Wikipedia:Etalage

Nieuwe artikelen in de Etalage

De Democratische Republiek Georgië was de eerste republiek van Georgië, die bestond van mei 1918 tot februari 1921, met hoofdstad Tbilisi. De republiek werd opgericht in de nasleep van de Russische Revolutie van 1917 en werd bestuurd door de Sociaaldemocratische Partij van Georgië.

Het Duitse Keizerrijk steunde Georgië door de stationering van troepen, maar na het einde van de Eerste Wereldoorlog hadden de Britten tot juli 1920 het mandaat over het zuidwesten van Georgië.

Internationale erkenning van de republiek kwam langzaam op gang door een weifelende houding van de geallieerden. Het Rode Leger veroverde Georgië in februari 1921, waarna de Georgische Socialistische Sovjetrepubliek werd uitgeroepen en deze ingelijfd werd in de Sovjet-Unie.

De republiek staat voor Georgiërs symbool voor de strijd voor onafhankelijkheid en het culturele lijfsbehoud tegen verschillende vijanden in de regio en wordt herinnerd als een pluriforme democratie met respect voor mensenrechten. Georgië was een van de eerste landen in Europa met vrouwenkiesrecht en nam een voor die tijd uitgesproken progressieve grondwet aan.

Artikel lezen

31 maart 2024

De ontstaansgeschiedenis van het Wilhelminakanaal beschrijft hoe de waterwegen Wilhelminakanaal en Markkanaal tot stand zijn gekomen. Een belangrijke rol in dat proces speelde Tilburg, dat op het Nederlandse en buitenlandse scheepvaartnet aangesloten wilde worden om daarmee de lokale economie te stimuleren.

In de eerste helft van de negentiende eeuw steunden opeenvolgende Nederlandse koningen het Tilburgse streven, echter zonder resultaat. In het midden van die eeuw ontplooiden meerdere particulieren het initiatief om een kanaal naar Tilburg te realiseren, maar ook zij bleven zonder resultaat.

Na 1870 nam de provincie Noord-Brabant het initiatief over. Technische en financiële problemen zaten succes in de weg. Daarnaast konden Rijk en provincie het jarenlang niet eens worden over de vraag wie verantwoordelijk was voor de aanleg en het onderhoud. Het duurde tot 1905 voordat de Wet op het Wilhelminakanaal afgekondigd werd.

In 1910 begon de aanleg van het kanaal, vaak vertraagd ten gevolge van de Eerste Wereldoorlog. Eerst werd het gedeelte van de Amer en de Mark naar Tilburg aangelegd. Die stad werd in 1919 bereikt, wat feestelijk werd gevierd. Aan het tweede traject, van de Zuid-Willemsvaart naar Tilburg, werd begonnen in 1917. De openstelling van het kanaal vond plaats in 1923.

Artikel lezen

31 december 2023

Rolspinnen (Solifugae), ook wel bastaardspinnen genoemd, vormen een orde van geleedpotige dieren die behoren tot de spinachtigen (Arachnida). Ze staan bekend als felle jagers die het voornamelijk voorzien hebben op insecten en andere ongewervelden, maar ook kleine gewervelde dieren worden gegeten. Rolspinnen gebruiken hun kaken om prooien te grijpen en te doden.

Rolspinnen zijn geen echte spinnen, hoewel ze erop lijken. Rolspinnen worden enkele millimeters tot maximaal zeven cm lang, exclusief de poten. Ze hebben altijd vier paar poten, maar lijken vijf paar poten te bezitten. Het voorste paar gelede aanhangsels bestaat uit sterk verlengde, pootachtige monddelen. Alle soorten hebben formidabele kaken (cheliceren) die duidelijk opvallen. Rolspinnen worden gekenmerkt door een dichte en relatief lange lichaamsbeharing. De meeste soorten hebben een geelbruine tot bruine lichaamskleur.

Rolspinnen hebben een gespecialiseerd ademhalingsapparaat waardoor ze over relatief veel zuurstof beschikken. Ze hebben hierdoor in vergelijking met andere ongewervelden een veel snellere stofwisseling. Rolspinnen zijn als gevolg hiervan zeer actieve jagers die bekend staan als vraatzuchtig. Vooral de grotere vrouwtjes zijn bijterig en agressief. Ze zijn niet giftig, maar de grotere soorten kunnen met hun cheliceren pijnlijk bijten en de hierdoor ontstane verwondingen kunnen gemakkelijk infecteren. Ze kunnen ook zeer snel rennen en worden vaak aangezien voor een pluisje dat door de wind wordt weggeblazen. Dit alles heeft geleid tot vele sagen en mythen over de dodelijkheid of gevaarlijkheid van rolspinnen.

Artikel lezen

26 december 2023

Susanne Heynemann, na haar tweede huwelijk ook bekend als Susanne Gruber-Heynemann, (Zehlendorf, 19 juni 1913 – Haren, 15 februari 2009) was een Nederlands typografe en grafisch vormgeefster van Duitse afkomst. Ze werd onder meer bekend door boekomslagen die ze bij uitgeverij Querido ontwierp voor onder anderen Dola de Jong en Hella Haasse. Later werd ze verantwoordelijk voor de verzorging van schoolboeken van uitgeverij Wolters (later Wolters-Noordhoff). Heynemann wordt gezien als een van de veelzijdigste en productiefste typografen van Nederland.

Heynemann werd geboren op 19 juni 1913 in het Berlijnse district Zehlendorf. Ze was de dochter van Selmar Heynemann en Margarethe Johanna Kellerman. Haar vader was joods en haar moeder was luthers. Heynemann had twee broers. Heynemann overleed op 15 februari 2009 op 95-jarige leeftijd in haar woonplaats Haren. In de laatste periode van haar leven woonde ze in zorgcentrum Huize Westerholm. In haar rouwadvertentie is haar motto “Er is geen einde aan het maken van veel boeken” te lezen. Haar archief, ontsloten door het Wim Crouwel Instituut, is ondergebracht in het 'Huis van het boek' in Den Haag. De drukpers van Heynemann werd na haar overlijden overgebracht naar het Grafisch Museum in Groningen.

Artikel lezen

8 juli 2023