Friedrich Wilhelm IV của Phổ
Friedrich Wilhelm IV (15 tháng 10 năm 1795 – 2 tháng 1 năm 1861) là vua nước Phổ từ ngày 4 tháng 6 năm 1840 cho đến khi băng hà vào ngày 2 tháng 1 năm 1861. Friedrich Wilhelm IV "có lẽ là nhà quân chủ người Đức quan trọng nhất giữa Friedrich Đại đế và Wilhelm II".[1] Phần lớn các nhà sử học Đức thế kỷ 19 và 20, dựa trên quan điểm của thời kỳ thống nhất nước Đức thường phê phán ông như một người tài hoa nhưng không có tính cứng rắn của một nhà chính trị, cũng như là một "Nhà lãng mạn trên ngai vàng" ảo tưởng, lạc hậu. Các sử gia ngày nay đã nhìn nhận lại hình ảnh của Friedrich Wilhelm IV cho phù hợp với thời đại của ông, và khẳng định ông là một quân vương thành công hơn những gì mà lịch sử thường công nhận. Bên cạnh tính cách dễ đổi ý và thất bại chính trị của mình, Friedrich Wilhelm IV đã giữ được ngôi báu trong cơn bão cách mạng năm 1848, đồng thời bảo tồn những cấu trúc căn bản của chế độ quân chủ và định hình cho thể chế "nửa chuyên chế, nửa lập hiến" của nhà nước Phổ cho đến khi sụp đổ năm 1918.[2][3]
.png){kind=small} Friedrich Wilhelm IV | |
|---|---|
 | |
| Vua Phổ | |
| Tại vị | 4 tháng 6 năm 1840 – 2 tháng 1 năm 1861 20 năm, 212 ngày |
| Tiền nhiệm | Friedrich Wilhelm III  |
| Kế nhiệm | Wilhelm I |
| Đại Công tước Posen | |
| Tại vị | 7 tháng 6 năm 1840 – 1857 |
| Tiền nhiệm | Friedrich Wilhelm III |
| Kế nhiệm | Tước hiệu bị bãi bỏ |
| Thân vương Neuchâtel | |
| Tại vị | 7 tháng 6 năm 1840 – 1857 |
| Tiền nhiệm | Friedrich Wilhelm III |
| Kế nhiệm | Tước hiệu bị bãi bỏ |
| Chủ tịch Liên bang Erfurt | |
| 26 tháng 5 năm 1849 – 29 tháng 11 năm 1850 1 năm, 187 ngày | |
| Tiền nhiệm | Chức danh được thiết lập |
| Kế nhiệm | Chức danh bị bãi bỏ |
| Thông tin chung | |
| Sinh | 15 tháng 10 năm 1795 Berlin, Phổ |
| Mất | 2 tháng 1 năm 1861 (65 tuổi) Potsdam, Phổ |
| An táng | Lâu đài Charlottenburg, Berlin |
| Vương hậu | Elisabeth Ludovika của Bayern |
| Hoàng tộc | Nhà Hohenzollern |
| Hoàng gia ca | Heil dir im Siegerkranz |
| Thân phụ | Friedrich Wilhelm III |
| Thân mẫu | Louise của Mecklenburg-Strelitz |
| Tôn giáo | Thần học Calvin |
Là con trưởng của vua Friedrich Wilhelm III, Friedrich Wilhelm đã thể hiện tính đa cảm quá lố, cùng với niềm đam mê kiến trúc, văn học lãng mạn và tôn giáo của mình ngay từ khi còn niên thiếu. Các cuộc chiến tranh giữa Phổ với Pháp thời Napoléon, đặc biệt là cuộc chiến năm 1813, đã khơi dậy tinh thần dân tộc của ông với mộng tưởng chủ nghĩa lãng mạn về sự hồi phục niềm vinh quang của đế quốc Đức thời Trung Cổ.[2] Thậm chí ông còn muốn thành lập một tổ chức phòng ngự chung của người Đức và sẵn sàng chấp nhận cho Hoàng đế Áo phục ngôi Hoàng đế La Mã Thần thánh, trong khi các vua Phổ làm Tổng chỉ huy quân đội đế chế. Về chính trị, là người tin vào thần quyền của nhà vua, Friedrich Wilhelm kiên quyết chống đối chủ nghĩa tự do, dân chủ và hiến pháp.[4] Thay vì đó, ông chủ trương xây dựng một "nhà nước Ki-tô giáo" đoàn kết chặt chẽ. Để đáp ứng những yêu cầu thay đổi xã hội Phổ thời bấy giờ, sau khi lên nối đại thống vào tháng 6 năm 1840, Friedrich Wilhelm IV đã thực hiện hàng loạt cải tổ nhằm biến đổi nhà nước và nhà thờ dựa trên ý tưởng về "nhà nước Ki-tô giáo" của ông (thành hiệp các Ủy ban Liên hiệp năm 1842, Cộng đồng chung Phúc Âm năm 1846 và Nghi viện Liên hiệp năm 1847).[2]
Chú thích
Tham khảo
- Frederick William IV and the Prussian Monarchy 1840-1862, by David E. Barclay, (Oxford, 1995).
- Iron Kingdom: The Rise and Downfall of Prussia, 1600-1947, by Christopher Clark, (Harvard University Press, 2006).