พิธีเปิดโอลิมปิกฤดูร้อน 2020

ในพิธีเปิดโอลิมปิกฤดูร้อน 2020 สมเด็จพระจักรพรรดินารูฮิโตะ เสด็จพระราชดำเนินทรงเป็นองค์ประธาน พร้อมด้วยโทมัส บัค ประธานคณะกรรมการโอลิมปิกสากล ในการนี้ สมเด็จพระจักรพรรดิในฐานะพระประมุขแห่งรัฐตามกฎบัตรโอลิมปิก ทรงมีพระราชดำรัสเปิดการแข่งขัน นับเป็นจักรพรรดิญี่ปุ่นพระองค์ที่สามที่ทรงเปิดการแข่งขันกีฬาโอลิมปิก ต่อจากสมเด็จพระจักรพรรดิฮิโระฮิโตะ พระบรมอัยกาธิราช (โอลิมปิกฤดูร้อน 1964, โอลิมปิกฤดูหนาว 1972) และสมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโตะ พระบรมชนกนาถ (โอลิมปิกฤดูหนาว 1998) นอกจากนี้ สมเด็จพระจักรพรรดินารูฮิโตะ ยังทรงเป็นองค์พระบรมราชูปถัมภกกิตติมศักดิ์ในการแข่งขันโอลิมปิกและพาราลิมปิกฤดูร้อน 2020^[5] อย่างไรก็ตาม สมเด็จพระจักรพรรดินีมาซาโกะ รวมถึงสมาชิกราชวงศ์ญี่ปุ่นพระองค์อื่น ๆ มิได้ตามเสด็จในพิธีเปิดด้วย^[6]

นอกจากนี้ ยังมีบุคคลสำคัญอื่นที่เข้าร่วมพิธี อาทิ แอมานุแอล มาครง ประธานาธิบดีฝรั่งเศส เจ้าภาพ โอลิมปิกฤดูร้อน 2024, จิล ไบเดิน สุภาพสตรีหมายเลขหนึ่งสหรัฐ เจ้าภาพ โอลิมปิกฤดูร้อน 2028, แกรนด์ดยุกอ็องรีแห่งลักเซมเบิร์ก, เจ้าชายอาลแบร์ที่ 2 องค์อธิปัตย์แห่งโมนาโก, พัน กี-มุน อดีตเลขาธิการสหประชาชาติ, เตโวโดรส อัดฮาโนม ผู้อำนวยการองค์การอนามัยโลก และ พิพัฒน์ รัชกิจประการ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา ในฐานะผู้แทนรัฐบาลไทย เป็นต้น

นาโอมิ โอซากะ นักกีฬาเทนนิส เป็นผู้จุดไฟในกระถางคบเพลิง^[7] ซึ่งออกแบบโดยโอกิ ซาโต ศิษย์เก่ามหาวิทยาลัยวาเซดะ เช่นเดียวกับโยชิโนริ ซาไก ผู้จุดไฟในกระถางคบเพลิงเมื่อปี 1964^[8]

เดิมพิธีเปิดมีระยะเวลาสามชั่วโมงครึ่ง โดยเริ่มต้นในเวลา 20 นาฬิกาตามเวลามาตรฐานญี่ปุ่น^[9] การแสดงในพิธีเปิดมีหลายช่วง โดยบางช่วงมีการบันทึกวิดีโอไว้ก่อนแล้ว^[10] การแสดงในแต่ละส่วนภายใต้ธีม "ก้าวไปข้างหน้า" (Moving Forward) มีรูปแบบการนำเสนอที่แตกต่างกันออกไป^[11] โดยชื่อการแสดงเป็นชื่อที่ตั้งโดยฝ่ายจัดงาน^{[12][13][14][15][16][17][18][19][20]}

โหมโรง: สถานที่เริ่มต้นเรื่องราว (Where the Stories Begin)

ในวันที่จะมีพิธีเปิด มีการแสดงบินโชว์ของบลูอิมพัลส์ซึ่งเป็นฝูงบินของกองกำลังป้องกันตนเองทางอากาศญี่ปุ่น เครื่องบินพ่นไอเป็นรูปวงแหวนโอลิมปิกเหนือน่านฟ้าโตเกียวเพื่อเป็นฉลองครบรอบ 57 ปีของการจัดโอลิมปิกฤดูร้อนครั้งแรกที่โตเกียวในปี 1964^[21][22]

ห่างกันแต่ไม่เดียวดาย (Apart but not Alone)

มีการแสดงวิดีโอรีแคปก่อนที่โตเกียมเกมส์จะมาถึง โดยเริ่มต้นจากภาพตอนที่ประกาศผลเจ้าภาพโอลิมปิกฤดูร้อนในการประชุมคณะกรรมการโอลิมปิกสากล สมัยที่ 125 เมื่อปี 2013 ต่อด้วยการทำงานหนักและการฝึกซ้อมของนักกีฬา จากนั้นเป็นภาพจากโอลิมปิกฤดูร้อน 2016และการคัดเลือกนักกีฬา ปิดท้ายเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิดในปี 2020 ซึ่งทำให้โลกเกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่และนักกีฬาต้องทำการฝึกซ้อมจากที่บ้านผ่านการประชุมวิดีโอ

การแสดงชุดแรกของพิธีการ แสดงออกถึง "ศิลปะดิจิทัลและเทคโนโลยีการฉายภาพโปรเจ็กชันอย่างลึกซึ้งของญี่ปุ่น"^[23] มีการฉายภาพดิจิทัลกราฟฟิกบนพื้นของกลางสนาม ซึ่งมีนางพยาบาลและอาริสะ สึบาตะ นักมวยผู้ชนะการแข่งขันระดับประเทศหลังได้เริ่มเล่นเพียงสองปี^[24] แต่ไม่สามารถลงแข่งขันกรีฑาได้เนื่องจากการคัดเลือกถูกยกเลิก^[25] กำลังวิ่งบนลู่วิ่ง^[26] มีนักแสดงสมทบเข้ามาปั่นจักรยาน ดึงยืดตัว วิ่งอยู่กับที่ และเต้น และมีการฉายภาพลูกบอลแสงไฟด้วย^[25] สิ่งนี้สื่อถึง "ชะตาชีวิตของนักกีฬาที่ต้องฝึกซ้อมในช่วงสถานการณ์อันยากลำบากเพื่อแข่งขันในรายการนี้"^[23]

ต่อมามีนักเต้นสวมชุดสีขาวพร้อมริบบินสีแดง สื่อถึง "การพรรณาการทำงานหนักทั้งกายและใจ"^[27]

การต้อนรับจากเจ้าภาพ (A Welcome from the Host)

การแสดงในลำดับถัดมาเป็นการร้องเพลงชาติญี่ปุ่น^[23] ของมีเชียที่สวมชุดที่ "แสดงออกถึงการให้เกียรติกลุ่มบุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศและเป็นสัญลักษณ์ของการรณรงค์เพื่อความเท่าเทียมของคนกลุ่มนี้" ชุดนี้ออกแบบโดยโทโมะ โคอิซูมิ^[28] หลังจากที่เพลงชาติจบลง^[27] มีพิธีการที่แสดงความอาลัยแก่บุคคลที่เสียชีวิตจากการระบาดทั่วของโควิด-19, แผ่นดินไหวและคลื่นสึนามิในโทโฮกุเมื่อปี 2011^[23] และการสังหารหมู่ที่มิวนิกในปี 1972 หลังจากที่แสดงความไว้อาลัยแล้ว^[11] นักแสดง มิราอิ โมริยามะ ได้ปรากฏตัวในชุดสีขาวเพื่อแสดงการเต้นบูโตที่กลางสนาม พร้อมกับการบรรเลงดนตรีที่ฟังดูเศร้าหมอง ก่อนที่ความเงียบจะเข้าครอบงำช่วงเวลาสำคัญช่วงหนึ่งของพิธีการ^[29]

มรดกที่สืบทอดกันมา (A Lasting Legacy)

มีการเปิดตัวสัญลักษณ์ห้าห่วงของกีฬาโอลิมปิกซึ่งทำขึ้นมาจากไม้ที่ปลูกในปี 1964 ซึ่งเป็นปีที่จัดโอลิมปิกฤดูร้อนที่โตเกียวครั้งก่อนหน้า หลังจากนั้นได้มีการแสดงเต้นแท็ปโดยนักแสดงที่สวมผ้าคลุมฮันเต็ง ซึ่งตามธรรมเนียมแล้ว ผ้าคลุมจะสวมใส่โดยช่างฝีมือและช่างไม้ในยุคเอโดะในช่วงเทศกาลฤดูร้อนของญี่ปุ่น^[28][23] การแสดงนี้ถูกเรียกว่าเป็นการจำลองหมู่บ้านโอลิมปิก^[27] หรือมัตสึริ สัญลักษณ์ห้าห่วงถูกนำแสดง รายล้อมไปด้วยโคมไฟกระดาษญี่ปุ่น^[30]

ต่อมาได้มีการฉายวิดีโอที่มีการบันทึกไว้ก่อนแล้ว วิดีโอแสดงถึงมุฮัมมัด ยูนูสที่ได้รับรางวัลโอลิมปิกลอเรลที่บังกลาเทศ ทั้งนี้ ยูนูสไม่สามารถเดินทางไปร่วมพิธีเปิดที่ญี่ปุ่นได้เนื่องจากข้อจำกัดด้านการเดินทางของบังกลาเทศ^[31][32]

อยู่พร้อมหน้ากัน (Here Together)

ขบวนพาเหรดแห่งชาติ

ขบวนพาเหรดแห่งชาติซึ่งประกอบด้วยนักกีฬาตัวแทนของแต่ละประเทศเดินเข้าสู่สนาม^[23] กรีซจะเป็นชาติแรกที่เดินเข้าสู่สนามตามธรรมเนียมโอลิมปิก ตามด้วยนักกีฬาจากประเทศที่เหลือ เรียงตามอักษรญี่ปุ่น (คานะ) แบบโกจูอง นับเป็นครั้งแรกที่เรียงลำดับด้วยระบบนี้เนื่องจากโอลิมปิกที่ญี่ปุ่นครั้งก่อนหน้าเรียงลำดับประเทศตามอักษรภาษาอังกฤษ^[33] เจ้าภาพอย่างญี่ปุ่นจะเดินเข้าสู่สนามเป็นลำดับสุดท้ายตามธรรมเนียมโอลิมปิก

ทีมนักกีฬาผู้ลี้ภัยเดินเข้าสู่สนามเป็นลำดับที่สองต่อจากกรีซ นี่เป็นครั้งแรกของพิธีเปิดที่ประเทศที่จะเป็นเจ้าภาพโอลิมปิกฤดูร้อนครั้งถัดไปอย่างสหรัฐ (2028) และฝรั่งเศส (2024) จะเดินเข้าสู่สนามเป็นลำดับรองสุดท้ายก่อนญี่ปุ่น^[23] แทนที่จะเป็นลำดับที่ 7 และ 154 ตามลำดับอักษรญี่ปุ่น^[34] ชื่อของประเทศจะถูกประกาศเป็นภาษาฝรั่งเศสและอังกฤษ ซึ่งเป็นภาษาทางการของคณะกรรมการโอลิมปิกสากล และภาษาญี่ปุ่น ซึ่งเป็นภาษาของประเทศเจ้าภาพ

ป้ายที่แสดงชื่อประเทศเขียนด้วยอักษรภาษาญี่ปุ่นและอักษรภาษาอังกฤษ ซึ่งอยู่คนละด้านของป้าย ป้ายมีกรอบคำพูดล้อมรอบชื่อประเทศเพื่อแสดงถึงภาพในมังงะ^[28] ในขณะที่ผู้ถือป้ายสวมชุดที่เป็นโทนมังงะ^[24]

นักกีฬาที่เดินเข้าสู่สนามของแต่ละประเทศมีจำนวนน้อยกว่าปกติเมื่อเทียบกับโอลิมปิกครั้งที่ผ่านมา ยกตัวอย่างเช่น สหรัฐและออสเตรเลียมีนักกีฬาเดินเข้าสู่สนามเพียง 200 และ 63 คน จากเดิม 613 และ 472 คนตามลำดับ^[35]

อาร์เจนตินา,^[36] กานา^[24] และอีกหลายชาติ ร้องเพลงชาติตอนเดินเข้าสู่สนาม บัญชีทวิตเตอร์ของโตเกียวเกมส์ลงรูปนักกีฬาชาวเอริเทรียคนหนึ่งนอนลงกับพื้น^[37] ในขณะที่นักกีฬาคนอื่นต่างก้มมองดูโทรศัพท์ของตน^[11] นักกีฬาจากรัสเซีย ซึ่งมีปัญหาในการตรวจสอบการใช้สารกระตุ้น ไม่สามารถใช้ชื่อประเทศและธงชาติรัสเซียได้ จึงใช้ชื่อและธงสัญลักษณ์คณะกรรมการโอลิมปิกรัสเซีย (ROC) แทน^[38] ญี่ปุ่นสลับสีเครื่องแต่งกายจากที่พวกเขาเคยใส่ตอนพิธีเปิดโอลิมปิกฤดูร้อน 1964^[39] ในขณะที่ฝรั่งเศส เดินเข้าสู่สนามโดยแบ่งเป็นสามแถวตามสีชุด เพื่อแสดงถึงธงไตรรงค์^[40] พีตา เตาฟาโตฟัว ผู้เชิญธงชาติของตองงา และริโอ ริอิ ผู้เชิญธงชาติของวานูอาตู เดินเข้าสู่สนามโดยทาน้ำมันและถอดเสื้อ^[35] นักกีฬาบางคนที่เป็นตัวแทนของคีร์กีซสถานและทาจิกิสถานและผู้เชิญธงชาติของปากีสถานเดินเข้าสู่สนามโดยไม่สวมหน้ากาก^[41] มุฮัมมัด มาโซ นักกีฬาตัวแทนจากซีเรียได้กลับมาพบกับพี่ชายของเขา อะลา ซึ่งเป็นตัวแทนของทีมนักกีฬาผู้ลี้ภัย^[42]

นี่เป็นครั้งแรกที่มีผู้เชิญธงชาติของแต่ละประเทศถึงสองคน แบ่งเป็นชายและหญิงเพศละหนึ่งคน เพื่อส่งเสริมความเท่าเทียมกันทางเพศ^[43]

ระหว่างที่นักกีฬาเดินเข้าสู่สนาม มีคำเตือนในสนามให้นักกีฬารักษาระยะห่างระหว่างกัน นับตั้งแต่ทางเข้าไปจนถึงห้องสุขา^[24]

ระหว่างพาเหรดนั้น เจ้าภาพได้มีการนำดนตรีจากวิดีโอเกมญี่ปุ่นเปิดประกอบ ดังนี้^{[28][44][45][46][47]}

คติพจน์ใหม่และการกล่าวคำปฏิญาณ

ขบวนพาเหรดแห่งชาติสิ้นสุดลงพร้อมมีข้อความคติพจน์ "เร็วขึ้น สูงขึ้น แข็งแรงขึ้นด้วยกัน" (Faster, Higher, Stronger - Together) ฉายลงบนพื้นสนามระหว่างกลุ่มนักกีฬาที่ถูกแบ่งเป็นสี่ส่วนหลังจากที่พวกเขาเดินเข้ามา^[23] ต่อมามีการแสดงข้อความของคริสตี คอเวนทรีเพื่อแนะนำคำปฏิญาณโอลิมปิกรูปแบบใหม่ ซึ่งมีจุดหมายเพื่อส่งเสริมความเป็นหนึ่งเดียวและบทบาทของนักกีฬา ผู้ตัดสิน และผู้ฝึกสอนในฐานะผู้แทนประเทศ^[48] คำปฏิญาณถูกกล่าวขึ้นโดยนักกีฬาตัวแทนจากโตเกียวทั้งหมด 6 คนว่า^[49]

ข้าพเจ้าขอปฏิญาณตนว่าจะเข้าร่วมแข่งขันกีฬาโอลิมปิกด้วยความเคารพและปฏิบัติตามกฎกติกา มีน้ำใจนักกีฬา ความเป็นหนึ่งเดียว และความเท่าเทียมกัน ข้าพเจ้าจะเล่นกีฬาด้วยความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียว ไม่มีการใช้สารกระตุ้น ไม่มีการฉ้อโกง และไม่มีการเลือกข้าง ข้าพเจ้าจะปฏิบัติตามเพื่อเกียรติยศของทีม ด้วยความเคารพในหลักการพื้นฐานของกีฬาโอลิมปิกและความต้องการให้โลกนั้นดีขึ้นด้วยการแข่งขันกีฬา

• – คิมิงาโยะ, เพลงชาติของญี่ปุ่น ขับร้องโดย มีเชีย
• – เพลงสดุดีโอลิมปิก ขับร้องเป็นภาษาอังกฤษโดย คณะนักเรียนประสานเสียงแห่งฟูกูชิมะ

สนามกีฬาแห่งชาติแห่งใหม่เป็นสนามกีฬาหลักในพิธีเปิด การรื้อถอนสนามกีฬาแห่งชาติเสร็จสมบูรณ์ในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2558 การก่อสร้างสนามกีฬาแห่งใหม่เริ่มขึ้นที่เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม พ.ศ. 2559 สนามกีฬาถูกส่งมอบไปยัง IOC เมื่อวันที่ 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2562 เพื่อเตรียมการ หากโรคระบาดไม่เกิดขึ้น ความจุของสนามกีฬาระหว่างการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกจะอยู่ที่ 60,102 ที่นั่ง รวมทั้งพื้นที่สำหรับสื่อมวลชนและที่นั่งผู้บริหาร^[50]

ในเดือนธันวาคม พ.ศ. 2561 ผู้จัดการแข่งขันกล่าวว่าแม้ว่ากระถางคบเพลิงโอลิมปิกจะถูกจุดและดับอย่างเป็นทางการที่สนามกีฬา แต่ในช่วงเวลานอกพิธีการดังกล่าว เพลิงจะถูกย้ายไปยังกระถางคบเพลิงที่แยกต่างหาก (เช่นเดียวกับโอลิมปิกปี 2010 และ 2016) ที่ริมแม่น้ำโตเกียว และย้ายเพลิงกลับมายังกรีฑาสถานแห่งชาติเพื่อทำพิธีปิด ผู้จัดงานอ้าง "ความยุ่งยากทางกายภาพ" ที่ไม่ระบุรายละเอียดในการรักษาคบเพลิงที่สนามกีฬาแห่งชาติแห่งใหม่^[51]