Pirenetë

Pirenejet apo Malet Pireneje, (spanjisht: Pirineos ; frëngjisht: Pyrénées ; katalanisht: Pirineus ; okitanisht: Pirenèus ; aragonezisht: Perinés ; baskisht: Pirinioak) janë vargmale që shtrihen në jug-perëndim të Evropës dhe formojnë kufi natyral në mes Francës dhe Spanjës. Vargmalet kanë gjatësi prej rreth 430 km duke filluar nga Oqeani Atlantik e gjer tek Deti Mesdhe.

Pamje nga Pirenejet
Harta topografike e Pirenejeve

Gjeografia

Pirenejet bëjnë që relievi i Spanjës të jetë më i ngritur. Ato përbëhen prej nji sistemi paralel të maleve të larta, duke bërë kështu barrierën kryesore midis Gadishullit Pirenej dhe mbrendësisë së Evropës. Lartësinë më të madhe Pirenejet e arrijnë në pjesën qendrore. Pika më e lartë është në Pik d’ Aneto me lartësi 3.404 metra.

Pirinejet janë male të sajuara me orogjenezen alpine. Pirenejet si pjesë të larta kan qenë të përfshira me akkulnaja. Si klima ashtu edhe bimësia ndrron sipas lartësisë, andaj kan shtrirje zonale. Rëndësia ekonomike mbështetet në shfrytëzimin e kullotave,pyjeve dhe ujrave të lumejve për hidroenergji dhe bukuri natyrore shtigje të mira skijimi.

Burimet natyrore

Klima

Flora dhe fauna

Hapësirat e mbrojtura

Demografi dhe kultura

Qendrat e skijimit

Qendrat e njohura të skijmit në Pireneje janë:

  • Font-Romeu
  • Formigal
  • Gourette
  • Guzet-neige
  • La Molina
  • La Pierre Saint Martin
  • Le Mourtis
  • Les Angles
  • Luchon-Superbagnères
  • Luz-Ardiden
  • Masella
  • Nistos cap nestes
  • Panticosa-Los Lagos
  • Pas de la Casa
  • Peyragudes
  • Piau-Engaly
  • Port-Ainé
  • Somport
  • Superbagnères
  • Tavascan
  • Vall de Núria
  • Vallter 2000

majat malore në Malet e Pirenejeve

  • Aneto (3.404 m)
  • Posets (3.375 m)
  • Monte Perdido (3.355 m)
  • Pic Maudit (3.350 m)
  • Cilindro de Marboré (3.328 m)
  • Pic de la Maladeta (3.308 m)
  • Vignemale (Pique Longue) (3.298 m)
  • Clot de la Hount (3.289 m)
  • Soum de Ramond (3.263 m)
  • Pic du Marboré (3.248 m)
  • Pic de Cerbillona (3.247 m)
  • Pic de Perdiguère (3.222 m)
  • Pic de Montferrat (3.220 m)
  • Pic Long (3.192 m)
  • Pic Schrader (Grand Batchimale) (3.177 m)
  • Pic de Campbieil (3.173 m)
  • Pic de la cascade orientale (3.161 m)
  • Pic Badet (3.160 m)
  • Pic du Balaïtous (3.144 m)
  • Pic du Taillon (3.144 m)
  • Pica d'Estats (3.143 m)
  • Punta del Sabre (3.136 m)
  • Pic de la Munia (3.134 m)
  • Pointe de Literole (3.132 m)
  • Pic des Gourgs Blancs (3.129 m)
  • Pic de Royo (3.121 m)
  • Pic des Crabioules (3.116 m)
  • Pic de Maupas (3.109 m)
  • Pic Lézat (3.107 m)
  • Pic de la cascade occidental (3.095 m)
  • Pic de Néouvielle (3.091 m)
  • Pic de Troumouse (3.085 m)
  • Pics d'Enfer (3.082 m)
  • Pic de Montcalm (3.077 m)
  • Grand pic d' Astazou (3.077 m)
  • Épaule du Marboré (3.073 m)
  • Pic du port de Sullo (3.072 m)
  • Pic des Spijeoles (3.066 m)
  • Pic de Quayrat (3.060 m)
  • Pic des Trois Conseillers (3.039 m)
  • Turon de Néouvielle (3.035 m)
  • Pic de Batoua (3.034 m)
  • Petit Vignemale (3.032 m)
  • Pic de Besiberri Sud (3.017 m)
  • Pic Ramougn (3.011 m)
  • Tour du Marboré (3.009 m)
  • Casque du Marboré (3.006 m)
  • Grande Fache (3.005 m)

majat e njohura deri në 3.000 m

  • Pic de Palas (2.974 m)
  • Pic de Comapedrosa (2.942 m)
  • Pic Carlit (2.921 m)
  • Collarada (2.886 m)
  • Pic du Midi d'Ossau (2.885 m)
  • Pic du Midi de Bigorre (2.876 m)
  • Mont Valier (2.838 m)
  • Petit Pic du Midi d'Ossau (2.812 m)
  • Pic du Canigou (2.786 m)
  • Pic d'Anie (2.504 m)
  • Pic de Madrès (2.469 m)
  • Grande Aiguille d'Ansabère (2.376 m)
  • Pic du Soularac (2.368 m)
  • Pic du Saint Barthélémy (2.348 m)
  • Pic des Trois Seigneurs (2.199 m)
  • Pic d'Orhy (2.017 m)
  • Pic de Pedraforca (2.498 m)

Shih edhe

Lidhje të jashtme