Letizia Ramolino

Sinh ra ở Ajaccio, Corsica, Cộng hòa Genova, Letizia là người Ý, cha là Giovanni Geronimo Ramolino (1723 – 1755), đội trưởng binh đoàn Corse thuộc Tinh thần mã thượng và Bộ binh của quân đội Cộng hòa Genova. Mẹ bà là Angela Maria Pietrasanta (1725 – 1790). Gia đình Ramolino có xuất thân giai cấp thượng lưu nhưng khá là thấp kém trong xã hội Genova.

Như hầu hết các tiểu thư quý tộc đương thời, Letizia được giáo dục tại tư gia. Sau cái chết của cha bà, mẹ bà tái hôn với một sĩ quan hải quân thường trú trên Corsica của Genova. Qua cuộc hôn nhân đó bà có thêm 2 người em cùng mẹ, một trong số đó là Joseph Fesch, sau trở thành Hồng y và tham gia chính sự của Đế quốc Pháp.

Vào ngày 27 tháng 6 năm 1764, tại Ajaccio, Letizia kết hôn với luật sư trẻ tuổi Carlo Buonaparte. Khi đó Letizia mới 13 tuổi, còn Carlo khoảng 17 tuổi. Cuộc hôn nhân của bà khá êm đềm, bà sinh ra 13 người con, và 8 người sống đến trưởng thành^[1]. Hai vợ chồng bà trở nên thân thiết với Charles Louis de Marbeuf và quản đốc Claude-François Bertrand de Boucheporn, những người vợ của hai người về sau trở thành mẹ đỡ đầu của các con bà. Mối quan hệ này đã khiến Napoleon dễ dàng được nhận vào trường sĩ quan trong tương lai^[2].

Trong việc giáo dục con cái, Letizia được nhìn nhận khá là khắt khe, bà chăm chút sức khỏe kĩ càng cho các con. Bên cạnh đó, bà thông thạo tiếng Ý và Corsican, nhưng lại không bao giờ học tiếng Pháp. Năm 1785, chồng bà qua đời, và đến năm 1793 thì bà rời Corsica để mang các con đến Marseilles, Pháp vì con trai bà Napoleon đang có thành tựu quân sự lớn và đầy hứa hẹn trong tương lai. Bà không hề tán thành quyết định của Napoleon khi kết hôn với Joséphine de Beauharnais, một người xa hoa và lộng lẫy vì bà rất tôn thờ sự thanh đạm giản dị.

Năm 1804, Napoleon lên ngôi trở thành Hoàng đế của Đế quốc Pháp. Và Letizia tuy được vẽ trong buổi lễ đăng quang của con mình, song trên thực tế bà đã từ chối lời mời tham dự. Với tư cách là mẹ của một Hoàng đế nhưng chưa từng là Hoàng hậu, bà được triều đình Napoleon tôn trọng gọi bằng danh xưng '''Đức Hoàng mẫu bệ hạ'''; '''Madame Mère de l'Empereur'''. Mỗi tháng, bà được nhận số tiền 25,000 francs bởi con trai^[3]. Không tham dự bất kì sự kiện nào của triều đình, Letizia lặng lẽ sống ở Chateau de Pont-sur-Seine, Hôtel de Conti.

Năm 1814, Letizia đi lưu đày cùng con trai tại Elba^[4]. Sau năm 1815, bà đến Roma, sống tại Palazzo D'Aste-Bonaparte, Piazza Venezia và được chăm sóc bởi em trai cùng mẹ là Hồng y Joseph Fesch. Trong suốt thời gian này, bà thường không rời khỏi nơi ở và em trai bà cũng ít khi đi xa khỏi bà^[5].

Năm 1836, ngày 2 tháng 2, bà rút hơi thở cuối cùng ở độ tuổi 86, cách 3 tuần nữa là tròn 51 năm từ khi chồng bà qua đời.

• Marek, Miroslav. “Bonaparte Genealogy”. genealogy.euweb.cz Genealogy.EU. Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 2 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 2 năm 2018.
• Letizia Bonaparte Photograph part of the Nineteenth Century Notables Digital Collection at Gettysburg College^{[liên kết hỏng]}