Malik Dinar (Oğuz hakanı)
Malik Dinar (ö.1195) 1153'ten 1173'a kadar Serahs'ta hüküm süren Oğuz hükümdarı idi.[1] Ayrıca 1186'dan ölümüne kadar Kirman eyaletinin hükümdarıydı.[2]
Serahs Hükümdarlığı
Horasan’a gelmeden önce Mavera ün-Nehir bölgesinde 20.000 kişilik bir birliğe komutanlık yapmıştı.[3] 1153 yılında Sultan Ahmed Sencer'in ele geçirilmesinin ardından dağılan Horasan'daki Selçuklu otoritesi sonrası Serahs şehrinin kontrolünü ele geçirdi. Buradaki yönetimi, Harzemşah prensi Sultan Şah'ın Karahıtay ordusuyla birden Serahs'ın önüne geldiği 1173 yılına kadar devam etti.[4] Oğuzların çoğu öldürüldü ve Malik Dinar şehrin kalesine sığınmak zorunda kaldı.
Malik Dinar sonunda uzun süreli direnişin imkansız olduğuna karar verdi Serahs'ı Nişabur emiri Toghan-Şah'ın bir temsilcisine teslim etmeyi teklif etti. Toghan Şah'ın temsilcisi Karakuş bir orduyla Serahs'ın önüne geldiğinde Malik Dinar şehrin kontrolünü kendisine verdi. Toghan-Shah'ın, Sultan Şah'a karşı Serahs'ı savunamadığı ve 1180 veya 1181'de Karakuş'un şehri ona kaptırdığı ortaya çıktı.[1]
Kirman hükümdarı
Togan-Şah 1185 veya 1186'da öldüğünde ve oğlu Sancar-Şah'a Nişabur'un kontrolünü bıraktığında Malik Dinar, Kirman'a gitmeye karar verdi. Buradaki son Selçuklu hükümdarlarından Muhammed Şah, yaklaşık on yıldır Kirman'da bulunan düşman Oğuz gruplarıyla baş etmekte zorlanıyordu ve 1186'da Kirman'ı Oğuzların eline bırakarak kaçmıştı Malik Dinar, Kirman'a geldikten sonra, Oğuzların komutasını hızla eline aldı ve onları etkili bir şekilde dizginlemeyi başardı.[2]
Malik Dinar, Kirman'ın kontrolünde olduğu dokuz yıl boyunca kendini eyaletin ekonomik sağlığını iyileştirmeye adadı. Hakimiyetini meşrulaştırmak için Selçuklu emiri Tuğrul-Şah'ın kızı ile evlendi. Ayrıca askerî güç kullanarak Hürmüz adasını hükümdarlarını vasalları yaptı. 1195'te tabiplerin yanlış teşhisi üzere kullanılan tedavi sonucunda sağlığına kavuşamadı ve nihayet 2 Ekim 1195 yılında başkenti olan Berdesir’de vefat etti ve büyük oğlu Ferruh Şah Kirman'ı miras aldı.[3]
Notlar
Kaynakça
- Bosworth, CE "İran Dünyasının Siyasi ve Hanedan Tarihi (MS 1000-1217)." Cambridge History of Iran, Cilt 5: Saljuq ve Moğol Dönemleri. JA Boyle tarafından düzenlenmiştir. Büyük Britanya: Cambridge University Press, 1968.978-0-521-06936-6
- İbnü'l-Esir. El-Kamil fi'l-ta'rikh'den Haçlı Dönemi için İbnü'l-Esir'in Chronicle'ı, Bölüm 2. Trans. DS Richards. İngiltere: Ashgate Publishing Ltd., 2007.978-0-7546-4078-3ISBN 978-0-7546-4078-3
- Jafari, Behzad (17 Temmuz 2019). "İDEAL BİR TÜRKMEN (OĞUZ) LİDERİ: MELİK İMÂD ED-DÎN DÎNAR". Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi (10): 287-310. ISSN 1015-2105.