Ôpolske wojewōdztwo
Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
Ôpolske wojewōdztwo (pol. Województwo opolskie) to je jedne spostrzōd szesnŏstu wojewōdztw we Polsce, co powstoło we czasie administracyjnyj reformy we 1998 roku. Leży ôno na połedniu krŏju, przi granicy ze Czechami, we zachodnij tajli Gōrnego Ślōnska a weschodnij tajli Dolnego Ślōnska, a je nojmyńszym wojewōdztwym Polski. Ônego stolicōm je miasto Ôpole.
Ôpolske wojewōdztwo Województwo opolskie | |||||
| |||||
Geografijŏ | |||||
Stolica | Ôpole | ||||
Sroge miasta | Kandrzin-Koźle, Nysa, Brzyg, Kluczborek, Prudnik | ||||
Zorta | wojewōdztwo | ||||
Wiyrchnia | 9 411,87 km² | ||||
Populacyjŏ | |||||
Wielość ludzi | 980 771 (2020[1]) | ||||
Tyngość zaludniyniŏ | 370 ôs./km² | ||||
Gŏdka | polskŏ ślōnskŏ niymieckŏ | ||||
Skłŏd nacyjny | Polŏki: 81,64% Ślōnzŏki: 10,49% Niymce: 7,73%[2] | ||||
Administracyjŏ | |||||
Krŏj | Polska | ||||
Tajlōng | Krysy • grodzke: 1 • ziymske: 11 Gminy • miastowe: 3 • miastowo-dziedzińske: 33 • dziedzińske: 35 | ||||
Nastōnie | 1999 | ||||
Wojewoda | Monika Jurek | ||||
Marszołek | Andrzej Buła (PO) | ||||
Idyntyfikacyjŏ | |||||
ISO 3166-2 | PL-16 | ||||
NUTS | PL52 | ||||
Ôznaczynie aut | O | ||||
Galeryjŏ we Wikimedia Commons | |||||
Internetowŏ zajta |
Gyszichta
Ôpolske wojewōdztwo we ônego terŏźnyj formie powstoło we czasie reformy administracyjnego tajlōngu Polski we 1998 roku, co wkludzōne tedy bōło szesnŏście „srogich” wojewōdztw zamiast 49 „małych”, kere egzystowoły ôd 1975 roku. Zrobiōne bōło we wiynkszości ze dŏwnego ôpolskigo wojewōdztwa jak tyż ze tajli czynstochowskigo.
Przōdzij we kōncepcyji reformy mioło być ino dwanŏście wojewōdztw. Krōm tego, co je terŏźnie, do nowego ślōnskigo wojewōdztwa mioł przinŏleżeć Ôpolski Ślōnsk, na muster ślōnskigo wojewōdztwa, kere istnioło po II wojnie światowyj ôd 1945 do 1950. Antlich, wela protestōw ôd miyszkańcōw Ôpolskigo Ślōnska a lobbowaniŏ ôd społecznych ôrganizacyji, we tym politycznyj reprezyntacyje ôpolskij niymieckij myńszości, dokludziyły do uchowaniŏ ôsobnego ôpolskigo wojewōdztwa ze wiynkszościōm Gōrnego Ślōnska we nowym tajlōngu[3][4][5]. Terŏźnie, niykere ślōnske regiōnalne ôrganizacyje, durś wołajōm do zrobiyniŏ jednego a spōlnego gōrnoślōnskigo wojewōdztwa we historycznych granicach Gōrnego Ślōnska[6][7][8].
Geografijŏ
Ôpolske wojewōdztwo mŏ wiyrchniã 9411,87 km². Ze populacyjōm kole 980 tys. je nojmyńszym pod wzglyndym wielości ludzi a wiyrchnie wojewōdztwym Polski. Ônego wiyrchnia stanowi 3% wiyrchnie Polski[9].
Administracyjny tajlōng
Ôpolske wojewōdztwo je potajlowane na 11 ziymskich krysōw a 1 grodzki krys (Ôpole).
Krys | Stolica | Wielość ludzi (2019) | Wiyrchnia [km²] |
---|---|---|---|
Brzyski krys | Brzyg | 89 804 | 875,96 |
Gubczycki krys | Gubczyce | 45 552 | 672,63 |
Kandrzińsko-kozielski krys | Kandrzin-Koźle | 93 880 | 625,13 |
Kluczborski krys | Kluczborek | 65 470 | 851,91 |
Krapkowski krys | Krapkowice | 63 747 | 441,80 |
Namysłowski krys | Namysłōw | 42 634 | 748,18 |
Nyski krys | Nysa | 135 948 | 1223,88 |
Ôleszki krys | Ôleszno | 64 239 | 973,38 |
Ôpolski krys | Ôpole | 123 726 | 1534,30 |
Prudnicki krys | Prudnik | 55 237 | 571,55 |
Strzelecki krys | Wielge Strzelce | 74 300 | 744,27 |
Urbanizacyjŏ
We ôpolskim wojewōdztwie je 37 miast, w tym jedno na prawach krysu.
PN | Wapyn | Miasto | Krys | Populacyjŏ (2020) | Wiyrchnia [km²] | Tyngość zaludniyniŏ |
---|---|---|---|---|---|---|
1. | Ôpole | 128 012 | 148,88 | 860 | ||
2. | Kandrzin-Koźle | kandrzińsko-kozielski | 60 383 | 123,71 | 488 | |
3. | Nysa | nyski | 43 580 | 27,51 | 1584 | |
4. | Brzyg | brzyski | 35 491 | 14,61 | 2429 | |
5. | Kluczborek | kluczborski | 23 396 | 12,35 | 1894 | |
6. | Prudnik | prudnicki | 20 887 | 20,50 | 1019 | |
7. | Wielge Strzelce | strzelecki | 17 766 | 29,97 | 593 | |
8. | Namysłōw | namysłowski | 16 650 | 22,61 | 736 | |
9. | Krapkowice | krapkowski | 16 105 | 21,01 | 767 | |
10. | Guchołazy | nyski | 13 435 | 6,83 | 1967 | |
11. | Gubczyce | gubczycki | 12 468 | 12,54 | 994 | |
12. | Ździyszowice | krapkowski | 11 370 | 12,35 | 921 | |
13. | Ôleszno | ôleszki | 9374 | 15,08 | 622 | |
14. | Ôzimek | ôpolski | 8524 | 3,25 | 2623 | |
15. | Grodkōw | brzyski | 8520 | 9,88 | 862 | |
16. | Praszka | ôleszki | 7585 | 9,35 | 811 | |
17. | Paczkōw | nyski | 7424 | 6,60 | 1125 | |
18. | Zawadzki | strzelecki | 7073 | 16,46 | 430 | |
19. | Gogolin | krapkowski | 6776 | 20,35 | 333 | |
20. | Ôdmuchōw | nyski | 6506 | 27,82 | 234 | |
21. | Niymodlin | ôpolski | 6265 | 13,11 | 478 | |
22. | Kietrz | gubczycki | 5914 | 18,74 | 316 | |
23. | Wołczyn | kluczborski | 5852 | 7,47 | 783 | |
24. | Lewin | brzyski | 5728 | 11,64 | 492 | |
25. | Gogōwek | prudnicki | 5569 | 22,06 | 252 | |
26. | Tułowice | ôpolski | 4022 | 9,23 | 436 | |
27. | Dobrodziyń | ôleszki | 3682 | 19,53 | 189 | |
28. | Byczyna | kluczborski | 3546 | 5,79 | 612 | |
29. | Kolōnowska | strzelecki | 3294 | 55,70 | 59 | |
30. | Baborōw | gubczycki | 2903 | 11,86 | 245 | |
31. | Prōszkōw | ôpolski | 2595 | 16,22 | 160 | |
32. | Lyśnica | strzelecki | 2566 | 14,50 | 177 | |
33. | Gorzōw | ôleszki | 2454 | 18,54 | 132 | |
34. | Biołŏ | prudnicki | 2399 | 14,72 | 163 | |
35. | Fyrlōnd | nyski | 1783 | 10,23 | 174 | |
36. | Ujŏzd | strzelecki | 1735 | 14,76 | 118 | |
37. | Strzyleczki | strzelecki | 1539 | 27,7447 | 55,5 |