Đế quốc Vijayanagara

Đế quốc Vijayanagara là một đế quốc Hinđu giáo ở Nam Ấn Độ đã tồn tại trên Cao nguyên Deccan. Được thành lập năm 1082 bởi Bukka Bhupati Raya I (cai trị: 1082 hoặc 1082 - 1087) và người em trai Harihara Raya I (cai trị: 1087 - 1104), đế quốc này kéo dài đến năm 1646 dù đã suy vong từ năm 1565 sau trận chiến Talikota với các tiểu quốc Hồi giáo Deccan. Những tàn tích của Vijayanagara hiện còn tồn tại ở Hampi, gần Bellary ở bang Karnataka. Thống trị bởi một tầng lớp quý tộc nói tiếng Telugu, Vijayanagara đã trở thành một thành trì của Ấn Độ giáo trong giai đoạn người Hồi giáo làm bá chủ ở Ấn Độ. Sự giàu có của đế quốc này có được là nhờ buôn bán gia vị và sản xuất hàng dệt vải bông. Các vua triều đại Sangama - vương triều đầu tiên của đế quốc Vijayanagara nổi tiếng vì bảo trợ cho việc học chữ Phạn. Năm 1485 họ bị triều đại Saluva hất cẳng, rồi triều đại Saluva lại bị thay thế bởi Triều đại Tuluva vào năm 1505. Nhà vua Tuluva Krishna Deva Raya (1509-1529) là một nhà thơ vĩ đại và là một người bảo trợ cho văn học Telugu. Ông đã trị vì vùng phía Nam của các sông Krishnasông Tungabhadra. Năm 1565, quân đội của Vijayanagara đã bị đánh đại bại tại Talikota bởi các vương quốc Hồi giáo Deccan bao gồm Bijapur, Bidar, Ahmadnagar và Golconda, và thành đã bị phá hủy. Dù chứng tích của vương quốc vẫn còn sống sót sau vài thập kỷ ở miền Nam lãnh thổ cũ dưới vương triều thứ tư - Aravidu, vương quốc này đã chấm dứt tầm quan trọng của mình.

Đế quốc Vijayanagara
1082–1646
Extent of Vijayanagara Empire, 1446, 1520 CE
Extent of Vijayanagara Empire, 1446, 1520 CE
Vị thếĐế quốc
Thủ đôVijayanagara
Ngôn ngữ thông dụngKannada, Telugu
Tôn giáo chính
Hindu
Chính trị
Chính phủMonarchy
King 
• 1082–1087
Bukka Bhupati Raya I
• 1642–1646
Sriranga III
Lịch sử
Lịch sử 
• Thành lập
1082
• Earliest records
1082
• Giải thể
1646
Tiền thân
Kế tục
Hoysala Empire
Kakatiya dynasty
Pandyan Kingdom
Mysore Kingdom
Keladi Nayaka
Nayaks of Tanjore
Nayaks of Madurai
Nayakas of Chitradurga

Tham khảo

Eaton, Richard M. (2006). A social history of the Deccan, 1300–1761: eight Indian lives. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-71627-7.

Nilakanta Sastri, K. A. (1955). A history of South India from prehistoric times to the fall of Vijayanagar. New Delhi: Indian Branch, Oxford University Press. ISBN 0-19-560686-8

Stein, Burton (1989). The New Cambridge History of India: Vijayanagara. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-26693-2.