ภาษาหมิ่นใต้

ภาษาหมิ่นใต้ใช้พูดทางใต้ของมณฑลฝูเจี้ยนและทางตะวันออกของมณฑลกวางตุ้ง รวมทั้งเกาะไหหลำ สำเนียงฮกโลของภาษานี้ถือเป็นภาษาถิ่นของไต้หวันเรียกภาษาฮกเกี้ยนไต้หวัน ผู้พูดภาษาหมิ่นใต้มีมากในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ทั้งใน ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ มาเลเซีย อินโดนีเซีย และ ไทย ภาษาในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ส่วนหนึ่งมาจากเขตเฉาซ่าน (แต้ซัว)ในกวางตุ้งและพูดภาษาหมิ่นใต้สำเนียงแต้จิ๋ว นอกจากนี้ภาษาหมิ่นใต้ยังเป็นภาษาแม่ของชาวจีนในฟิลิปปินส์อีกราว 98.5% ซึ่งพูดสำเนียงลันนัง ประเทศไทยพูดกันมากในจังหวัดภูเก็ตและบริเวณโดยรอบ ซึ่งพูดสำเนียง ฮกเกี้ยนปีนัง เป็นสำเนียงที่พูดในปีนัง ซึ่งเดิมเป็นสำเนียงของเมืองเฉวียนโจว และ เป็นต้นภาษาทำให้เกิดภาษาไทยบ้าบ๋าภูเก็ต ซึ่งมีคำยืมในภาษาหมิ่นใต้ (สำเนียงเฉวียนโจว) จำนวนมาก

ภาษาหมิ่นใต้ไม่มีรูปแบบมาตรฐาน ผู้พูดภาษานี้จะเรียนการอ่านภาษาจีนกลางในโรงเรียน ไม่มีการพัฒนาระบบการเขียนเป็นของตนเอง จนในปัจจุบันจึงมีการพัฒนาระบบการเขียนที่เป็นมาตรฐานคือใช้อักษรจีนและอักษรโรมัน

• อักษรจีนใช้ตามแบบภาษาจีนกลาง แต่มีการเพิ่มอักษรบางตัวที่ใช้เฉพาะภาษาหมิ่นใต้ ใช้ในจีน ไต้หวัน สิงคโปร์ และบริเวณอื่น ๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
• อักษรโรมัน ใช้กับภาษาฮกเกี้ยนพัฒนาขึ้นโดยมิชชันนารีคณะเพรสไบทีเรียนในประเทศจีน และปรับปรุงต่อมาโดยมิชชันนารีในไต้หวัน เริ่มเป็นที่แพร่หลายเมื่อประมาณ พ.ศ. 2433 การใช้อักษรโรมันผสมกับอักษรจีนมีให้เห็นบ้างแต่ไม่เป็นที่นิยมมากนัก เอกสารที่เขียนด้วยภาษาหมิ่นใต้รุ่นแรก ๆ เขียนเมื่อ พ.ศ. 2109 ในสมัยราชวงศ์หมิง

มีพยัญชนะ 19 เสียง เป็นตัวสะกดได้ 9 เสียง สระมี 12 เสียง ไม่มีความแตกต่างระหว่างสระเสียงสั้นกับสระเสียงยาว วรรณยุกต์มี 5 เสียง

เรียงประโยคแบบประธาน-กริยา-กรรม ไม่มีการผันคำกริยาตามกาล

ภาษาถิ่นฮกเกี้ยน

เป็นสำเนียงหลักในภาษาหมิ่นใต้มาตรฐาน (泉漳片) ยังแตกออกเป็นอีกหลายสำเนียงย่อยในแต่ละท้องถิ่น เป็นภาษาที่พูดกันในบริเวณทางตอนใต้ของมณฑลฮกเกี้ยน

• สำเนียงเฉวียนโจว (ภาษาหมิ่นใต้มาตรฐานดั้งเดิม)
  • ฮกเกี้ยนปีนัง
  • ลันนัง
  • ฮกเกี้ยนมลายูตะวันออก
  • ฮกเกี้ยนสิงคโปร์
  • ฮกเกี้ยนถิ่นกัวลาลัมเปอร์
• สำเนียงเซี่ยเหมิน (ภาษาหมิ่นใต้มาตรฐานสมัยใหม่)
  • ฮกเกี้ยนเซี่ยเหมิน
  • ฮกเกี้ยนไต้หวัน

ภาษาแต้จิ๋ว

ภาษาแต้จิ๋ว, เตี่ยจิว หรือ ภาษาเตี่ยซัว (潮汕片) ซึ่งรวมสำเนียงถิ่นแต้จิ๋วและสำเนียงถิ่นซัวเถา (และบางครั้งอาจสามารถนับรวมสำเนียงถิ่นซัวบ้วย) เป็นภาษาที่พัฒนามาจากภาษาจีนโบราณของตระกูลหมิ่นหนาน - ผู่เทียน (闽南语古莆田话) มีฐานความเข้าใจร่วมกับภาษาหมิ่นใต้มาตรฐาน (泉漳片) ที่จำกัด แต่ยังสามารถที่จะฟังแล้วเข้าใจระหว่างกันได้ เนื่องจากการออกเสียงและคำศัพท์แตกต่างจากภาษาหมิ่นใต้มาตรฐานอย่างมีนัยสำคัญ ปัจจัยจากภูมิประเทศที่ค่อนข้างตัดขาดจากมณฑลฮกเกี้ยนเดิม และการได้รับอิทธิพลจากภาษากวางตุ้งและแคะ ภาษาแต้จิ๋วจึงได้กลายมาเป็นภาษาเอกเทศในภายหลัง

ภาษาไหหลำ

เป็นสำเนียงที่พูดกันในเกาะไหหลำ ชายฝั่งอ่าวตังเกี๋ย และเวียดนามบางส่วน

• ขวัญจิต ศศิวงศาโรจน์. สารานุกรมกลุ่มชาติพันธุ์: ฮกเกี้ยน. สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเพื่อพัฒนาชนบท. 2543

วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี ในภาษาzh-min-nan