Nguyễn Thị Rành
Bà Nguyễn Thị Rành (1900 - 1979), cư ngụ tại xóm Đìa, ấp Trại Đèn, xã Phước Hiệp, huyện Củ Chi, tỉnh Gia Định (nay thuộc Thành phố Hồ Chí Minh). Bà còn có nhiều tên khác như: "Má Tám Rành", "Bà bà Củ Chi", "Má Tám Trầu" (vì má hay ăn trầu), "Bà mẹ Đất Thép", "Bà Má Dũng Sĩ".[1]
Bà có tám con trai[2] và 2 cháu là liệt sĩ và đã được Chủ tịch nước và Quốc hội truy tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng.
Tiểu sử
Bà lập gia đình với thầy giáo Nguyễn Văn Cầm ở ấp Bàu Công, xã Tân Mỹ, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An. Năm 1941 thầy nghỉ dạy để có điều kiện tham gia hoạt động cách mạng.
Gia đình bà, bốn đời tham gia đánh giặc cứu nước. Qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và kháng chiến chống Mỹ, bà đã cống hiến cho Tổ quốc 8 người con trai: Nguyễn Văn Dúng (1920 - 1947) - Xã đội trưởng Phước Hiệp; Nguyễn Văn Sóc (1926 - 1954) - Tiểu đội trưởng đặc công; Nguyễn Văn Vé (1932 - 1959); Nguyễn Văn Hè (1935 - 1967); Nguyễn Văn Huội (1938 - 1968); Nguyễn Văn Sướng (1939 - 1968); Nguyễn Văn Nâng (1940 - 1967); Nguyễn Văn Luông (1942 - 1969) và hai cháu: Cháu nội Nguyễn Văn Rưng (1939 - 1967) - Tiểu đội phó; Cháu ngoại Huỳnh Văn Cường (1948 - 1970).[3]
Trong kháng chiến chống Mỹ, bà là cơ sở bí mật của cách mạng, là dân quân của xã, bám trụ ở Củ Chi. Bà đã đào hầm nuôi giấu hàng trăm cán bộ, cất giấu vũ khí, tiếp tế cho du kích, động viên con cháu vào bộ đội, tham gia đấu tranh chính trị trực diện với quân địch. Sau đó, bà bị bắt và bị tra tấn dã man, nhưng bà vẫn không chịu tiết lộ điều gì.
Ngày 26 tháng 1 năm 1979, bà Nguyễn Thị Rành đã mất vì tuổi cao, sức yếu.[1]
Vinh danh
Ngày 6 tháng 1 năm 1978, bà được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân [4] và danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng năm 1994.
Tưởng niệm
Ngay sau khi qua đời, bà được dựng tượng trước Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ. Tên của bà cũng được đặt cho một trạm y tế và một con đường (dài gần 20 km, bắt đầu từ ngã rẽ quốc lộ 22 thuộc ấp Bàu Tre, xã Tân An Hội, lần lượt đi qua xã Trung Lập Hạ, Nhuận Đức, An Nhơn Tây và kết thúc tại đầu tỉnh lộ 15 thuộc xã Phú Mỹ Hưng)[1].tại huyện Củ Chi.
Tại Đại hội Đại biểu phụ nữ thành phố nhiệm kỳ 2011 – 2016 đã thống nhất chọn công trình Nhà tưởng niệm Nguyễn Thị Rành là một trong sáu công trình trọng điểm của Nghị quyết Đại hội phụ nữ thành phố lần thứ IX, nhiệm kỳ 2011 – 2016. Công trình được xây dựng tại quê hương của bà và được khởi công xây dựng ngày 21 tháng 7 năm 2012, khánh thành vào ngày 31 tháng 1 năm 2013. Tổng diện tích khu đất 1.109,3m2. Công trình gồm các hạng mục: diện tích Nhà tưởng niệm 106,2m2, diện tích nhà ở của gia đình má 79,38m2, diện tích sân vườn 923,72m2. Tổng mức đầu tư công trình hơn 3,5 tỷ đồng do cán bộ, hội viên Hội liên hiệp phụ nữ 24 quận, huyện, các đơn vị và nhà hảo tâm đóng góp.[5]