Crotz

La crotz es una figura geometrica definida per doas linhas que se crosan en angle drech, que devisa l'espaci en quatre quadrants. I a diverses tipes de croses (latina, grega, lanceolada, ...) Es un dels simbòls mai antics de l'umanitat. Las primièras croses atestadas se trapèron dins las estepas de l'Asia Central a la preïstòria.

Etimologia

Lo tèrme crotz ven del mot latin crux qu'a lo sens de « pal », « poténcia ». Lo tèrme grèc per designar lo mèsme objècte es stauros, deriva de la letra ταυ tau.

Tipes de crotz

Se la crotz a lo braç vertical mai long, se dich crotz latina, alara que se los quatre braces son egals es una crotz grèga. Quand apareisson dos braces oritzontals, se nomena crotz de Lorena. Amb un braç de mai, ven la crotz papala. La crotz nordica, presenta sus las bandièra escandinavas, a lo braç oritzontal mai long d'un costat, per cobrir la tela.

Se la crotz a la partida superior formant una baga o ellipsa, lo simból se nomena ankh. Se lo braç superior a gaireben desaparegut, de biais que la crotz sembla un T, se dich crotz de Sant Antonin.

Aparicions de la crotz

Dins la numeracion romana, una crotz en forma d'X representa lo nombre dètz
Los signes d'addicion e de multiplicacion, e coma la marca que un nombre positiu
Dins cristianisme es un dels simbóls de basa, un remembre permanent de la crucifixion de Jèsus
Una crotz dins un cèrcle es referéncia al dieu Odin. Ven de la crotz solara neolitica, que simbolizava lo passatge del temps tre las sasons de l'an. Pels grops d'extrema drècha es una representacion de la raça ariana (la crotz es plaçada sul cercle, a diferéncia del simbòl solar tradicional)
L'esvastica (crotz dels braces encrocats, tanben nomenada crotz gammada) es un simbòl de l'indoïsme que s'apropièt lo nazisme
La crotz de Sant Pèire, emplegada pel martiri de Sant Pèire, que venguèt un signe del satanisme
La Crotz de Lorena es fòrça utilzada en eraldica
Èra un ancian signe del dieu Apollon
La Crotz Roja es una organizacion umanitària
La Crotz del Sud es una celèbra constellacion
Aparéis dins fòrça bandières nacionalas, per exemple dels païses nordics
La crotz occitana es lo es lo simbòl d'Occitània.