ਆਮਦਨ ਕਰ
ਇੱਕ ਆਮਦਨ ਕਰ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: income tax) ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ (ਕਰ ਦਾਤਾ) ਉੱਤੇ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਟੈਕਸ ਹੈ ਜੋ ਸੰਬੰਧਤ ਆਮਦਨ ਜਾਂ ਮੁਨਾਫਿਆਂ (ਟੈਕਸਯੋਗ ਆਮਦਨ) ਨਾਲ ਬਦਲਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਟੈਕਸ ਜਾਂ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਟੈਕਸ ਵਜੋਂ ਆਮਦਨ ਕਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਆਮ ਕਰਕੇ ਟੈਕਸ ਨਹੀਂ ਲਗਦੀ; ਨਾ ਕਿ, ਸਹਿਭਾਗੀ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਦੀਆਂ ਆਈਟਮਾਂ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਤੇ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸਬ-ਡਿਵੀਜ਼ਨਸ ਦੋਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਟੈਕਸ ਤੋਂ ਸਥਾਨਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਸੰਗਠਤ ਚੈਰੀਟੇਬਲ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੁਆਫ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਟੈਕਸ ਦਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਟੈਕਸਯੋਗ ਆਮਦਨ ਦੇ ਉਤਪਾਦ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਗਿਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਟੈਕਸ ਦੀ ਦਰ ਟੈਕਸਯੋਗ ਆਮਦਨ ਵਾਧੇ[permanent dead link] (ਜਿਸ ਨੂੰ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਜਾਂ ਪ੍ਰਗਤੀਵਾਦੀ ਦਰਾਂ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਟੈਕਸੇਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ ਟੈਕਸ ਦੇਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਕਿਸਮ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਕੈਪੀਟਲ ਫਾਇਨ੍ਹਾਂਸ ਤੇ ਹੋਰ ਆਮਦਨੀ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਰੇਟ 'ਤੇ ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਕਰੈਡਿਟਸ ਨੂੰ ਟੈਕਸ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਕਾਨੂੰਨੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਟੈਕਸ ਜਾਂ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵਿਕਲਪਕ ਆਧਾਰ ਜਾਂ ਆਮਦਨ ਦੇ ਮਾਪ ਉੱਤੇ ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਟੈਕਸ ਅਦਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਟੈਕਸਯੋਗ ਆਮਦਨ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੁੱਲ ਆਮਦਨ ਘੱਟ ਆਮਦਨੀ ਦੇ ਖਰਚੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਟੌਤੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਤੋਂ ਸਿਰਫ ਸ਼ੁੱਧ ਲਾਭ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਕਰੀ ਲਈ ਰੱਖੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਨੂੰ ਆਮਦਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਧਾਰਕਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਿੱਚ ਨਿਗਮ ਤੋਂ ਆਮਦਨੀ ਦੇ ਡਿਸਟਰੀਬਿਊਸ਼ਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।ਕਟੌਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਅਸਾਸਿਆਂ ਦੇ ਖਰਚੇ ਦੀ ਰਿਕਵਰੀ ਲਈ ਇੱਕ ਭੱਤੇ ਸਮੇਤ ਸਾਰੇ ਆਮਦਨੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਜਾਂ ਵਪਾਰਕ ਖਰਚੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਕਾਲਪਨਿਕ ਕਟੌਤੀਆਂ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਕੁਝ ਨਿੱਜੀ ਖਰਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੱਟ ਸਕਦੇ ਹਨ ਬਹੁਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਮਾਏ ਆਮਦਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਜਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਆਮਦਨੀ ਤੇ ਦੂਜੇ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਅਦਾ ਕੀਤੇ ਟੈਕਸਾਂ ਦੀ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਗੈਰ-ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ 'ਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਟੈਕਸਾਂ ਦੇ ਟੈਕਸਾਂ' ਤੇ ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਅਪਵਾਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਬਹੁਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਟੈਕਸ ਦੇ ਸਵੈ-ਮੁਲਾਂਕਣ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਅਦਾਇਗੀਆਂ ਤੋਂ ਟੈਕਸ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੁਝ ਕਿਸਮ ਦੀ ਆਮਦਨੀ ਵਾਲੇ ਪੇਅਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਰ ਦਾਤਾ ਦੁਆਰਾ ਟੈਕਸ ਦੇ ਅਗਾਊਂ ਭੁਗਤਾਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜ਼ੁਰਮਾਨਿਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰ' ਤੇ ਟੈਕਸ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਭੁਗਤਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਜੇਲ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਵਿੱਚ
ਦੁਨੀਆਭਰ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਆਮਦਨ ਕਰ ਭਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਰ ਦੀ ਕਿਸਮ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬਦਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ, ਅਨੁਪਾਤੀ, ਜਾਂ ਵਿਰੋਧੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਦੁਨੀਆਭਰ ਵਿੱਚ ਟੈਕਸ ਦਰਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਇੱਕ ਮੁਸ਼ਕਲ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਨਿਜੀ ਉਦਯੋਗ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਟੈਕਸ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਬਹੁਤ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੂਹਾਂ ਅਤੇ ਉੱਪ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਇਕਾਈ ਤੇ ਟੈਕਸ ਦਾ ਬੋਝ ਘਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੇਸ਼ਕ, ਟੈਕਸਾਂ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮੁਹੱਈਆ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵੀ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹਨ, ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹਨ।
ਟੈਕਸ ਸਬੰਧੀ ਇੱਕ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਆਮਦਨੀ ਤੇ ਦੂਜੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਟੈਕਸ ਲਈ ਕਟੌਤੀਆਂ ਜਾਂ ਕ੍ਰੈਡਿਟਸ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਦੋਹਰੇ ਟੈਕਸਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਜਾਂ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਟੈਕਸ ਸੰਧੀਆਂ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਦੇਸ਼ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਅਤੇ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਮਿਸਾਲ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ, ਫਰਾਂਸ ਕਿਸੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਖੇਤਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ[1], ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਉਲਟ ਹੈ[2], ਅਤੇ ਬ੍ਰੂਨੇਈ ਟੈਕਸ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਪਰ ਨਿੱਜੀ ਆਮਦਨ ਨਹੀਂ।[3]
ਪਾਰਦਰਸ਼ਿਤਾ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਖੁਲਾਸਾ
ਨਿੱਜੀ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਭਰਨ ਦਾ ਪਬਲਿਕ ਖੁਲਾਸਾ ਫਿਨਲੈਂਡ, ਨਾਰਵੇ ਅਤੇ ਸਵੀਡਨ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ -2000 ਦੇ ਅੰਤ ਅਤੇ 2010 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ)।[4][5]