ਕ੍ਰਿਕਟ

ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਦੌੜ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਬੱਲੇ ਨਾਲ ਠੋਕਰ ਮਾਰਦਾ ਹੈ,ਇਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਟ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।ਹਰ ਸ਼ਾਟ ਨੂੰ ਖੇਡਣ ਦੇ ਅੰਦਾਜ਼ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹਨ ਤੇ ਇੰਨਾ ਦਾ ਅਲੱਗ ਨਾਮਕਰਨ ਵੀ ਹੈ, ਪੁੱਲ ਸ਼ਾਟ, ਕਵਰ ਡਰਾਇਵ, ਸਟ੍ਰੇਟ ਡਰਾਇਵ, ਕੱਟ ਸ਼ਾਟ, ਇਨ ਸਾਈਡ ਆਉਟ ਸ਼ਾਟ,ਸਵੀਪ ਸ਼ਾਟ , ਪੈੱਡਲ ਸਵੀਪ, ਰੀਵਰਸ ਸਵੀਪ ਸ਼ਾਟ ਆਦਿ। ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਖੇਡ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸ਼ਾਟ ਦੇ ਨਵੇਂ ਨਵੇਂ ਢੰਗ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇਜ਼ਾਦ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ; ਪਲਟੀ ਸ਼ਾਟ (ਸਵਿਚ ਹਿੱਟ), ਸਕੂਪ ਆਦਿ।

ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਠੀਕ ਵਿਚਲੇ ਸਖ਼ਤ ਪੱਧਰੀ ਸੜਕ ਨੁਮਾ ਪੱਟੀ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਜਿਸਨੂੰ ਪਿੱਚ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ l ਇਸ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਸਿਰੀਆਂ ਤੇ ਤਿੰਨ ਡੰਡੇ ਗੱਡੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿੰਨਾ ਨੂੰ ਵਿਕਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਗੇਂਦਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਬੱਲੇਬਾਜੀ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਟਾਸ ਦੁਆਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਟਾਸ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੀ ਟੀਮ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਅਨੁਸਾਰ ਗੇਂਦਬਾਜ਼ੀ ਜਾਂ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ।

ਗੇਂਦਬਾਜ਼ੀ

ਪਿੱਚ ਦੇ ਇੱਕ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਸਿਰੇ ਵੱਲ ਖ਼ਾਸ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਗੇਂਦ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਤਕ ਸੁੱਟੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਇੱਕ ਗੇਂਦ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,ਇਸ ਤਰਾਂ 6 ਵਾਰ ਗੇਂਦ ਸੁੱਟਣ ਨਾਲ ਇੱਕ ਓਵਰ ਮਿਥਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੇ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਸੰਸਕਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਓਵਰਾਂ ਦੀ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ। ਗੇਂਦਬਾਜ਼ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵਿਕਟ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਬੱਲੇਬਾਜ਼ੀ

ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਵਿਕਟ ਦੇ ਅੱਗੇ ਖੜਦਾ ਹੈ,ਉਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਆਪਣੀ ਵਿਕਟ ਨੂੰ ਗੇਂਦ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਅਤੇ ਬੱਲੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਦੌੜ ਹਾਸਲ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੌੜ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਗੇਂਦ ਦਾ ਬੱਲੇ ਨੂੰ ਛੋਹਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਪਿਚ ਦੇ ਇੱਕ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਸਿਰੇ ਦੌੜ ਲਗਾਉਣ ਤੇ। ਦੌੜ, ਜੇ ਗੇਂਦ ਰੇੜਦੀ ਹੋਈ ਮੈਦਾਨ ਦੀ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਹੱਦ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਦੇਵੇ ਤਾਂ 4 ਦੌੜਾਂ,ਜੇ ਮੈਦਾਨ ਨੂੰ ਬਿਨਾ ਛੋਹ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਬਾਹਾਰ ਚਾਲੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ 6 ਦੌੜਾਂ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਟੀਮ ਦੇ ਖਾਤੇ ਜੁੜ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੈਸਟ,ਇਕ ਦਿਨਾ ਅਤੇ 20-20 ਤਿੰਨ ਸੰਸਕਰਨ ਵਿੱਚ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਿੰਨੇ ਸੰਸਕਰਨ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਵੱਖਰਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਨਤਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।

ਟੈਸਟ ਕ੍ਰਿਕਟ

ਟੈਸਟ ਕ੍ਰਿਕਟ ਪੰਜ ਦਿਨ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ l ਹਰ ਦਿਨ ਨਿਧਾਰਿਤ 90 ਓਵਰ ਸੁੱਟੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਹਲਾਤ ਅਨੁਸਾਰ ਇੰਨਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਘਾਟਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਟੀਮ ਨੂੰ ਦੋ ਪਾਰੀ ਬੱਲੇਬਾਜੀ ਅਤੇ ਗੇਂਦਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਥੇ ਦੌੜਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵਿਕਟ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਚ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਲੋੜੀਦੀਆਂ ਦੌੜਾਂ ਜਾਂ ਵਿਕਟ ਹਾਸਲ ਕਰਕੇ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਮੈਚ ਬਰਾਬਰ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਟੈਸਟ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਗੇਂਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਫ਼ੈਦ ਲਿਬਾਸ ਪਹਿਨ ਕੇ ਖੇਡਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ।

ਇੱਕ ਦਿਨਾ ਕ੍ਰਿਕਟ

ਇਕ ਦਿਨਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਓਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਖੇਡਿਆ ਜਾਨ ਹੈ l ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ 50 ਓਵਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਦਿਨਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਟੀਮ ਨੂੰ ਇੱਕ ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਮੈਚ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਿਸ ਟੀਮ ਦੀਆਂ ਜਿਆਦਾ ਦੌੜਾਂ ਹੋਣ ਜੇਤੂ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਗੇਂਦਬਾਜ਼ 10 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਓਵਰ ਨਹੀਂ ਸੁੱਟ ਸਕਦਾ। ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਤੇ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਪਾਬੰਦੀ ਨਹੀਂ ਉਹ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਆਉਟ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ ਬੱਲੇਬਾਜੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

20 - 20 ਕ੍ਰਿਕਟ

20-20 ਕ੍ਰਿਕਟ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਸੰਸਕਰਨ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਟੀਮ ਨੂੰ ਖੇਡਣ ਲਈ 20 ਓਵਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਟੀਮ ਜਿਆਦਾ ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜੇਤੂ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਸਭਾ (ਆਈ.ਸੀ.ਸੀ) ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਭਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਦੇਖ-ਰੇਖ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਭਾਵ ਕਿ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦਾ ਸਾਰਾ ਕੰਮਕਾਜ ਆਈਸੀਸੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਭਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਇੰਗਲੈਂਡ, ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਦੁਆਰਾ 1909 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼ਾਹੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕਾਨਫ਼ਰੰਸ ਸੀ। ਫ਼ਿਰ 1965 ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕਾਨਫ਼ਰੰਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫ਼ਿਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1989 ਤੋਂ ਇਸਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਸਭਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਈਸੀਸੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸ਼ਹਿਰ ਦੁਬਈ ਵਿੱਚ ਹੈ।ਵਰਤਮਾਨ ਸਮੇਂ ਇਸਦੇ 105 ਮੈਂਬਰ ਹਨ: 10 ਪੂਰਨ ਮੈਂਬਰ ਜੋ ਟੈਸਟ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਦੇ ਹਨ, 39 ਐਸੋਸੀਏਟ ਮੈਂਬਰ^[1] ਅਤੇ 56 ਮਾਨਤਾ-ਪ੍ਰਾਪਤ ਮੈਂਬਰ ਹਨ।^[2]

ਕ੍ਰਿਕਟ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੈਚਾਂ ਵਿੱਚ ਮੈਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਕਾਰਜ ਇਸ ਸਭਾ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਉਹ ਦੇਸ਼ ਜੋ ਆਈਸੀਸੀ ਦੇ ਪੂਰਨ ਮੈਂਬਰ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਬੋਰਡ:^[3]

ਰਾਸ਼ਟਰ	ਪ੍ਰਸ਼ਾਸ਼ਕੀ ਅੰਗ	ਮੈਂਬਰਤਾ[4]
ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ	ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਕ੍ਰਿਕਟ ਬੋਰਡ	22 ਜੂਨ 2017
ਆਸਟਰੇਲੀਆ	ਕ੍ਰਿਕਟ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ	15 ਜੁਲਾਈ 1909
ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼	ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਕ੍ਰਿਕਟ ਬੋਰਡ	26 ਜੂਨ 2000
ਇੰਗਲੈਂਡ	ਇੰਗਲੈਂਡ ਅਤੇ ਵੇਲਜ਼ ਕ੍ਰਿਕਟ ਬੋਰਡ	15 ਜੁਲਾਈ 1909
ਭਾਰਤ	ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ	31 ਮਈ 1926
ਆਇਰਲੈਂਡ	ਕ੍ਰਿਕਟ ਆਇਰਲੈਂਡ	22 ਜੂਨ 2017
ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ	ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਕ੍ਰਿਕਟ	31 ਮਈ 1926
ਪਾਕਿਸਤਾਨ	ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕ੍ਰਿਕਟ ਬੋਰਡ	28 ਜੁਲਾਈ 1953
ਫਰਮਾ:Country data ZAF	ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ	15 ਜੁਲਾਈ 1909
ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ	ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ ਕ੍ਰਿਕਟ	21 ਜੁਲਾਈ 1981
ਫਰਮਾ:Country data West।ndies	ਕ੍ਰਿਕਟ ਵੈਸਟ ਇੰਡੀਜ਼	31 ਮਈ 1926
ਜ਼ਿੰਬਾਬਵੇ	ਜ਼ਿੰਬਾਬਵੇ ਕ੍ਰਿਕਟ	6 ਜੁਲਾਈ 1992

• Guha, ਰਾਮਚੰਦਰ (2002). A Corner of a Foreign Field – The।ndian History of a British Sport. London: Picador. ISBN 0-330-49117-2.

ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਮੁਕਾਬਲੇ

• ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਸਭਾ (ICC)

ਅੰਕੜੇ ਅਤੇ ਰਿਕਾਰਡ

• ਈਐਸਪੀਐਨ ਕ੍ਰਿਕਇੰਫੋ

ਖ਼ਬਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਰੋਤ

• "ਕ੍ਰਿਕਟ". ਇਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਬ੍ਰਿਟੈਨਿਕਾ ਆਨਲਾਈਨ