Borax

(Đổi hướng từ Hàn the)

Borax hay trong dân gian còn gọi là hàn the là tên gọi để chỉ các khoáng chất hay hợp chất hóa học có quan hệ gần nhau:

  • Borax khan hay natri tetraborat khan (Na2B4O7)
  • Borax pentahydrat (Na2B4O7·5H2O)
  • Borax decahydrat (Na2B4O7·10H2O)[1]
Borax
Tinh thể borax
Tổng quan
Danh pháp IUPACTetraborat natri decahydrat
Tên kháchàn the, bàng sa, nguyệt thạch
Công thức phân tửNa2B4O7
Phân tử gam201,2178 g/mol (khan)
291,2942 g/mol (5 nước)
381,3706 g/mol (10 nước)
Biểu hiệnChất rắn màu trắng
Số CAS[1303-96-4]
Thuộc tính
Tỷ trọngpha1,73 g/cm³, rắn
Độ hòa tan trong nước5,1 g/100 mL (20 ℃)
Nhiệt độ nóng chảy743 °C (1.369 °F; 1.016 K)
Điểm sôi1.575 °C (2.867 °F; 1.848 K)
pKa?
pKb?
Độ nhớt? cP ở ? ℃
Khác
MSDSMSDS ngoài
Các nguy hiểm chínhsuy tim, hôn mê, co giật
NFPA 704
Điểm bắt lửaKhông cháy
Số RTECSVZ2275000
Dữ liệu hóa chất bổ sung
Cấu trúc & thuộc tínhn εr, v.v.
Dữ liệu nhiệt động lựcCác trạng thái
rắn, lỏng, khí
Dữ liệu quang phổUV, IR, NMR, MS
Các hợp chất liên quan
Các hợp chất tương tựNatri perborat
Kali tetraborat
Các hợp chất liên quanNatri aluminat
Natri gallat
Axit boric
Ngoại trừ có thông báo khác, các dữ liệu
được lấy ở 25 °C, 100 kPa
Thông tin về sự phủ nhận và tham chiếu

Thuật ngữ borax thông thường được dùng để chỉ borax decahydrat. Từ đây trở đi thuật ngữ này được dùng để chỉ borax decahydrat.

Borax cũng được gọi là natri tetraborat ngậm 10 nước, là một hợp chất hóa học quan trọng của bor. Nó là một chất rắn kết tinh màu trắng, mềm, nhiều cạnh, có vị ngọt mặn dễ dàng hòa tan trong nước nhưng không tan trong cồn 90 độ. Khi để ngoài không khí khô, nó bị mất nước dần và trở thành khoáng chất tincalconit màu trắng như phấn (Na2B4O7·5H2O). Borax thương phẩm được bán ra thông thường bị mất nước một phần.[2]

Sự phổ biến

Borax có trong tự nhiên trong các trầm tích evaporit được tạo ra khi các hồ nước mặn bị bay hơi lặp lại theo mùa (xem hồ sa mạc). Các trầm tích có tầm quan trọng thương mại chủ yếu được tìm thấy gần Boron, California và các khu vực khác ở tây nam Hoa Kỳ, sa mạc AtacamaChile và ở Tây Tạng. Borax cũng có thể sản xuất nhân tạo từ các hợp chất chứa bor khác.

Nguồn gốc tên gọi

Nguồn gốc của tên gọi borax có lẽ bắt nguồn từ tiếng Ba Tư "bürah". Từ này được sử dụng một cách khinh miệt trong thập niên 1940 để chỉ các đồ nội thất hiện đại thiết kế lòe loẹt và các sản phẩm sản xuất công nghiệp khác. Một số khác cho rằng cách nói này có nguồn gốc từ các quảng cáo đối với những người lau dọn trong gia đình, mặc dù có thể nó có nguồn gốc từ tiếng Yiddish "boraxhs", có nghĩa là các đồ nội thất được thuê mượn.

Sử dụng

Borax được sử dụng rộng rãi trong các loại chất tẩy rửa, chất làm mềm nước, xà phòng, chất khử trùngthuốc trừ sâu. Một trong các ứng dụng được quảng cáo nhiều nhất là sử dụng làm nước rửa tay cho công nhân trong công nghiệp. Nó cũng được sử dụng làm men thủy tinh men gốm, thủy tinh và làm cứng đồ gốm sứ. Nó cũng rất dễ dàng chuyển thành acid boric hay các borat khác, và chúng có nhiều ứng dụng.

Một lượng lớn borax pentahydrat được sử dụng trong sản xuất sợi thủy tinhcellulose cách nhiệt như là chất làm chậm cháy và hợp chất chống nấm. Một lượng lớn sử dụng trong sản xuất natri peborat để sử dụng trong bột giặt.

Hỗn hợp của borax và amoni chloride (NH4Cl) được sử dụng như là chất trợ chảy khi hàn các hợp kim chứa sắt như thép. Nó hạ thấp điểm nóng chảy của các oxide sắt không mong muốn, cho phép nó chảy ra. Borax cũng được trộn với nước làm chất trợ chảy khi hàn các kim loại quý như vàng hay bạc. Nó cho phép que hàn nóng chảy chảy tràn lên các mối nối cần thiết.

Khi sử dụng trong hỗn hợp, borax cũng có thể dùng để giết kiến đục gỗbọ chét. Borax là một thành phần trong chất lỏng nhớt slime.

"Quả cầu bông" borax.

Borax cũng là một phụ gia thực phẩm tại một số quốc gia (nó bị cấm sử dụng tại Hoa Kỳ, Việt Nam), với số EE285. Nó sử dụng tương tự như muối ăn, và nó có trong món trứng cá muối của PhápIran. Mặc dù nó được sử dụng như là thuốc trừ sâu và có độc tính, nhưng liều gây chết 50% (LD50) của borax là tương tự như của muối ăn (cả hai đều khoảng 3.000 mg/kg thể trọng).[3]

Sử dụng để tạo ra chất lỏng bôi trơn slime: trộn 2,5 ly nước, 2 ly keo PVA và 4 thìa trà borax.

Khác

Món trứng cá muối chứa borax được thể hiện như là phần quan trọng trong cuốn sách "Murder at the British Embassy" (Kẻ sát nhân ở đại sứ quán Anh) của Margaret Truman.

Xem thêm

  • Acid boric natri
  • Twenty-Mule-Team Borax – một thương hiệu chất tẩy rửa sản xuất tại Hoa Kỳ.
  • Francis Marion Smith
  • John Veatch

Tham khảo

Liên kết ngoài