Chủ nghĩa hậu hiện đại

Chủ nghĩa hậu hiện đại là một xu hướng trong nền văn hóa đương đại được đặc trưng bởi sự chối bỏ sự thật khách quan và siêu tự sự. Chủ nghĩa hậu hiện đại nhấn mạnh vai trò của ngôn ngữ, những quan hệ quyền lực, động cơ thúc đẩy; đặc biệt nó tấn công việc sử dụng những sự phân loại rõ ràng như nam với nữ, dị tính với đồng tính, trắng với đen, đế quốc với thực dân. Chủ nghĩa hậu hiện đại đã ảnh hưởng tới nhiều lĩnh vực văn hóa, bao gồm cả phê bình văn học, xã hội học, ngôn ngữ học, kiến trúc, nghệ thuật thị giác, và âm nhạc.

Tư tưởng hậu hiện đại là sự giải thoát có chủ ý từ những cách tiếp cận của chủ nghĩa hiện đại đã thống trị trước đó. Thuật ngữ "hậu hiện đại" bắt nguồn từ sự phê phán tư tưởng khoa học về tính khách quan và tiến bộ gắn liền với sự khai sáng của chủ nghĩa hiện đại.

Khác với chủ nghĩa hiện đại, chủ nghĩa hậu hiện đại không nhấn mạnh hay đề cao duy lý và văn minh phương Tây.

Tương phản tư duy hiện đại và hậu hiện đại

TTHệ đối sánhHiện đạiHậu hiện đại
1Lập luậnTừ cơ sở đi lênCác thành tố đa tầng của các cấp độ lập luận đa tầng. Có định hướng đan kết như mạng nhện
2Khoa họcChủ nghĩa lạc quan phổ quátDuy hiện thực các giới hạn
3Thành phần/Toàn thểCác thành phần bao gồm cái toàn bộToàn bộ quan trọng hơn các thành phần
4Thượng đếHành động bằng vi phạm "luật tự nhiên" hoặc bằng "tính nội tại" trong mọi sự hiện hữuLiên hệ nhân quả từ trên xuống dưới
5Ngôn ngữCó tính quy chiếuÝ nghĩa tùy thuộc bối cảnh xã hội thông qua cách sử dụng

Dị biệt hệ thống giữa chủ nghĩa hiện đại và chủ nghĩa hậu hiện đại

TTChủ nghĩa hiện đạiChủ nghĩa hậu hiện đại
1Chủ nghĩa lãng mạn/Chủ nghĩa tượng trưngChủ nghĩa siêu vật lý/Chủ nghĩa đa đa
2Hình thức (gắn bó/khép kín)Phản hình thức (phân mảnh/khai mở)
3Có mục đíchMỉa mai
4Có dự kiếnNgẫu nhiên
5Có thứ tự trước sauHỗn loạn, vô trật tự
6Chín chắn, ngôn từCạn kiệt, im lặng
7Đối tượng nghệ thuật gói trọn trong tác phẩmTrình diễn, tiến trình
8Giữ khoảng cáchTham dự
9Sáng tạo, toàn bộ hóaGiải cấu trúc
10Chính đềPhản đề
11Hiện diệnVắng mặt
12Tập trungTản mác
13Chú trọng thể loại, từng văn bản độc lậpChú trọng văn bản, liên văn bản
14Ngữ nghĩaTu từ
15Mô hình (biến hóa hệ thống)Ráp chữ với chữ
16Câu có mệnh đề chính phụCâu gồm các mệnh đề độc lập
17Ẩn dụHoán dụ
18Lựa raKết vào
19Có chiều sâuChỉ bề mặt
20Diễn dịchChống diễn dịch
21ĐọcĐọc sai
22Cái được biểu hiệnCái biểu hiện
23Chỉ để đọcVừa đọc vừa cùng sáng tác với tác giả
24Tự sựPhản tự sự
25Văn chương bác họcBình dân bản địa
26Theo hội chứngTheo khát vọng
27Kiểu mẫu điển hìnhLai tạp
28Sinh dục tính, biểu tượng dương vậtNhiều hình thái
29Hoang tưởngTâm thần phân liệt
30Khởi nguyên/nguyên nhânKhác biệt
31Đức Chúa ChaĐức Chúa Thánh Thần
32Siêu hình họcChâm biếm
33Xác địnhBất định
34Siêu việtNội tại

[1]

Tham khảo

Liên kết