahl in hör Stammland Noordrhien-Westfalen nah 39 Johren de Regeerensführung verloren harr, seech Schröder de Grundlaag för sien Politik in Fraag stellt. In den Bundsdag hett he an’n 1. Juli 2005 de Vertruensfraag stellt, de mit 151 Ja-, 296 Nein-Stimmen un 148 Enthollen beantwoort wurr. Dormit weer de notwennig Kanzlermehrheit nich reckt wurrn. Schröder hett ansluutend de Uplöösen van den Bundsdag beandragt, de Bundspräsident Horst Köhler an‘n 21. Juli tostimmt hett. De Bundspräsident hett vörtrucken Neewahlen för den 18. September 2005 ansett.

Bi de Bundsagswahl 2005 reck de SPD mit stark Verlusten blots noch 34,2 % van de Stimmen (222 van 614 Sitten), womit se knapp achter de Fraktschonen van CDU un CSU leeg. För en root-gröön Koalitschoon hemm de Stimmen van de Regeerensparteien nich reckt, aber ok CDU/CSU un FDP kunnen kien Regeeren billen.

Schröder bleev up Ersöken van den Bundspräsidenten nah de eerst Sitzung van den neen Düütschen Bundsdag an’n 18. Oktober 2005 in‘t Amt, bit Angela Merkel an‘n 22. November 2005 to sien Nachfolgerin wählt wurr. Dat Bundsdagsmandat hett he an’n 24. November 2005 daalleggt un hett sien Rücktoog ut de Politik verklort. Schröder sien Agenda 2010 wurr dör Angela Merkel in hör eerst Regeerensverkloren van’n 29. November 2005 loovt.

Van 2002 bit 2005 wurr Schröder van den US-amerikaanschen Geheimdienst NSA afhöört; dat hemm de Ergevnisse van de Globale Överwakens- un Spionageaffäär in‘n Februar 2014 ergeven.^[29]

Nah verbalen Attacken van italieensch Politiker gegen de Düütschen hett Schröder deswegen in dat Johr 2003 en plaant Italienurlaub afseggt.^[30]

Berader un Kommissionen

De Regeerensstil van Schröder tekent sück dorsör ut, dat he, insbesünnere för sien Reformprojekte, nebn den in dat Grundgesett dorför vörsehn Institutschonen up völ beradens Gremien un Kommissionen torüchgriepen dee. Sückse Kommissionen hemm meest düchtig apelichkeitswirksam arbeit. Luut Schröder sullen se dorto deenen, en breet Konsens van de Experten bi de anstreevt Reformen sekertostellen. Kritiker hemm hüm vörsmeeten, dormit grundleegend Mechanismen van de Demokratie uttoheveln. Anner hemm seggt, dat disse Gremien blots in’n Vörfeld tätig weern un kien Utwirken up den lateren Gesettensperzess harrn.

To de Kommissionen hörrn dat Bündnis für Arbeit, Ausbildung und Wettbewerbsfähigkeit, de nationale Ethikrat, de Weizsäcker-Kommission zto de Tokunft van de Bundeswehr, de Süssmuth-Kommission to de Towannern nah Düütschland, de Kommission Moderne Dienstleistungen am Arbeitsmarkt (Hartz-Kommission), de Rürup-Kommission to de Tokunft van de Sozialsysteme as ok af den 27. Juli 2005 en Kommission ünner Vörsitt van Kurt Biedenkopf, de Vörslääg för en Reform van de Ünnernehmensmitbestimmen ünnerbreeden sull. Mit Utnahm van Bert Rürup sünd all hier nömmt Politiker in de CDU.

Tätigkeit för russisch Energiekonzerne

Nah Schröder sien eegen Angaven wurr he eerstmals in’n November 2005 konkret mit de Fraag konfronteert, to de Nord Stream AG to wesseln, de to 51 Perzent to de russisch Gazprom hörrt.^[31] He harr tonächst aflehnt, wiel he sück nich langfristig binnen wull. Sien Afseggen harr Wladimir Putin nich goot upnommen.^[31] Luut den Schröder-Biographen Gregor Schöllgen wull Schröder Putin nich hangen laaten un harr dorüm den russischen Präsidenten an‘n 9. Dezember up sien privat Handy anropen.^[31] In sien Autobiographie seggt Schröder, dat Putin hüm anropen harr, nich anners rüm. Putin harr hüm wegen de „europääsch Bedüüden van dat Projekt“ övertüügt, den Vörsitt bi de Nord Stream AG to övernehmen.^[32] An’n 9. Dezember 2005 geev de Gazprom-Vörstandsvörsitter un eng Putin-Vertruensmann Alexej Miller bekannt, dat Schröder en Posten bi de Nord Stream AG annommen harr.^[33][34] Putin weer dormit glieks an de Apenlichkeit gahn, wiel dat för hüm Spood weer, en düütschen Ex-Bundskanzler för dat bi Polen un Balten umstreeden Pipelineprojekt Nord Stream wunnen to hemm.^[31]Schröder sull de Interessen van de Aktschonäre vertreeden.^[33] Dormit weer he unmiddelbar in dat Nord-Stream-Projekt inbetrucken, dat he all as Regeerensched immer düchtig wohlwollend begleit^[35] un an’n 8. September 2005 mit Putin besegelt harr.^[36] Sien Gehalt as Vörsitter van den Aktschonärsutschuss bi Nord Stream sall luut Manager Magazin 250.000 Euro bedragen.^[37]

Sowohl düütsch Politiker van all Parteien as ok russische Oppositschonelle hemm de nee Beschäftigung van Schröder kritiseert.^[35][38] Politiker van de Grönen hemm den „dreiste Seitenwechsel“ as „politische Eselei“ un as „unanständig“ betekent; Schröder würr sück dormit sien Roop verneelen.^[39]

Luut Guido Westerwelle (FDP) harr Schröder Respektlosigkeit tegenöver sien fröhere Staatsamt wiest, indem he sück up de Betallenslist van en utländsch Ünnernehmen setten laaten harr, den he tovör as Bundskanzler „ein Riesengeschäft verschafft“ habe.^[34] Wertschapsminister Michael Glos (CSU) hett, indirekt Schröder meenend, mehr Fingertippengeföhl anmahnt, hett aber dat Pipeline-Projekt as wichtigen Bidrag för de künftige Versörgenssekerheit van Düütschland un Westeuropa sehn.^[40] Frank-Walter Steinmeier (SPD) hett dorgegen Schröder sien Övernahm van de nah sien Meenen nah för Düütschland nützliche Positschoon verteidigt.

De Oost-Utschuss van de Düütsch Wertschap hett woll Schröder sien nee Job begrööt, hett aber de Aart un Wies van de Bekanntgaav as ok den Tietpunkt van den Wessel kört nah dat Enn‘ van de Schröder-Regeeren kritiseert.^[41]

In de Apenlichkeit un Politik in Polen wurr de Insatz van Schröder för de Nord-Stream-Pipeline un sien ansluutend Wessel Wessel to de Nord Stream AG besünners scharp kritiseert. Zeitungen hemm hüm Lobbyismus vörsmeeten un de ehmalge poolsch Butenminister hett seggt, dat weer „unstatthaft, dass einer der Architekten der Idee dieser Gasleitung daraus materiellen Nutzen zieht“.^[34][42]

Schröder sülvst hett sück vehement gegen de Kritik wehrt, bit hen to en spoodriek Ünnerlaatensklaag gegen Westerwelle sien Behauptung, he harr Gazprom den Updrag to’n Bau van de Oostseepipeline geven.^[43][44]

An‘n 31. März 2006 wurr bekannt, dat de Regeeren Schröder nah hör Wahlverlust, aber noch vör dat Enn‘ van hör Amtstiet, en staatliche Börgschap för en Kredit van de düütsch Banken KfW un Deutsche Bank in Hööcht van een Milliarde Euro för Gazprom övernehmen wull.^[45] Dorbi hannel sück dat um en Börgschap för en so nömmt „ungebundenen Kredit“, de van düütsch Banken an utlänndsch Ünnernehmen vergeeven wurrd, um dordör „nationale Interessen“ to sekern.^[46] De dormalige Bundsregeeren weer de Ansicht, dat de langfristik Sekerstellung van de Energieversörgen in Düütschland en natschonal Interesse dorstellt. ^[47] In de Presse wurrr kritisiert, dat dat in de letzt Maanden van de Regeeren Schröder loopen weer. Ok harr de düütsch Staat düchtig hooch Garantien up sück nommen, denn, wenn dat russisch Ünnernehmen pleite gahn weer, harr de düütsch Staat bit to een Milliarde Euro dragen musst.^[48]

De FDP hett Interessenkonflikte anmarkt, wiel de düütsch Staat up disse Wies de latere Tätigkeit van Schröder bi Gazprom mit betallen würr. Schröder sülvst hett seggt, dat he kien Kenntnis van de Börgschap harrt harr.^[48][49] Nah Angaven ut Regeerenskrinken harrn woll de dormalige Wertschapsminister Wolfgang Clement, Schröder sien Wertschapsberater in’t Kanzleramt Bernd Pfaffenbach un de Staatssekretär in dat Finanzministerium Caio Koch-Weser van de Verhanneln wusst un de Börgschap genehmigt, de Kanzler sülvst wurr aber „bewusst“ nich informeert.^[48]

An‘n 18. April 2006 hett Gazprom aber den Kredit aflehnt, wordör de Börgschap henfällig wurde.^[47] De Aflehnen hett Lilija Schewzowa dormit verklort, dat Gazprom jüst to den Tietpunkt en Schandaal verhinnern un den Roop van Schröder nich riskeeren wull, „weil Gasprom und die russische Führung ihn für den wichtigsten Lobbyisten von Gasprom in Europa und in der Welt halten“, so Schewzowa.^[50]

An‘n 4. März 2014 hemm sück Schröder, Eckhard Cordes, Vörsitter van den Ost-Utschuss van de düütsch Wertschap, un Alexander Rahr, Lobbyist för de Gas-Firma un BASF-Dochter Wintershall, van de Gazprom groot Deelen van düütsch Gasspieker koopen will, in de russisch Botschap in Berlin drapen. Werner Schulz, EU-Parlamentarier van de Grönen, hett seggt, Schröder weer „insgesamt ein Lobbyist. Und andere Lobbyisten wie Alexander Rahr – die sind echte Kreml-Propagandiste…“.^[51]

Nah Dokumenten ut dat Wertschapsministerium, deren Herutgaav de Tagesspiegel nah dat Informationsfreiheitsgesetz beandragt harr, hett Schröder 2017 en Drapen tüschen Gazprom-Chef Alexej Miller un de düütsch Wertschapsministerin Brigitte Zypries organiseert. Schröder hett Kuntakt to Zypries upnommen, um mit hör över de Pipeline Nord Stream 2 to snacken. Zypries weer Justizministerin in Schröder sien tweet Kabinett. In‘n Ünnerscheed to anner Lobbyisten harr Schröder wenig Daag nah de eerst Anfraag en Termin bi de Ministerin kreeg. To dit Gespräch broch Schröder Alexej Miller mit. An‘n Mörgen nah dat Gespräch hett Gazprom verkünnd, dat dat en „Arbeitstreffen“ van Miller un Zypries in Berlin geven harr. De Rull van Schröder wurr dorbi nich mit nömmt. ^[52][53]

An‘n 29. September 2017 wurr Schröder up Vörslag van de russisch Regeeren, de de Aktienmehrheit an den Energiekonzern Rosneft (50 % plus een Aktie) hollt, to’n Cheff van den Upsichtsraat wählt. In Düütschland wurr de Aktivität van Schröder van tallriek Politikern un anner bekannt Persönlichkeiten kritiseert.^[54][55] In sien nee Positschoon sall Schröder Kontrolle över Konzernchef Igor Setschin utööven. Dat dat tatsächlich mögelk is gellt as nich wohrschienlich: Setschin gellt in Russland as tweetmächtigst Mann un dank unbedingter Loyalität as eng Vertruensmann van Wladimir Putin.^[56]

Luut den Demokratieforscher Wolfgang Gründinger is dat problematisch, wenn ehmalige Politiker as Lobbyisten in Berieken tätig wurrn, för de se tovör politisch verantwortlich weern. Denn leeg de Verdacht nahe, „dass sie ihr Mandat darauf verwendeten, bestimmten Interessengruppen Vorteile zu verschaffen und sich damit als Kandidat für spätere lukrative Stellen zu präsentieren.“ Dorför weer de Wessel van Schröder to de Nord Stream AG, de dör den russischen Staatskonzern Gazprom domineert is, dat prominenteste Bispeel. All as Bundskanzler harr Schröder de umstreeden Ostseepipeline van de Nord Stream AG maatgevend vörandreeven.^[57] Schröder sien fleegend Wessel to de Nord Stream AG wurrd faken mit den Begreep „Dreihdör-Effekt“ beschreeven, womit de Övergang van en Spitzenpolitiker to en bedüüdend Posten in en Wertschapsünnernehmen meent is.^[58] Nah Stefan Meister van den European Council on Foreign Relations betallen russisch Staatskonzerne as Gazprom ehmalige düütsch Politiker, um hör Interessen to vertreeden. Schröder weer en bekannt Bispeel. Sückse ehmalge Politiker wurrn wiederhen as inflootriek Repräsentanten van Düütschland sehn, wobi unklor weer, welker Interessen se angesichts hör Beschäftigung bi Gazprom deenen.^[59] Schröder hett sück as Lobbyist ok för denBau van de South-Stream-Pipeline ut Russland insett, wiels he de konkurrerend Nabucco-Pipeline ut Zentraalasien, de Düütschland weniger afhängig van Russland maaken sull, aflehnen dee.^[39][60] In dissen Tosommenhang wurr he bi sien Rumänienbesöök kritiseert, rumäänsch Zeitungen schreeven „Russlands Vertreter in Rumänien“.^[60] Nah Boris Reitschuster beteeken russisch Regimekritiker Schröder as „Einflussagenten Putins in Europa“, as „wichtigsten Lobbyisten des Kremls“. He ziteert de Upfaaten van den ehmalgen Duma-Afordnten un Baas van de Journalisten-Gewerkschaft Igor Jakuwenko, dat en „Schröderisierung“ van westlich Eliten passeeren dee, de den Blick up de wohre Natuur van Putin sien Politik verstellen deiht.^[61]

Tosommen mit Wladimir Putin hett Schröder 2001 den Petersburger Dialog in’t Leven roopen, de sietdem as Plattform deent för Drapen tüschen Vertredern van russisch un düütsch Wertschapsinteressen un düütsch Politikern. Luut Stefan Meister van dat European Council on Foreign Relations maakt dit Nettwark Lobbyismus mögelk.^[59]

In‘n März 2018 hemm dat US-amerikaansch Medium Wallstreet Journal, de ukrainsch Butenminister Pawlo Klimkin un düütsch Politiker as Elmar Brok (CDU) un Cem Özdemir (Bündnis 90/De Grönen) fordert, dat gegen Schröder internatschonale westliche Sanktschonen wegen sien Lobbyismus för Wladimir Putin to erlaaten weern.^[62][63] De düütüsch Bundsregeeren hett sückse Sanktschonen aflehnt.^[64]

Wiedere butenpolitische Tätigkeiten

Ukraine-Krieg un Krim-Annexion

In’n Tosommenhang mit den Ukraine-Krieg 2014 is Schröder as Kritiker van de Politik van de EU tegenöver Russland uptreeden un hett dorto uproopen, dat de Westen Verständnis för de Sichtwies van Putin upbringen sull.^[59] Schröder hett sück in den Ukraine-Konflikt inschalt, hett aber de van den Linken-Fraktschonschef Gregor Gysi vörslahn Rull as Vermittler aflehnt, wiel en Eenzelperson dat nich leisten kunn.^[65] De Europääsch Union harr sück dorgen wegen hör Parteinahme för de Oppositschoon as Vermittler diskrediteert. „Die einseitige Unterstützung der Europäer für die Opposition macht es unmöglich, dass die EU in dem Konflikt noch vermitteln kann. Europa hat den Fehler gemacht, sich auf eine Seite zu schlagen, es ist nun selbst Partei.“^[66] Dorum hett he de Vereente Natschonen vörslahn. Schröder hett de Ukraine as en „kulturell gespaltenes“ Land betekent.^[67]

Sien Verhollen hett hüm düchtig Kritik van de Grönen un van de ukrainsch Regeeren inbrocht.

Kasachstan

In‘n Juni 2005 hett de Spiegel bericht, dat Schröder för en Johreshonorar van 300.000 Euro de Liddmaatschap in en Beraderkreis, in den ehmalge führende europääsch Politiker för de kasachisch Regeeren tätig wurrn sullen, andragen wurr. Schröder hett togeven, tweemal „special guest“ van den internatschonalen Beraderkreis ween to hemm.^[68][69] Nah Utkunft van sien Fru wull Schröder gegen den Spiegel gerichtlich vörgahn. De Angebote, för Kasachstan tätig to wurrn, harr he „aus grundsätzlichen Erwägungen“ aflehnt.^[70]

Iranreisen 2009 un 2016

In sien Funktschoon as Ehrenvörsitter van den Nah- un Mittelost-Vereen is Gerhard Schröder in beid Johren in den Iran reist un hett sück dor mit de iraansch Präsidenten Mahmud Ahmadinedschad bzw. Hassan Rohani drapen. Besünners de eerst Reis hett hüm völ Kritik inbrocht.

Tätigkeiten as geschäftlicher Berader un Redner

• Berader för den Swiezer Ringier-Verlag un de sien Verwaltungsratspräsidenten Michael Ringier (siet November 2005)^[71]
• Berader van de Libyan Investment Authority^[72][73]
• Berader van de Rothschild Bank (2006 bit September 2016)^[74][75]
• Liddmaat un Vörsitter van den Upsichtsraat van dat Pipeline-Konsortium NEGP Company (siet 30. März 2006), en Dochter van den russischen Staatskonzern Gazprom, woför he jedes Johr 250.000 Euro verdeent^[51]
• Stellvertreden Vörsitter van den Upsichtsraat van de Herrenknecht AG^[76]
• Upsichtsraatsvörsitter van de Bedrieversellschopp van den Footballvereen Hannover 96 van Dezember 2016 bit Juni 2019.^[77]
• Schlichter tüschen Transnet un Deutsche Bahn 2006^[65]
• Ombudsmann bi Continental 2008 gegen de Övernahm dör Schaeffler.^[65]

Agenturen vermitteln Schröder as Redner, to Priesen tüschen 50.000 un 75.000 Euro.

Priesen

• 2000 in Baden-Baden Düütsch Medienpries
• 2007 in Berlin Quadriga-Pries

Ehrendokterwürden

• 2002: Tongji-Universität in Shanghai
• 2003: Universität St.Petersburg
• 2003: Mamara Universität, Istanbul
• 2005: Universität Chöttingen (mathematisch-naturwetenschapliche Fakultät)
• 2007: Finanzuniversität van de Regeeren van de Russische Föderatschoon
• 2007: Damascus University in Syrien (2007).^[78]

An‘n 28. Mai 2008 wurr he as korrespondeerend Liddmaat van de Afdeelen för Sellschopswetenschapen in de Russische Akademie van de Wetenschapen (RAN) wählt. Würdigt wurrn Schröder sien Verdeenste um de europääsch-russische Verständigung as ok sien Arbeiten to de Sozialdemokratie.

Ehrenbörger

Siet den 24. Februar 2006 is Gerhard Schröder Ehrenbörger van sien Heimatstadt Hannover.

Ehrenliddmaatschapen

An‘n 9. Dezember 2005 wurr Schröder för sien Verdeenste um den Düütschen Football as ok bi de Bewarf um de WM 2006 in Düütschland to’n Ehrenliddmaat van den Düütsch Football-Bund nömmt. Buterdem is he Ehrenliddmaat bi Borussia Düörpm.

Schröder is Ehrenliddmaat van den Reichsbanners Schwarz-Rot-Gold, Bund aktiver Demokraten e. V.

Orden

• Groot Verdeenstkrüüz van den Neddersassischen Verdeenstorden (mit Amtsanträe as Ministerpräsident van Neddersassen)
• Grootkrüüz van dat Bundsverdeenstkrüüz (30. Juni 1999)
• Neddersassisch Landesmedaille (22. Oktober 1999)
• Ridder van den Orden vom Goldenen Vlies van de Republiek Georgien (2000)
• Companion of Honour van den Verdeenstorden van de Republiek Malta (5. November 2001)
• Ridder van den Orden des Weißen Adlers van de Republiek k Polen (4. März 2002)
• Ridder van den Orden vom Goldenen Adler van de Republiek Kasachstan (5. Dezember 2003)
• Grootkrüüz van den Orden van den Sten van Rumänien (2004)
• Groot Verdeenstorden van de Königin Jelena mit Steern un Schullerband för uterordnetliche Verdeenste bi de Anerkennung van Kroatien un de Ünnerstütten van Kroatien up den Weg in de EU^[79] (2007)
• Orden Isabella die Katholische van dat Königriek Spanien
• Orden des Marienland-Kreuzes van de Republiek Eestland
• Orden van den Witten Lööw van de Tschechische Republiek^[80] (2017)

• Der Herausforderer. Im Gespräch mit Peter Gatter. Kindler, München 1986, ISBN 3-463-40036-7.
• Annäherungen. Reden über Bilder und Künstler. Merlin, Gifkendorf 1990, ISBN 3-926112-11-5.
• Reifeprüfung. Reformpolitik am Ende des Jahrhunderts. Kiepenheuer und Witsch, Köln 1993, ISBN 3-462-02251-2.
• Und weil wir unser Land verbessern… 26 Briefe für ein modernes Deutschland. Hoffmann und Campe, Hamburg 1998, ISBN 3-455-11244-7.
• Das deutsch-französische Verhältnis in einem erweiterten Europa. Rede anläßlich der Feier des zehnjährigen Bestehens des Fördervereins des Frankreich-Zentrums am 12. April 2002 in der Universität Freiburg. Rombach, Freiburg im Breisgau 2002, ISBN 3-7930-9335-2.
• Entscheidungen. Mein Leben in der Politik. Hoffmann und Campe, Hamburg 2006, ISBN 3-455-50014-5 (aktualisierte und erweiterte Ausgabe Ullstein, Berlin 2007, ISBN 978-3-548-36937-2) Auch als Hörbuch (2 CDs) bei Hoffmann und Campe ISBN 978-3-455-30466-4.
• Klare Worte: Im Gespräch mit Georg Meck über Mut, Macht und unsere Zukunft. Verlag Herder, Freiburg 2014, ISBN 978-3-451-30760-7.

• Béla Anda, Rolf Kleine: Gerhard Schröder. Eine Biographie. Ullstein, Berlin 1996, ISBN 3-550-07092-6 (utwiet un aktualiseert Neeutgaav Neuausgabe Ullstein, München 2002, ISBN 3-548-36387-3).
• Jürgen Hogrefe: Gerhard Schröder: Ein Porträt. Siedler Verlag, Berlin 2002, ISBN 3-88680-757-6.
• Reinhard Urschel: Gerhard Schröder. DVA, Stuttgart 2002, ISBN 3-421-05508-4.
• Gerhard Schröder im Gespräch mit Ulrich Wickert: Deutschland wird selbstbewußter. Hohenheim-Verlag, Stuttgart/Leipzig 2000, ISBN 3-89850-010-1.
• Gregor Schöllgen: Gerhard Schröder: Die Biographie. DVA, Stuttgart 2015, ISBN 978-3-421-04653-6.^[81]

Gerhard Schröder. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• Internetupträe van Gerhard Schröder
• Biografie bi den Düütschen Bundsdag
• Indrag in de DNB
• Indrag in de Düütsche Digitale Bibliothek
• Indrag in de LeMo
• Gerhard Schröder bi Who’s Who
• Gerhard Schröder in de Internet Movie Database (engelsch)
• Heribert Prantl: Adieu, Kanzler! Er war Deutschland. In: Süddeutsche Zeitung, 21. November 2005, abgerufen am 17. November 2010.
• „Wir haben diese Gesellschaft verändert“, Interview mit Rainer Burchardt van’n 29. März 2012 in de Reeg Zeitzeugen im Gespräch van den Deutschlandfunk