Królestwo (biologia)
Królestwo (łac. regnum, l.mn. regna) – stosowana w systematyce organizmów kategoria systematyczna obejmująca spokrewnione typy (phylum) w zoologii, lub gromady (divisio) w botanice. Tradycyjnie, od czasów Karola Linneusza królestwo było uważane za kategorię systematyczną najwyższej rangi. Pod koniec XX w. systematycy wprowadzili wyższą od królestwa kategorię nazywaną domeną, nadkrólestwem lub cesarstwem. W nomenklaturze botanicznej i zoologicznej regulowanych przez Międzynarodowe Kodeksy Nomenklatury Botanicznej i Zoologicznej królestwo nadal jest uznawane za kategorię najwyższej rangi[1][2]. Podkategorią królestwa jest podkrólestwo (subregnum). Natomiast stosowany czasem termin nadkrólestwo (superregnum), choć formalnie poprawny, używany jest w randze najwyższej kategorii systematycznej – domeny lub cesarstwa.
Trzy królestwa
Szwedzki biolog Karol Linneusz dzielił świat ożywiony na dwa królestwa, które nazwał Regnum Animale (zwierzęta) i Regnum Vegetabile (rośliny). Świat nieożywiony zaliczył do trzeciego królestwa – Regnum Lapideum (minerały). W 1866 Ernst Haeckel wprowadził królestwo Protista. Podział organizmów na trzy królestwa był stosowany do drugiej połowy XX wieku.
Pięć królestw Whittakera
W 1969 roku Robert Whittaker zaproponował nową koncepcję klasyfikacji organizmów[3], w której wyróżnił pięć królestw:
Sześć królestw Cavalier-Smitha
Thomas Cavalier-Smith jest autorem koncepcji podziału organizmów na sześć (początkowo osiem) królestw[4][5], zgrupowanych w dwóch cesarstwach (ang. empire). Cavalier-Smith dodał – do pięciu dotychczas akceptowanych (bakterie, protisty, grzyby, rośliny oraz zwierzęta) – królestwo Chromista.
Pozycja taksonomiczna
Położenie królestwa i podkrólestwa w hierarchii taksonomicznej wygląda następująco: