Шардха Рам Пхиллаури
Шардха Рам Пхиллаури (1837, 30 сентябрь[1] – 1881, 24 июнь) Һинд дине дәгъвачысы, иҗтимагый реформаторы, астрологы һәм язучысы, ул иң күбрәк Һинди һәм Пәнҗаби әдәбиятына кертеме өчен искә алына. Аны "хәзерге Пәнҗаби прозасы"ның атасы дип атаганнар.[2]
Биографиясе
Шардха Рам 1837 елда Брамин гаиләсендә Җаландһарда, Пхиллаур шәһәрчегендә туган.[2][3] Аның әтисе, Җай Дьялу, астролог булган.[2] Ул формаль рәвештә белем алмаган.[1] Җиде яшендә ул Гурмукхи язуын өйрәнгән.[2] Ун яшенә ул Һинди, Санскрит, Фарсы телен, астрологияне һәм музыканы өйрәнгән.[2] Соңрак ул шулай ук традицион Һинд диненең (Санатана дхарма) дәгъвачысы булган.[2][3][4]
Китапларында, Шардха Рам Пәнҗаби мәдәниятен һәм телен китергән.[2][3]
Шардха Рам Махабхарата буенча көчле лекцияләр биргән һәм шуңа күрә Британия хөкүмәтенә каршы пропагандада гаепләнгән булган.[2][3] in 1865.[чыганагы?] Нәтиҗәдә, ул туган шәһәре Пхиллаурдан куылган булган.[2][3]
Шарда Рам еш Амритсарга һәм янәшәдәге Лахорга барган, бигрәк тә астрология белән бәйләнештә.[2] Бу вакытта ул астролог буларак танылган булган һәм Һиндида берничә китап язган.[2]
Соңгы вакытта Шардха Рам Һиндида беренче роман язган кеше буларак танылган булган.[2][3][5] Аның Бхагьявати әсәре күбесенчә Амритсарда язылган дип әйтелә, беренче мәртәбә ул 1888 елда, Шардха Рамның үлеменнән соң басылган.[2] Романда ир кешеләрнең һәм хатын-кызларның хокукларын тасвирлау ул заман өчен прогрессив булган.[2][3]
Шардха Рам 1881 елның 24 июненда Лахорда үлгән.[2]
Эшләре
| Эш | Ел | Тасвирлама |
|---|---|---|
| Sikhan De Raj Di Vithia (Сикхлар Хөкеме Тарихы)[2][3] | 1866 | Бу китап Сикхизм һәм Махараджа Ранджит Сингхның хөкемдарлыгы турында.[3][6] Соңгы өч бүлектә Пәнҗаби мәдәнияте һәм Пәнҗаби теле турында, йолаларны, куллануларны һәм халык җырларын да кертеп.[3] Китапны еш дәреслек итеп киңәш итәләр.[3] |
| Punjabi Batcheet[2][3] | Бу китап махсус Британиялеләргә биредәге диалектны аңлар өчен язылган.[2][3] Ул Гурмукхи язуыннан Латин язуына транслитерацияләнгән беренче китап булырга мөмкин.[2][3] Моны өйрәнү административ хәзмәткә кертелү өчен таләп булган.[2][3] The book is taught to this day at schools affiliated with the Punjab State Education Board (PSEB) Mohali.[чыганагы?] | |
| Om Jai Jagdish Hare[2][3] | 1870s[чыганагы?] | Пәнҗабига беренче мәртәбә тәрҗемә ителгән булган.[3] |
| Бхагьявати[2][3] | 1888 елда басылган | Бу китап Һиндида беренче роман дип ышаныла.[2][3][5] |
| Satya Dharm Muktavli[3] | ||
| Shatopadesh[3] | ||
| Satyamrit Pravaha[3] |
Билгеләмәләр һәм искәрмәләр
Өстәмә укырга мөмкин
- Singh Bedi, Harmohinder. Shardha Ram Granthawali. Nirmal Publisher. (A three-volume work by the dean and head of the Guru Nanak Dev University Hindi Department.)