ਕੋਰੀਆਈ ਯੁੱਧ

ਕੋਰੀਆਈ ਯੁੱਧ (ਦੱਖਣ ਕੋਰੀਆ:한국전쟁; ਹਾਂਨਜਾ: 韓國戰爭;  ਉੱਤਰ ਕੋਰੀਆ ਵਿੱਚ ਹਾਂਗਗੁਲ: 조국해방전쟁; ਹੰਚਾ: 祖國解放戰爭; ਐਮਆਰ: " ਫ਼ਾਦਰਲੈਂਡ ਆਜ਼ਾਦੀ ਜੰਗ"; 25 ਜੂਨ 1950 – 27 ਜੁਲਾਈ 1953)^[35][36] ਉਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਉੱਤਰ ਕੋਰੀਆ ਨੇ ਦੱਖਣ ਕੋਰੀਆ ਨੂੰ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ।^[37][38] ਕੋਰਿਆਈ ਯੁੱਧ ਸੀਤ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਲੜਿਆ ਗਿਆ ਪਹਿਲਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਯੁੱਧ ਸੀ। ਇੱਕ ਤਰਫ ਉੱਤਰ ਕੋਰੀਆ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਸਮਰਥਨ ਸੋਵਿਅਤ ਸੰਘ ਅਤੇ ਚੀਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਦੱਖਣ ਕੋਰੀਆ ਸੀ ਜਿਸਦੀ ਰੱਖਿਆ ਅਮਰੀਕਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਯੁੱਧ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਫ਼ੈਸਲਾ ਹੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋਇਆ ਪਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਤਨਾਵ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਲੜਾਈ 27 ਜੁਲਾਈ 1953 ਨੂੰ ਖਤਮ ਹੋਈ ਪਰ ਕੋਈ ਵੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਅਮਰੀਕੀ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਲੜਾਈ ਦੇ ਕਾਰਨ 33,686 ਸੈਨਿਕਾਂ ਅਤੇ 2,830 ਆਮ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। 1 ਨਵੰਬਰ 1950 ਨੂੰ ਚੀਨ ਦਾ ਸਾਮਣਾ ਕਰਣ ਉੱਤੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੇ ਮੌਤ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 8,516 ਵੱਧ ਗਈ।^[39] ਦੱਖਣ ਕੋਰੀਆ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਲੜਾਈ ਨਾਲ ਉਸਦੇ 3, 73, 599 ਆਮ ਨਾਗਰਿਕ ਅਤੇ 1, 37, 899 ਫੌਜੀ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਪੱਛਮੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਨਾਲ ਚਾਰ ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਅਤੇ 4, 86, 000 ਲੋਕ ਜਖ਼ਮੀ ਹੋਏ ਸਨ। ਕੇਪੀਏ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ 2,15, 000 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਅਤੇ 3, 03, 000 ਲੋਕ ਜਖ਼ਮੀ ਹੋਏ ਸਨ।^[40]

ਕੋਰੀਆਈ ਯੁੱਧ ਦੱਖਣ ਕੋਰੀਆ ਵਿੱਚ: (한국전쟁) ਉੱਤਰ ਕੋਰੀਆ ਵਿੱਚ: (조국해방전쟁)
ਸ਼ੀਤ ਲੜਾਈ ਦਾ ਹਿੱਸਾ
ਉੱਪਰ ਤੋਂ ਘੜੀਅਨੁਸਾਰ: ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਇੱਕ ਕਾਲਮ 1 ਸਮੁੰਦਰੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ, ਪੈਦਲ ਅਤੇ ਸ਼ਸਤਰ ਨਾਲ ਚੋਸਿਨ ਸਰੋਵਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੌਰਾਨ ਚੀਨੀ ਤਰਜ਼ ਉੱਪਰ ਚਲਦੀ ਹੋਈ; ਇੰਚਈਓਨ ਬੰਦਰਗਾਹ ਉੱਪਰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਲੈਂਡਿੰਗ, ਇੰਚਈਓਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਬਿੰਦੁ; ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਐਮ26 ਪਰਸ਼ਿੰਗ ਟੈਂਕ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕੋਰੀਆਈ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ; ਯੂ.ਐਸ ਮੈਰਾਇਨ, ਬਾਲਡੋਮੇਰੋ ਲੋਪੇਜ਼ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਇੰਚਈਓਨ 'ਤੇ ਲੈਂਡਿੰਗ; ਐਫ-86 ਸੈਬਰੀ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼
ਮਿਤੀ 25 ਜੂਨ 1950 – 27 ਜੁਲਾਈ 1953 ਥਾਂ/ਟਿਕਾਣਾ Korean Peninsula, Sea of Japan, Korea Strait ਨਤੀਜਾ ਫੌਜੀ ਗਤੀਰੋਧ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਤੇ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆਈ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਮੋੜ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਮੋੜ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਤੇ ਚੀਨੀ-ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆਈ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਮੋੜ ਕੋਰੀਆਈ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤੇ ਰਾਜਖੇਤਰੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕੋਰੀਆਈ Demilitarized ਜ਼ੋਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਉੱਤਰ ਕੋਰੀਆ ਨੂੰ ਕੇਈਸਾਂਗ ਸ਼ਹਿਰ ਮਿਲ ਗਿਆ ਪਰ ਉਸਨੇ ਕੁੱਲ 1,500 sq mi (3,900 km2) ਖੇਤਰਫਲ ਦੀ ਜਮੀਨ ਦੱਖਣ ਕੋਰੀਆ ਨੂੰ ਦੇਣੀ ਪਈ[9]
Belligerents
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਹੁਕਮ: ਦੱਖਣ ਕੋਰੀਆ  United States  United Kingdom Combat units  ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਫਰਮਾ:Country data Belgium  ਕੈਨੇਡਾ France  ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਫਰਮਾ:Country data Colombia ਫਰਮਾ:Country data Ethiopian Empire Ethiopia ਫਰਮਾ:Country data Kingdom of Greece Greece ਫਰਮਾ:Country data Luxembourg  ਨੀਦਰਲੈਂਡ  ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਫਰਮਾ:Country data Union of South Africa South Africa  Thailand  ਤੁਰਕੀ Medical support  ਡੈੱਨਮਾਰਕ  ਇਟਲੀ  ਭਾਰਤ  ਇਜ਼ਰਾਇਲ[1]  ਨਾਰਵੇ  ਸਵੀਡਨ Other support Cuba ਫਰਮਾ:Country data El Salvador  ਜਪਾਨ Spain[2] ਫਰਮਾ:Country data Taiwan	North Korea  China  Soviet Union Medical support ਫਰਮਾ:Country data Bulgaria Bulgaria[not verified in body] ਫਰਮਾ:Country data Czechoslovakia Czechoslovakia[3] ਫਰਮਾ:Country data East Germany[4] ਫਰਮਾ:Country data Hungarian People's Republic[4][5] ਫਰਮਾ:Country data Poland Poland[not verified in body] ਫਰਮਾ:Country data Romania Romania[6] Other support  ਭਾਰਤ[7][8] Mongolia[not verified in body]
Commanders and leaders
Syngman Rhee Douglas MacArthur (Commander of the UNC) Harry S. Truman Dwight Eisenhower Matthew Ridgway (Commander of the UNC) Mark Wayne Clark (Commander of the UNC) Chung Il-kwon Paik Sun-yup Shin Sung-mo Son Won-il Clement Attlee Winston Churchill	Kim Il-sung Pak Hon-yong Choi Yong-kun Kim Chaek Mao Zedong Peng Dehuai Deng Hua ਫਰਮਾ:Country data Union of Soviet Socialist Republics Joseph Stalin Nikita Khrushchev
Strength
602,902[10] 326,863[11] 14,198[12][13] And others 8,123[14] 5,453[12] 2,282[12] ਫਰਮਾ:Country data Ethiopian Empire 1,600[15] 1,496[12] 1,385[12] 1,290[16] ਫਰਮਾ:Country data Kingdom of Greece 1,263[12][15] 1,185[15] ਫਰਮਾ:Country data Colombia 1,068[12] ਫਰਮਾ:Country data Belgium 900[12] ਫਰਮਾ:Country data Union of South Africa 826[12] 819[12] 170[16] 105[16] 100[16] 72[16] 70[16] ਫਰਮਾ:Country data Luxembourg 44[12] Total: 972,214	1,350,000[17] 266,600[18] 26,000[19] Total: 1,642,600 Note: The figures vary by source; peak unit strength varied during war.
Casualties and losses
Total: 178,405 dead and 32,925 missing Total wounded: 566,434 Details  South Korea:[16] 137,899 dead 450,742 wounded 24,495 MIA 8,343 POW  United States: 36,574 dead[20] 103,284 wounded[20] 7,926 MIA[21] 4,714 POW[22]  ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ: 1,109 dead[23] 2,674 wounded[23] 179 MIA[16] 977 POW[16]  ਤੁਰਕੀ:[16] 741 dead 2,068 wounded 163 MIA 244 POW Australia:[24] 339 dead 1,216 wounded 43 MIA 26 POW Canada: 516 dead[25] 1,042 wounded[26] 1 MIA[16] 33 POW[27]  ਫ਼ਰਾਂਸ:[16] 262 dead 1,008 wounded 7 MIA 12 POW ਫਰਮਾ:Country data Kingdom of Greece Kingdom of Greece[16] 192 dead 543 wounded 3 POW ਫਰਮਾ:Country data Colombia:[16] 163 dead 448 wounded 28 POW  Thailand:[16] 129 dead 1,139 wounded 5 MIA ਫਰਮਾ:Country data Ethiopian Empire Ethiopian Empire[16] 121 dead 536 wounded Netherlands:[16] 120 dead 645 wounded 3 MIA ਫਰਮਾ:Country data Belgium:[16] 101 dead 478 Wounded 5 MIA 1 POW Philippines:[28] 92 dead 299 wounded 97 MIA/POW ਫਰਮਾ:Country data Union of South Africa South Africa[16] 34 dead 9 POW  ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ:[28] 34 dead 299 wounded 1 MIA/POW  ਨਾਰਵੇ:[16] 3 dead ਫਰਮਾ:Country data Luxembourg:[16] 2 dead 13 wounded  ਭਾਰਤ:[29] 1 dead	Total dead: 367,283–750,282 Total wounded: 686,500–789,000 Details North Korea: 215,000–350,000 dead[30] 303,000 wounded 120,000 MIA or POW[31] China: (Chinese sources):[32] 152,000–183,000 dead[33] 383,500 wounded 450,000 hospitalized 4,000–25,000 missing 7,110 captured 14,190 defected (American estimates):[31] 400,000+ dead 486,000 wounded Soviet Union: 299 dead 335 planes lost[34]
Total civilians killed/wounded: 2.5 million (est.)[16] South Korea: 990,968 373,599 killed[16] 229,625 wounded[16] 387,744 abducted/missing[16] North Korea: 1,550,000 (est.)[16]

ਫਰਮਾ:Campaignbox Korean War

ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵਯੁੱਧ ਦੇ ਅੰਤਮ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿੱਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤੈਅ ਹੋਇਆ ਕਿ ਜਾਪਾਨੀ ਆਤਮ-ਸਮਰਪਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸੋਵਿਅਤ ਫੌਜ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰਿਆ ਦੇ 38 ਉਹ ਅਕਸ਼ਾਂਸ਼ ਉੱਤੇ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੰਘ ਦੀ ਫੌਜ ਇਸ ਲਕੀਰ ਦੇ ਦੱਖਣ ਭਾਗ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰੇਗੀ। ਦੋਨਾਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨੇ “ਅੰਤਰਿਮ ਕੋਰਿਆਈ ਪਰਜਾਤੰਤਰੀ ਸਰਕਾਰ” ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਪਰ 25 ਜੂਨ, 1950 ਨੂੰ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰਿਆ ਨੇ ਦੱਖਣ ਕੋਰੀਆ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦਿਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪਰਿਸ਼ਦ ਵਿੱਚ ਸੋਵਿਅਤ ਗੈਰ-ਹਾਜਰੀ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਚੁੱਕਦੇ ਹੋਏ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਹੋਰ ਮੈਬਰਾਂ ਨਾਲ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰਿਆ ਨੂੰ ਹਮਲਾਵਰ ਐਲਾਨ ਦਿੱਤਾ। ਸੁਰੱਖਿਆ ਪਰਿਸ਼ਦ ਨੇ ਇਹ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੰਘ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਕੋਰਿਆਈ ਲੋਕ-ਰਾਜ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਉਹ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਹਮਲੇ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰ ਸਕੇ ਅਤੇ ਉਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 7 ਜੁਲਾਈ, 1950 ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਜਨਰਲ ਮੈਕਾਰਥਰ ਦੀ ਕਮਾਨ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੰਘ ਦੇ ਝੰਡੇ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਸੰਯੁਕਤ ਕਮਾਨ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਪਰ ਸੋਵਿਅਤ ਸੰਘ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕੋਰਿਆ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੰਘ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਰੋਕਣ ਲਈ “ਵੀਟੋ” ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 3 ਨਵੰਬਰ, 1950 ਨੂੰ ਮਹਾਸਭਾ ਨੇ “ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਏਕਤਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ” ਪਾਸ ਕਰ ਕੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਆਪ ਲੈ ਲਈ। ਫਲਸਰੂਪ ਅਮਰੀਕੀ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਸੇਨਾਵਾਂ ਕੋਰਿਆਈ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਉਲਝ ਪਈਆਂ। ਅੰਤ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਸ਼ਾਂਤੀਪ੍ਰਿਅ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲ ਦੇ ਕਾਰਨ 27 ਜੁਲਾਈ, 1953 ਵਿੱਚ ਦੋਨਾਂ ਪੱਖਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਲੜਾਈ ਵਿਰਾਮ-ਸੰਧੀ ਹੋਈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕੋਰਿਆ ਲੜਾਈ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੰਘ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋਇਆ। ਉਂਜ ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਕੋਰਿਆ ਵਿੱਚ ਆਪਸੀ ਤਨਾਵ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ।