Folja ndihmëse
Një folje ndihmëse është një folje që i shton kuptim funksional ose gramatikor fjalisë në të cilën ndodhet, në mënyrë që të shprehë kohën, aspektin, modalitetin, diatezën, theksimin, etj. Foljet ndihmëse zakonisht shoqërojnë një paskajore ose një pjesore, të cilat përkatësisht japin përmbajtjen kryesore semantike të fjalisë.[1] Një shembull është folja kam në fjalinë kam përfunduar drekën. Këtu, ndihmësja kam ndihmon për të shprehur aspektin e kohës së kryer së bashku me pjesoren, përfunduar. Disa fjali përmbajnë një zinxhir prej dy ose më shumë foljesh ndihmëse. Foljet ndihmëse quhen gjithashtu ndihmëse (foljore).[2]
Tiparet nëpër gjuhë
Foljet ndihmëse zakonisht ndihmojnë në shprehjen e kohës gramatikore, aspektit, mënyrës dhe diatezës. Në përgjithësi, ato shfaqen së bashku me një infinitiv. Ndihmësja thuhet se "ndihmon" paskajoren. Foljet ndihmëse të një gjuhe formojnë një klasë të mbyllur, pra ka një numër të caktuar, relativisht të vogël të tyre.[3]
Përkufizimet e foljeve ndihmëse nuk janë gjithmonë të qëndrueshme në të gjitha gjuhët, apo edhe midis autorëve që diskutojnë të njëjtën gjuhë. Foljet modale mund ose nuk mund të klasifikohen si ndihmëse, në varësi të gjuhës. Në rastin e anglishtes, foljet shpesh identifikohen si ndihmëse bazuar në sjelljen e tyre gramatikore. Në disa raste, foljet që funksionojnë në mënyrë të ngjashme me foljet ndihmëse, por që nuk konsiderohen si anëtarë të plotë të asaj klase (ndoshta sepse ato përmbajnë disa informacione të pavarura leksikore), quhen gjysmëndihmëse.
Shiko edhe
- Folje e përbërë
- Folja e parregullt
- Folja modale