Công giáo tại Trung Quốc

Giáo hội Công giáo ở Trung Quốc có một lịch sử lâu dài và phức tạp. Kitô giáo đã tồn tại ở Trung Quốc dưới nhiều hình thức từ ít nhất là triều đại nhà Đường vào thế kỷ thứ 8 sau Công nguyên.

Sau khi chính quyền Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa thành lập năm 1949, quan hệ giữa Tòa Thánh và chính quyền Trung Quốc ngày càng trở nên căng thẳng và đến năm 1956 thì cắt đứt mọi quan hệ. Các nhà truyền giáo Công giáo và Tin Lành đã bị trục xuất khỏi đất nước, và tôn giáo bị phỉ báng như một biểu hiện của chủ nghĩa đế quốc phương Tây.^[1] Trên thực tế, dưới sự bảo trợ của chính quyền Trung Quốc, hình thành một giáo hội Trung Quốc tự chủ với sự điều hành của Hội Công giáo Yêu nước Trung Quốc và Giám mục đoàn Công giáo Trung Quốc,^[2] thường được gọi là giáo hội "nhất hội nhất đoàn", gần như độc lập với Giáo hội Công giáo hoàn vũ và từ chối thẩm quyền của Tòa Thánh. Chính quyền Trung Quốc cũng thiết lập một hệ thống các giáo phận gần như tương ứng với địa giới hành chính và cơ cấu tuyển chọn giám mục cũng thoát ly khỏi giáo luật của Giáo hội Công giáo Rôma. Tuy nhiên, với thỏa thuận từ tháng 9 năm 2018, Giáo hoàng có quyền phủ quyết bất kỳ Giám mục nào mà Trung Quốc khuyến nghị.

Vào những năm 1950, "các tín hữu trung thành với Vatican" (vì họ đã cố gắng giữ sự liên hệ hiệp thông với giáo hoàng và Tòa Thánh) đã trở thành một giáo hội ngầm (giáo hội hầm trú) với cơ chế lỏng lẻo. Các thành viên của họ phải chịu sự đàn áp của chính phủ. Các giám mục và linh mục thường xuyên bị giam giữ và chuyển đến các trại cải tạo nhà nước, nơi nhiều người đã chết hoặc trở thành tử sĩ từ năm 1949, nhưng đặc biệt là từ năm 1957.

Giáo hội hầm trú và Giáo hội "công khai" (còn gọi là giáo hội "nhất hội nhất đoàn", tức giáo hội do Hội Công giáo Yêu nước Trung Quốc và Hội đồng Giám mục Trung Quốc điều hành), thường xảy ra mâu thuẫn căng thẳng vì cơ chế hoạt động và bổ nhiệm chức sắc. Vào năm 1980, giáo hội "công khai" thành lập Hội đồng Giám mục Trung Quốc (中国天主教主教团) với đa số gồm các giám mục do chính phủ Trung Quốc bổ nhiệm. Đến năm 1989, giáo hội hầm trú lại thành lập Hội đồng Giám mục Trung Quốc Đại lục (天主教中国大陆主教团) với các giám mục do Tòa Thánh bổ nhiệm và không phải là thành viên của Hội Công giáo Yêu nước Trung Quốc. Hội đồng Giám mục Trung Quốc Đại lục là một biểu hiện so sánh với Hội đồng Giám mục Đài Loan, hợp thành giáo hội Trung Hoa hiệp thông với giáo hội hoàn vũ.