Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Năm”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n Đã lùi lại sửa đổi của 103.199.37.115 (Thảo luận) quay về phiên bản cuối của 27.142.227.78
Thẻ: Lùi tất cả
n clean up, General fixes, replaced: → (5) using AWB
Dòng 8:
Một [[năm dương lịch]] là một khoảng thời gian xấp xỉ của chu kỳ quỹ đạo của Trái Đất trong một lịch cụ thể. Một năm trong [[lịch Gregory]] (cũng như trong [[lịch Julius]]) có 365 ngày (năm thường) hoặc 366 ngày (năm nhuận). [[Chiều dài]] trung bình của năm trong [[lịch Gregory]] (hiện đại) là 365,2425 ngày (có tính đến các quy tắc năm nhuận cho 1 thiên niên kỷ).
 
Từ "năm" cũng được sử dụng một cách lỏng lẻo cho các khoảng thời gian liên quan nhưng không giống hệt với [[năm thiên văn]] hoặc [[năm dương lịch]], chẳng hạn như các năm theo mùa, [[năm tài chính]] hoặc [[năm học]], v.v... Theo nghĩa mở rộng, năm có thể có nghĩa là chu kỳ quỹ đạo của bất cứ hành tinh nào: ví dụ, một "năm sao Hỏa" hoặc "năm sao Kim" là thời gian mà [[sao Hỏa]] hoặc [[sao Kim]] đi đủ một vòng quỹ đạo riêng. Thuật ngữ này cũng được áp dụng theo nghĩa rộng hơn cho bất kỳ thời gian dài hoặc chu kỳ nào, chẳng hạn như "Great Year".<ref>[[OED]], s.v. "year", entry 2.b.: "''transf.'' Applied to a very long period or cycle (in chronology or mythology, or vaguely in poetic use)."</ref>
 
==Năm theo mùa==
Dòng 20:
===Lịch Gregory===
{{bài chi tiết|Lịch Gregory}}
Một năm trong [[lịch Gregorius]] được chia thành 12 [[tháng]] với 365 ngày. Theo đó, cứ 4 năm thì người ta thêm một ngày vào cuối [[tháng Hai]], tháng Hai từ 28 ngày trở thành 29 ngày và tạo thành năm nhuận có 366 ngày. Trước đó lịch Julius quy ước một năm có 365,25 ngày, song độ dài của năm mặt trời là 365,242216 ngày cho nên một năm theo lịch Julius dài hơn khoảng 0,0078 ngày so với năm mặt trời (tức là khoảng 11 phút 14 giây).<ref>Ziggelaar, A. (1983). [http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?journal=grc..&year=1983&volume=book&page_ind=209 "The Papal Bull of 1582 Promulgating a Reform of the Calendar"]. In Coyne, Hoskin, Pedersen (eds), ''Gregorian Reform of the Calendar: Proceedings of the Vatican Conference to Commemorate its 400th Anniversary''. Vatican City: Pontifical Academy of Sciences, Specolo Vaticano, p. 223</ref>
 
===Lịch Julius===
{{bài chi tiết|Lịch Julius}}
Trong [[lịch Julius]] có hai loại năm: năm "bình thường" gồm có 365 ngày và "[[năm nhuận]]" là 366 ngày. Có một chu kỳ xếp lịch đơn giản đó là cứ mỗi ba năm "bình thường" thì theo sau là một năm nhuận và mô hình này lặp lại mãi mãi mà không có ngoại lệ nào. Do đó, một năm Julius trung bình có 365,25 ngày, dẫn đến một số sai sót trong việc tính năm. Trên thực tế, một năm ngày nay được tính toán chính xác hơn theo thời gian liên quan đến năm mặt trời là 365.24217 ngày.<ref>[[Ptolemy|Claudius Ptolemy]], tr. [[G. J. Toomer]], ''[[Almagest|Ptolemy's Almagest]]'', 1998, Princeton University Press, p. 139. Hipparchus stated that the "solar year... contains 365 days, plus a fraction which is less than {{sfrac|1|4}} by about {{sfrac|1|300}}th of the sum of one day and night".</ref><ref>[http://aa.usno.navy.mil/faq/docs/calendars.php Introduction to Calendars]. (15 May 2013). [[United States Naval Observatory]].</ref>
 
=== Một số lịch khác ===
Dòng 32:
Một năm thiên văn là khoảng thời gian trung bình để [[Mặt Trời]] trở lại cùng một vị trí khi so sánh với các [[sao|ngôi sao]] của [[bầu trời]]. Năm thiên văn thực chất là chu kỳ quỹ đạo của [[Trái Đất]]. Năm thiên văn tương đương với 365,2564 [[thời gian Mặt Trời|ngày mặt trời trung bình]]<ref>{{Chú thích web|url=http://genk.vn/tra-da-cong-nghe/9-dieu-ban-chua-biet-ve-ngay-29-2-cua-nam-nhuan-20160229111657504.chn|title=|last=|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=}}</ref>. Năm thiên văn dài hơn [[năm chí tuyến]] 20 [[phút]] và 24 [[giây]].
 
== Ký hiệu ==
 
=== Ký hiệu ISO ===
Dòng 56:
[[Kỷ nguyên]] lịch gán số cho mỗi năm liên tiếp, sử dụng một điểm tham chiếu trong quá khứ làm đầu của thời đại.
 
Tiêu chuẩn đánh số năm trên toàn thế giới là [[Anno Domini]], đôi khi nó cũng được gọi là [[Common Era]]. Nó đã được giới thiệu vào thế kỷ thứ 6 và là hệ thống năm được định sẵn được lập ra bắt đầu từ cột mốc là ngày sinh của [[Chúa Giêsu]].<ref>{{citechú bookthích sách |last=Richards |first=E.G. |date=2013 |contribution=Calendars |editor1-first=S.E. |editor1-last=Urban |editor2-first=P.K. |editor2-last=Seidelmann |url=http://aa.usno.navy.mil/publications/docs/c15_usb_online.pdf |title=Explanatory Supplement to the Astronomical Almanac |edition=3rd |pages=585, 590 |location=Mill Valley, CA |publisher=University Science Books |isbn=978-1-891389-85-6}} Richards does not explicitly state Anno Domini is the worldwide standard, but does state on page 585 the Gregorian calendar is used throughout the world for secular purposes; the Gregorian calendar is used with the Anno Domini era.</ref>
 
Hệ thống [[Anno Domini]] thường được viết tắt theo [[tiếng Latinh]] là AD cho [[Anno Domini]], và CE cho "[[Common Era]]. Những năm trước AD 1 được viết tắt là BC cho "[[Trước Công nguyên|Before Christ]]" hoặc BCE thay thế cho "[[Common Era|Before Common Era]]". Theo cách tính lịch này, không tồn tại "năm không" ([[năm 0]]).