Nghi lễ mùa xuân

Nghi lễ mùa xuân hay Lễ bái xuân (tiếng Pháp: Le Sacre du printemps; tiếng Nga: Весна священная, dịch. Vesna svyashchennaya, dịch là "mùa xuân thần thánh") là một tác phẩm hòa nhạc ba lê và giao hưởng do nhà soạn nhạc người Nga Igor Stravinsky sáng tác. Nó được viết cho mùa biểu diễn 1913 ở Paris của đoàn Ballets Russes của Sergei Diaghilev; biên đạo múa ban đầu là Vaslav Nijinsky, thiết kế sân khấu và trang phục của Nicholas Roerich. Khi được biểu diễn lần đầu tại nhà hát des Champs-Élysées vào ngày 29 tháng 5 năm 1913, tính chất tiên phong của âm nhạc và vũ đạo đã gây kích động và gần như là bạo động cho khán giả. Mặc dù được soạn như một tác phẩm sân khấu, với những đoạn văn cụ thể kèm theo cho các nhân vật và hành động, âm nhạc đạt cũng có vai trò tương đương nếu như không phải là hơn. Phần nhạc của tác phẩm được công nhận rộng rãi như một bản hòa nhạc độc lập và được coi là một trong những tác phẩm âm nhạc có ảnh hưởng nhất của thế kỷ 20.

Stravinsky là một nhà soạn nhạc trẻ, hầu như là vô danh khi Diaghilev tuyển dụng anh ta để sáng tác cho Ballets Russes. Nghi lễ mùa xuân là dự án thứ ba như vậy, sau vở Chim lửa nổi tiếng (1910) và Petrushka (1911) trước đó. Ý tưởng đằng sau Nghi lễ mùa xuân, được phát triển bởi Roerich từ ý tưởng phác thảo của Stravinsky, được gợi ra bởi phụ đề của nó, "Hình ảnh của Pagan giáo Nga trong hai phần". Trong kịch bản này, sau nhiều nghi lễ nguyên thủy kỷ niệm sự ra đời của mùa xuân, một cô gái trẻ được chọn là một vật hiến tế và sẽ nhảy múa đến chết. Sau nhận được những nhận xét hỗn hợp cả khen lẫn chê từ lần biểu diễn đầu và một chuyến lưu diễn ngắn ở London, vở ballet không được biểu diễn cho đến những năm 1920, lúc này, phiên bản biên đạo của Léonide Massine thay thế bản gốc của Nijinsky. Massine là tiền thân của nhiều sản phẩm sáng tạo được đạo diễn bởi các bậc thầy ba lê hàng đầu thế giới, đã giành được sự công nhận trên toàn thế giới. Vào những năm 1980, vũ đạo ban đầu của Nijinsky, từ lâu đã bị thất lạc, được tái dựng bởi Joffrey Ballet ở Los Angeles.

Bản tổng phổ của Stravinsky chứa nhiều tính chất mới lạ vào thời điểm nó ra mắt, bao gồm các thử nghiệm về âm điệu, nhịp điệu, giai điệu, điểm nhấn và các nốt bất hòa. Các nhà phân tích đã lưu ý trong bản nhạc chứa một nền tảng lớn từ âm nhạc dân gian Nga, một mối quan hệ Stravinsky có xu hướng phủ nhận. Âm nhạc đã ảnh hưởng đến nhiều nhà soạn nhạc hàng đầu thế kỷ 20 và là một trong những tác phẩm được ghi lại nhiều nhất trong hạng mục cổ điển.