Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc

tổ chức chuyên môn của Liên Hợp Quốc về khoa học, giáo dục và văn hóa

Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc, viết tắt UNESCO là một trong những tổ chức chuyên môn lớn của Liên Hợp Quốc, được thành lập vào năm 1945 nhằm thúc đẩy hòa bình và an ninh thế giới thông qua hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực giáo dục, khoa học, văn hóathông tin.[1][2] UNESCO hiện có 195 quốc gia thành viên[3][4] và 12 quan sát viên[5][6][7]. Trụ sở chính của tổ chức đặt tại Paris, Pháp. UNESCO có 53 văn phòng thực địa khu vực[8] và 199 ủy ban quốc gia để hỗ trợ thực hiện nhiệm vụ toàn cầu của tổ chức.[9][10]

Tổ chức Giáo dục, Khoa học
và Văn hóa Liên Hợp Quốc
United Nations Educational, Scientific
and Cultural Organization
Logo UNESCO từ năm 2021
Biểu trưng
Cờ UNESCO
Loại hìnhTổ chức chuyên môn LHQ
Tên gọi tắtUNESCO
Lãnh đạoPháp Audrey Azoulay
Hiện trạngĐang hoạt động
Thành lập16 tháng 11 năm 1945
Trụ sởPháp Paris, Pháp
Trang webunesco.org
Trực thuộcLiên Hợp Quốc

UNESCO được thành lập vào năm 1945 với tư cách là tổ chức kế thừa Ủy ban Quốc tế về Hợp tác Trí tuệ của Hội Quốc Liên.[11] Điều lệ của tổ chức xác định các mục tiêu, cơ cấu quản trị và khuôn khổ hoạt động của cơ quan này.[12] Nhiệm vụ sáng lập của UNESCO, được định hình bởi Chiến tranh thế giới thứ hai, là thúc đẩy hòa bình, phát triển bền vững và nhân quyền bằng cách tạo điều kiện thuận lợi cho sự hợp tác và đối thoại giữa các quốc gia.[12] UNESCO theo đuổi mục tiêu này thông qua năm lĩnh vực chương trình chính: giáo dục, khoa học tự nhiên, khoa học xã hội/nhân văn, văn hóatruyền thông/thông tin. UNESCO tài trợ các dự án nhằm nâng cao khả năng đọc viết, cung cấp đào tạo kỹ thuật và giáo dục, thúc đẩy khoa học, bảo vệ truyền thông độc lập và tự do báo chí, bảo tồn lịch sử khu vực và văn hóa, đồng thời thúc đẩy sự đa dạng văn hóa.[13][14][15]

Với vai trò là trung tâm của văn hóa và khoa học thế giới, UNESCO đã mở rộng hoạt động của mình trong những năm qua. Tổ chức hỗ trợ dịch thuật và phổ biến văn học thế giới, giúp thành lập và bảo vệ các Di sản Thế giới có tầm quan trọng về văn hóatự nhiên, nỗ lực thu hẹp khoảng cách kỹ thuật số trên toàn cầu và tạo ra các xã hội tri thức toàn diện thông qua thông tin và truyền thông.[16] UNESCO đã khởi xướng một số sáng kiến ​​và phong trào toàn cầu, chẳng hạn như Giáo dục cho mọi người, để thúc đẩy hơn nữa các mục tiêu cốt lõi của mình

UNESCO được điều hành bởi Đại hội đồng, gồm các đại diện của tất cả các quốc gia thành viên và quan sát viên. Hội nghị đại biểu họp hai năm một lần để thông qua chương trình và ngân sách của UNESCO. Hội nghị cũng bầu các thành viên của Ban chấp hành, cơ quan quản lý công việc của UNESCO và bổ nhiệm Tổng giám đốc, người đứng đầu UNESCO. UNESCO là thành viên của Nhóm Phát triển Liên Hợp Quốc,[17] một liên minh các cơ quan và tổ chức của Liên hợp quốc nhằm thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững.

Chức năng

UNESCO có 3 chức năng hoạt động chính phục vụ cho mục đích của tổ chức, bao gồm:

  1. Khuyến khích sự hiểu biết và thông cảm lẫn nhau giữa các dân tộc thông qua những phương tiện thông tin rộng rãi; khuyến nghị những hiệp định quốc tế cần thiết để khuyến khích tự do giao lưu tư tưởng bằng ngôn ngữhình ảnh;
  2. Thúc đẩy mạnh mẽ việc giáo dục quần chúng và truyền bá văn hóa bằng cách:
    • Hợp tác với các nước thành viên trong việc phát triển các hoạt động giáo dục theo yêu cầu của từng nước;
    • Hợp tác giữa các quốc gia nhằm thực hiện từng bước lý tưởng bình đẳng về giáo dục cho mọi người, không phân biệt chủng tộc, nam nữ hoặc bất cứ sự khác biệt nào khác về kinh tế hay xã hội;
    • Đề xuất những phương pháp giáo dục thích hợp để luyện tập thiếu nhi toàn thế giới về trách nhiệm của con người tự do;
  3. Duy trì, tăng cường và truyền bá kiến thức bằng cách:
    • Bảo tồn và bảo vệ di sản thế giới về sách báo, tác phẩm nghệ thuật và các công trình lịch sử hay khoa học, khuyến nghị với các nước hữu quan về các Công ước quốc tế cần thiết;
    • Khuyến khích hợp tác giữa các quốc gia về tất cả các ngành hoạt động trí óc, trao đổi quốc tế những người có kinh nghiệm trong lĩnh vực giáo dục, khoa học và văn hóa kể cả trao đổi sách báo, tác phẩm nghệ thuật, dụng cụ thí nghiệm và mọi tư liệu có ích;
    • Tạo điều kiện thuận lợi cho các dân tộc tiếp xúc với các xuất bản phẩm của mỗi nước thông qua các phương pháp hợp tác quốc tế thích hợp.
Nguồn: Công ước thành lập UNESCO

Cơ cấu

UNESCO được tổ chức với một Đại hội đồng, một Hội đồng Chấp hành và một Ban Thư ký. Đại hội đồng gồm các đại diện của các nước thành viên UNESCO (mỗi nước thành viên được chọn cử 5 đại biểu). Hội đồng Chấp hành gồm các ủy viên được Đại hội đồng bầu ra trong số các đại biểu được các nước thành viên ứng cử; mỗi ủy viên của Hội đồng Chấp hành đại diện cho Chính phủ nước mình. Ban Thư ký UNESCO gồm có Tổng Giám đốc và số nhân viên được thừa nhận là cần thiết. Tổng Giám đốc do Hội đồng Chấp hành đề nghị và Đại hội đồng bầu cử (nhiệm kỳ 6 năm) với những điều kiện được Đại hội đồng chấp nhận. Tổng Giám đốc là viên chức cao nhất của UNESCO.

Hiện UNESCO có 195 quốc gia là thành viên. Các quốc gia thành viên của Liên Hợp Quốc có quyền gia nhập UNESCO; còn các quốc gia khác có thể được chấp nhận nếu được Hội đồng Chấp hành giới thiệu và được Đại hội đồng biểu quyết với đa số hai phần ba thành viên có mặt tán thành.

Các quốc gia thành viên thường thành lập một tổ chức đại diện cho UNESCO ở nước mình, tùy điều kiện cụ thể. Phổ biến hiện nay là Ủy ban quốc gia UNESCO, trong đó có đại diện của Chính phủ và của các ngành Giáo dục, Khoa học, Văn hóa và Thông tin. Tuy có đại diện tại từng quốc gia, phương châm hoạt động của UNESCO là không can thiệp vào vấn đề nội bộ của các quốc gia. Ủy ban quốc gia UNESCO làm nhiệm vụ cố vấn cho đoàn đại biểu nước mình ở Đại hội đồng và cho Chính phủ trong các vấn đề liên quan đến UNESCO. Ủy ban này thường gồm đại diện các Vụ, Cục, các Bộ, các cơ quan và tổ chức khác quan tâm đến các vấn đề giáo dục, khoa học, văn hóa và thông tin, các nhân vật độc lập tiêu biểu cho các giới liên quan. Nó cũng có thể bao gồm Ban chấp hành thường trực, các cơ quan phối hợp, các tiểu bang và các cơ quan phụ cần thiết khác.

Lịch sử

Nguồn gốc

Sứ mệnh hợp tác quốc tế của UNESCO có thể bắt nguồn từ một nghị quyết của Hội Quốc Liên vào ngày 21 tháng 9 năm 1921. Nghị quyết này đã bầu chọn một Ủy ban để nghiên cứu tính khả thi của việc các quốc gia tự do chia sẻ những thành tựu văn hóa, giáo dụckhoa học.[18][19] Cơ quan mới này, Ủy ban Hợp tác Trí tuệ Quốc tế (ICIC), được thành lập vào năm 1922[20] và có sự tham gia của những nhân vật nổi tiếng như Henri Bergson, Albert Einstein, Marie Curie, Robert A. Millikan và Gonzague de Reynold (do đó là một ủy ban nhỏ của Hội Quốc Liên chủ yếu tập trung vào Tây Âu[21]). Sau đó, Viện Hợp tác Trí tuệ Quốc tế (IIIC) được thành lập tại Paris vào tháng 9 năm 1924, để đóng vai trò là cơ quan thực thi cho ICIC.[22] Tuy nhiên, sự bùng nổ của Thế chiến II phần lớn đã cản trở công việc của các tổ chức tiền nhiệm này.[23] Đối với các sáng kiến ​​tư nhân, Văn phòng Giáo dục Quốc tế (IBE) bắt đầu hoạt động như một tổ chức phi chính phủ phục vụ sự phát triển giáo dục quốc tế kể từ tháng 12 năm 1925[24] và gia nhập UNESCO vào năm 1969, sau khi thành lập một ủy ban chung vào năm 1952.

Sự hình thành

Sau khi Tuyên ngôn Atlantic và Tuyên ngôn Liên Hợp Quốc được ký kết, Hội nghị Bộ trưởng Giáo dục Đồng minh (CAME) bắt đầu họp tại London từ ngày 16 tháng 11 năm 1942 đến ngày 5 tháng 12 năm 1945. Ngày 30 tháng 10 năm 1943, nhu cầu về một tổ chức quốc tế được thể hiện trong Tuyên bố Moscow, được ký bởi Trung Quốc, Vương quốc Anh, Hoa KỳLiên Xô. Trước đó, vào ngày 9 tháng 10 năm 1944, Hội nghị Dumbarton Oaks đã đưa ra các đề xuất về việc thành lập một tổ chức giáo dụcvăn hóa. Sau đó, theo đề xuất của CAME và phù hợp với các khuyến nghị của Hội nghị Liên hợp quốc về Tổ chức Quốc tế (UNCIO) được tổ chức tại San Francisco từ tháng 4 đến tháng 6 năm 1945, Hội nghị Liên hợp quốc về thành lập một tổ chức giáo dục và văn hóa (ECO/CONF) đã được triệu tập tại London từ ngày 1 đến ngày 16 tháng 11 năm 1945 với sự tham gia của 44 chính phủ. Ý tưởng thành lập UNESCO được Rab Butler, Bộ trưởng Giáo dục Vương quốc Anh, phát triển vào năm 1945.[25] Tại Hội nghị ECO/CONF, Hiến chương UNESCO đã được giới thiệu và ký kết bởi 37 quốc gia. Sau đó, Ủy ban Chuẩn bị đã được thành lập để chuẩn bị cho việc thành lập UNESCO.[26] Ủy ban này hoạt động từ ngày 16 tháng 11 năm 1945 đến ngày 4 tháng 11 năm 1946, khi Hiến chương UNESCO có hiệu lực với việc nộp phê chuẩn thứ hai mươi của một quốc gia thành viên.[27]

Hội nghị Đại hội đồng đầu tiên của UNESCO được tổ chức tại Paris từ ngày 19 tháng 11 đến ngày 10 tháng 12 năm 1946. Tại hội nghị này, Julian Huxley đã được bầu làm Tổng Giám đốc UNESCO.[28] Đại tá Hoa Kỳ, hiệu trưởng đại học và nhà hoạt động dân quyền Blake R. Van Leer cũng tham gia hội nghị với tư cách là thành viên.[29] Hiến chương UNESCO được sửa đổi vào tháng 11 năm 1954, theo đó Hội nghị Đại hội đồng quyết định các thành viên của Ban Chấp hành sẽ là đại diện của chính phủ các quốc gia mà họ là công dân và sẽ không còn hành động với tư cách cá nhân như trước đây.[30] Sự thay đổi trong cơ chế quản trị này đã phân biệt UNESCO với tổ chức tiền thân của nó, ICIC, về cách các quốc gia thành viên sẽ hợp tác với nhau trong các lĩnh vực chuyên môn của tổ chức. Khi các quốc gia thành viên hợp tác cùng nhau theo thời gian để thực hiện sứ mệnh của UNESCO, các yếu tố chính trịlịch sử đã định hình hoạt động của tổ chức, đặc biệt là trong Chiến tranh Lạnh, quá trình phi thực dân hóa và sự sụp đổ của Liên Xô.[31]

Phát triển

Một trong những thành tựu quan trọng nhất của tổ chức là công tác chống phân biệt chủng tộc. Tổ chức đã ban hành nhiều tuyên bố có ảnh hưởng về chủng tộc, bắt đầu với Tuyên bố của các nhà nhân chủng học và các nhà khoa học khác vào năm 1950 và kết thúc với Tuyên bố năm 1978 về Chủng tộc và Định kiến về Chủng tộc.

Năm 1956, Nam Phi rút khỏi UNESCO vì cho rằng một số ấn phẩm của tổ chức này can thiệp vào vấn đề phân biệt chủng tộc của đất nước. Nam Phi gia nhập lại UNESCO vào năm 1994 dưới sự lãnh đạo của Nelson Mandela.[32]

Những hoạt động ban đầu của UNESCO trong lĩnh vực giáo dục bao gồm một dự án thí điểm về giáo dục cơ bản tại Thung lũng Marbial, Haiti, bắt đầu vào năm 1947. Dự án này được tiếp nối bởi các phái đoàn chuyên gia đến các quốc gia khác, bao gồm, ví dụ, một phái đoàn đến Afghanistan vào năm 1949. Năm 1948, UNESCO khuyến nghị các quốc gia thành viên nên bắt buộc và phổ cập giáo dục tiểu học miễn phí. Năm 1990, Hội nghị Thế giới về Giáo dục cho Tất cả, tại Jomtien, Thái Lan, đã phát động một phong trào toàn cầu nhằm cung cấp giáo dục cơ bản cho tất cả trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Mười năm sau, Diễn đàn Giáo dục Thế giới năm 2000 được tổ chức tại Dakar, Senegal, đã dẫn dắt các chính phủ thành viên cam kết đạt được giáo dục cơ bản cho tất cả mọi người vào năm 2015.

Các hoạt động ban đầu của UNESCO trong lĩnh vực văn hóa tập trung vào việc bảo tồn di sản văn hóa. Năm 1960, UNESCO đã khởi động Chiến dịch Quốc tế Cứu hộ Di tích Nubia để di dời Đền thờ Abu Simbel vĩ đại khỏi nguy cơ bị nhấn chìm bởi sông Nile sau khi xây dựng Đập Aswan. Chiến dịch này đã kéo dài 20 năm và thành công trong việc di dời 22 di tích và quần thể kiến trúc. Đây là chiến dịch đầu tiên và lớn nhất trong một loạt các chiến dịch bảo tồn di sản văn hóa của UNESCO, bao gồm Mohenjo-daro (Pakistan), Fes (Morocco), Kathmandu (Nepal), Borobudur (Indonesia) và Thành phòng thủ của Athens (Hy Lạp).[33] Công việc của tổ chức về di sản đã dẫn đến việc thông qua Công ước về Bảo vệ Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới vào năm 1972. Ủy ban Di sản Thế giới được thành lập vào năm 1976 và các di sản đầu tiên được ghi vào Danh sách Di sản Thế giới vào năm 1978. Kể từ đó, các văn kiện pháp lý quan trọng về di sản văn hóa và sự đa dạng đã được các quốc gia thành viên UNESCO thông qua vào năm 2003 (Công ước bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể) và năm 2005 (Công ước bảo vệ và thúc đẩy sự đa dạng của các biểu đạt văn hóa).

Cuộc họp liên chính phủ của UNESCO tại Paris vào tháng 12 năm 1951 đã dẫn đến việc thành lập Hội đồng Nghiên cứu Hạt nhân châu Âu, tổ chức này chịu trách nhiệm thành lập Tổ chức Nghiên cứu Hạt nhân châu Âu (CERN) sau này, vào năm 1954.[34] Chương trình Khu vực hạn hán, 1948–1966, là một ví dụ khác về dự án lớn ban đầu của UNESCO trong lĩnh vực khoa học tự nhiên.

Năm 1968, UNESCO tổ chức hội nghị liên chính phủ đầu tiên nhằm mục đích dung hòa môi trường và phát triển, một vấn đề vẫn tiếp tục được giải quyết trong lĩnh vực phát triển bền vững. Kết quả chính của hội nghị năm 1968 là việc thành lập Chương trình Con người và Sinh quyển (MAB) của UNESCO.[35] UNESCO đã được ghi nhận là tổ chức thúc đẩy sự phát triển của các cơ quan nghiên cứu khoa học quốc gia.[36]

Trong lĩnh vực truyền thông, UNESCO luôn đề cao "sự lưu thông tự do của các ý tưởng bằng lời nói và hình ảnh". Điều này xuất phát từ kinh nghiệm của Chiến tranh thế giới thứ hai, khi kiểm soát thông tin là một yếu tố dẫn đến việc nhồi nhét tư tưởng cho dân chúng để xâm lược. Trong những năm ngay sau chiến tranh, UNESCO tập trung vào việc tái thiết và xác định nhu cầu về các phương tiện truyền thông đại chúng trên toàn thế giới. UNESCO bắt đầu tổ chức các chương trình đào tạo và giáo dục cho các nhà báo vào những năm 1950. Đáp lại những kêu gọi về một "Trật tự Thông tin và Truyền thông Thế giới Mới" vào cuối những năm 1970, UNESCO đã thành lập Ủy ban Quốc tế về Nghiên cứu Các vấn đề Truyền thông, tổ chức này đã cho ra đời Báo cáo MacBride năm 1980 (được đặt theo tên của chủ tịch ủy ban, người đoạt Giải Nobel Hòa bình Seán MacBride). Năm 1980, UNESCO thành lập Chương trình Phát triển Truyền thông Quốc tế (IPDC) để thúc đẩy sự phát triển của truyền thông ở các nước đang phát triển. Năm 1991, UNESCO đã thông qua Tuyên bố Windhoek về độc lập và đa nguyên của báo chí, dẫn đến việc Đại hội đồng Liên hợp quốc tuyên bố ngày 3 tháng 5, ngày thông qua Tuyên bố, là Ngày Tự do Báo chí Thế giới. Kể từ năm 1997, UNESCO đã trao Giải thưởng Tự do Báo chí Thế giới UNESCO / Guillermo Cano vào mỗi ngày 3 tháng 5.

Thế kỷ 21

UNESCO đã kết nạp Palestine trở thành thành viên vào năm 2011.[37][38] Các luật được thông qua tại Hoa Kỳ sau khi Palestine nộp đơn xin gia nhập UNESCO và WHO vào tháng 4 năm 1989[39][40] có nghĩa là Hoa Kỳ không thể đóng góp tài chính cho bất kỳ tổ chức Liên Hợp Quốc nào chấp nhận Palestine là thành viên chính thức.[41][42] Kết quả là, Hoa Kỳ đã rút lại nguồn tài trợ của mình, chiếm khoảng 22% ngân sách của UNESCO.[43] Israel cũng phản ứng trước việc Palestine được kết nạp vào UNESCO bằng cách đóng băng các khoản thanh toán của Israel cho UNESCO và áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Chính quyền Palestine,[44] tuyên bố rằng việc kết nạp Palestine sẽ gây bất lợi cho 'các cuộc đàm phán hòa bình tiềm tàng'.[45] Hai năm sau khi ngừng đóng hội phí cho UNESCO, Hoa Kỳ và Israel đã mất quyền bỏ phiếu của UNESCO vào năm 2013 mà không mất quyền được bầu; do đó, Hoa Kỳ đã được bầu làm thành viên của ban chấp hành cho giai đoạn 2016-2019.[46] Năm 2019, Israel rời khỏi UNESCO sau 69 năm là thành viên, với đại sứ Israel tại Liên Hợp Quốc Danny Danon viết: "UNESCO là cơ quan liên tục viết lại lịch sử, bao gồm cả việc xóa bỏ mối liên hệ của người Do Thái với Jerusalem ... nó bị các kẻ thù của Israel làm hư hỏng và thao túng ... chúng tôi sẽ không trở thành thành viên của một tổ chức cố tình hành động chống lại chúng tôi ".[47]

Thành viên

  Các quốc gia thành viên UNESCO
  Lãnh thổ phụ thuộc của quốc gia thành viên UNESCO có NOC riêng
  Các đối tác UNESCO
  Quan sát viên UNESCO

Tính đến tháng 2 năm 2024, UNESCO có 195 quốc gia thành viên và 12 quan sát viên[48]. Một số thành viên không phải là quốc gia độc lập và một số thành viên có Ủy ban Tổ chức Quốc gia bổ sung từ một số lãnh thổ phụ thuộc của họ.[49] Các quốc gia thành viên UNESCO là các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc (trừ Israel[50]Liechtenstein), cũng như Quần đảo Cook, NiuePalestine.[51][52] Hoa KỳIsrael đã rời UNESCO vào ngày 31 tháng 12 năm 2018,[53][54] nhưng Hoa Kỳ đã gia nhập lại vào năm 2023.[55][56]

Các tổ chức phi chính phủ UNESCO NGO

UNESCO có quan hệ chính thức với 322 tổ chức phi chính phủ quốc tế (NGO).[57] Phần lớn số đó được UNESCO gọi là "operational", và một số chọn lọc là "formal".[58]Mức quan hệ cao nhất với UNESCO là "formal associate" và có 22 NGO như vậy[59].

Viết tắtTổ chứcTên gốc
IBTú tài Quốc tếInternational Baccalaureate
CCIVSỦy ban Điều phối Dịch vụ Tự nguyện Quốc tếCo-ordinating Committee for International Voluntary Service
EIQuốc tế Giáo dụcEducation International
IAUHiệp hội Quốc tế các trường Đại họcInternational Association of Universities
IFTCHội đồng Điện ảnh, Truyền hình và Truyền thông nghe nhìn Quốc tếInternational Council for Film, Television and Audiovisual Communication
ICPHSHội đồng Quốc tế về Triết học và Nghiên cứu Nhân văn có Xuất bản DiogenesInternational Council for Philosophy and Humanistic Studies which publishes Diogenes
ICSUHội đồng Khoa học Quốc tếInternational Council for Science
ICOMHội đồng Bảo tàng Quốc tếInternational Council of Museums
ICSSPEHội đồng Khoa học Thể thao và Giáo dục Thể chất Quốc tếInternational Council of Sport Science and Physical Education
ICAHội đồng Lưu trữ Quốc tếInternational Council on Archives
ICOMOSHội đồng Di tích và Di chỉ Quốc tếInternational Council on Monuments and Sites
IFJLiên đoàn Quốc tế các Nhà báoInternational Federation of Journalists
IFLALiên đoàn các Hiệp hội và Tổ chức Thư viện Quốc tếInternational Federation of Library Associations and Institutions
IFPALiên đoàn các Hiệp hội Thơ Quốc tếInternational Federation of Poetry Associations
IMCHội đồng Âm nhạc Quốc tếInternational Music Council
IPAHiệp hội Cảnh sát Quốc tếInternational Police Association
INSULAHội đồng Khoa học Phát triển Đảo Quốc tếInternational Scientific Council for Island Development
ISSCHội đồng Khoa học Xã hội Quốc tếInternational Social Science Council
ITIViện Nhà hát Quốc tếInternational Theatre Institute
IUCNLiên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tếInternational Union for Conservation of Nature
IUTAOLiên đoàn các Tổ chức và Hiệp hội Kỹ thuật Quốc tếInternational Union of Technical Associations and Organizations
UIALiên hiệp các Hiệp hội Quốc tếUnion of International Associations
WANHiệp hội Báo chí thế giớiWorld Association of Newspapers
WFEOLiên đoàn Thế giới các Tổ chức Kỹ thuậtWorld Federation of Engineering Organizations
WFUCALiên đoàn Thế giới các Câu lạc bộ, Trung tâm và Hiệp hội UNESCOWorld Federation of UNESCO Clubs, Centres and Associations

Các viện và trung tâm

Các viện và trung tâm

Viết tắtTênTên gốcVị trí
IBEVăn phòng Giáo dục Quốc tếInternational Bureau of EducationGenève[60]
UILViện UNESCO về Học tập Suốt đờiUNESCO Institute for Lifelong LearningHamburg[61]
IIEPHọc viện Quốc tế UNESCO về Hoạch định Giáo dụcUNESCO International Institute for Educational PlanningParis (headquarters) and Buenos Aires (regional office)[62]
IITEViện UNESCO về Công nghệ Thông tin trong Giáo dụcUNESCO Institute for Information Technologies in EducationMoskva[63]
IICBAHọc viện Quốc tế UNESCO về Xây dựng Năng lực ở châu PhiUNESCO International Institute for Capacity Building in AfricaAddis Ababa[64]
IESALCHọc viện Quốc tế UNESCO về Giáo dục Đại học ở Mỹ Latinh và vùng CaribêUNESCO International Institute for Higher Education in Latin America and the CaribbeanCaracas[65]
UICTVETTrung tâm Quốc tế UNESCO-UNEVOC về Giáo dục và Đào tạo về Kỹ thuật và Dạy nghềUNESCO-UNEVOC International Centre for Technical and Vocational Education and TrainingBonn[66]
CEPESTrung tâm UNESCO châu Âu về Giáo dục Đại họcUNESCO European Centre for Higher EducationBucharest[67]
UNESCO-IHEViện UNESCO-IHE Giáo dục về NướcUNESCO-IHE Institute for Water EducationDelft[68]
ICTPTrung tâm Quốc tế về Vật lý Lý thuyếtInternational Centre for Theoretical PhysicsTrieste[69]
UISViện Thống kê UNESCOUNESCO Institute for StatisticsMontreal[70]
UNESCO VGTrung tâm UNESCO British Virgin IslandsUNESCO Centre British Virgin IslandsBVI official site Lưu trữ 2015-04-06 tại Wayback Machine
UNESCO-CEPTrung tâm UNESCO Văn hóa Giáo dục và Đào tạoThe UNESCO Center for Culture and EducationUNESCO-CEP official site Lưu trữ 2015-05-23 tại Wayback Machine

Những ngày Quốc tế của UNESCO

Những ngày hành động quốc tế do UNESCO đề xuất và được thừa nhận[71]

Những ngày hành động quốc tế do UNESCO đề xuất
NgàyTênTên gốc
27 tháng 1Ngày Quốc tế Kỷ niệm Tưởng nhớ các Nạn nhân của HolocaustInternational Day of Commemoration in Memory of the Victims of the Holocaust
13 tháng 2Ngày Phát thanh Thế giớiWorld Radio Day
21 tháng 2Ngày tiếng mẹ đẻ Quốc tếInternational Mother Language Day
08 tháng 3Ngày Quốc tế Phụ nữInternational Women's Day
20 tháng 3Ngày Quốc tế Pháp ngữInternational Francophonie Day
21 tháng 3Ngày Quốc tế của NowruzInternational Day of Nowruz
21 tháng 3Ngày Thơ Thế giớiWorld Poetry Day
21 tháng 3Ngày Quốc tế xóa bỏ Kỳ thị chủng tộcInternational Day for the Elimination of Racial Discrimination
22 tháng 3Ngày Thế giới về NướcWorld Day for Water
23 tháng 4Ngày Sách và Bản quyền Thế giớiWorld Book and Copyright Day
30 tháng 4Ngày Jazz Quốc tếInternational Jazz Day
03 tháng 5Ngày Tự do Báo chí thế giớiWorld Press Freedom Day
21 tháng 5Ngày Thế giới về Đa dạng Văn hóa để Đối thoại và Phát triểnWorld Day for Cultural Diversity for Dialogue and Development
22 tháng 5Ngày quốc tế Đa dạng sinh họcInternational Day for Biological Diversity
25 tháng 5Ngày châu Phi / Tuần châu PhiAfrica Day / Africa Week
05 tháng 6Ngày Môi trường Thế giớiWorld Environment Day
08 tháng 6Ngày Đại dương Thế giớiWorld Oceans Day
09 tháng 8Ngày Quốc tế Dân tộc Bản địa Thế giớiInternational Day of the World's Indigenous People
12 tháng 8Ngày Thanh niên Quốc tếInternational Youth Day
23 tháng 8Ngày Quốc tế Tưởng niệm Buôn bán Nô lệ và Xoá bỏ nóInternational Day for the Remembrance of the Slave Trade and its Abolition
08 tháng 9Ngày Quốc tế biết ChữInternational Literacy Day
15 tháng 9Ngày Quốc tế vì Dân chủInternational Day of Democracy
21 tháng 9Ngày Quốc tế Hòa bìnhInternational Day of Peace
05 tháng 10Ngày Nhà giáo thế giớiWorld Teachers' Day
Thứ Tư thứ 2Ngày Quốc tế Giảm nhẹ Thiên taiInternational Day for Disaster Reduction
17 tháng 10Ngày Quốc tế Xóa nghèoInternational Day for the Eradication of Poverty
20 tháng 10Ngày Thống kê thế giớiWorld Statistics Day
27 tháng 10Ngày Thế giới về Di sản Nghe nhìnWorld Day for Audiovisual Heritage
10 tháng 11Ngày Khoa học Thế giới vì Hòa bình và Phát triểnWorld Science Day for Peace and Development
Thứ Năm thứ 3Ngày Triết học Thế giớiWorld Philosophy Day
16 tháng 11Ngày Khoan dung Quốc tếInternational Day for Tolerance
19 tháng 11Ngày Quốc tế Nam giớiInternational Men's Day
25 tháng 11Ngày Quốc tế Loại bỏ Bạo lực đối với Phụ nữInternational Day for the Elimination of Violence against Women
29 tháng 11Ngày Quốc tế Đoàn kết với Nhân dân PalestineInternational Day of Solidarity with the Palestinian People
01 tháng 12Ngày thế giới phòng chống bệnh AIDSWorld AIDS Day
10 tháng 12Ngày Nhân quyềnHuman Rights Day
18 tháng 12Ngày Di dân Quốc tếInternational Migrants Day

Đại hội đồng

Các chủ tịch từ 1946

Các chủ tịch (Director-General) từ 1946
TtChân dungChủ tịchTừ nướcNhiệm kỳ
11. Audrey Azoulay  Pháp2017– Hiện nay
10. Irina Bokova  Bulgaria2009– 2017
9. Koïchiro Matsuura  Nhật Bản1999–2009
8. Federico Mayor Zaragoza Tây Ban Nha1987–1999
7. Amadou-Mahtar M'Bow  Sénégal1974–1987
6. René Maheu  PhápQuyền 1961, 1961–1974
5. Vittorino Veronese  Ý1958–1961
4. Luther Evans  Hoa Kỳ1953–1958
3. John Wilkinson Taylor  Hoa KỳQuyền 1952–1953
2. Jaime Torres Bodet  México1948–1952
1. Julian Huxley  Anh Quốc1946–1948

Đại hội đồng UNESCO từ 1946:[72]

Kỳ họpTạiNămChủ tọaTừ nước
38.Paris2015Stanley Mutumba Simataa[73]  Namibia
37.Paris2013Hao Ping Trung Quốc
36.Paris2011Katalin Bogyay  Hungary
35.Paris2009Davidson Hepburn  Bahamas
34.Paris2007George N. Anastassopoulos  Hy Lạp
33.Paris2005Musa bin Jaafar bin Hassan  Oman
32.Paris2003Michael Omolewa  Nigeria
31.Paris2001Ahmad Jalali  Iran
30.Paris1999Jaroslava Moserova  Cộng hòa Séc
29.Paris1997Eduardo Portella  Brasil
28.Paris1995Torben Krogh  Đan Mạch
27.Paris1993Ahmed Saleh Sayyad  Yemen
26.Paris1991Bethwell Allan Ogot  Kenya
25.Paris1989Anwar Ibrahim  Malaysia
24.Paris1987Guillermo Putzeys Alvarez  Guatemala
23.Sofia1985Nikolaï Todorov  Bulgaria
22.Paris1983Saïd Tell  Jordan
4. bất thườngParis1982
21.Belgrade1980Ivo Margan  Zambia
20.Paris1978Napoléon LeBlanc  Canada
19.Nairobi1976Taaita Toweett  Kenya
18.Paris1974Magda Jóború  Hungary
3. bất thườngParis1973
17.Paris1972Toru Haguiwara  Nhật Bản
16.Paris1970Atilio Dell'Oro Maini  Argentina
15.Paris1968Willian Eteki-Mboumoua  Cameroon
14.Paris1966Bedrettin Tuncel  Thổ Nhĩ Kỳ
13.Paris1964Norair Sissakian  Tây Ban Nha
12.Paris1962Paulo de Berrêdo Carneiro  Brasil
11.Paris1960Akale-Work Abte-Wold  Ethiopia
10.Paris1958Jean Berthoin  Pháp
9.New Delhi1956Maulana Abul Kalam Azad  Ấn Độ
8.Montevideo1954Justino Zavala Muñiz  Uruguay
2. bất thườngParis1953
7.Paris1952Sarvepalli Radhakrishnan  Ấn Độ
6.Paris1951Howland Sargeant  Hoa Kỳ
5.Florence1950Count Stefano Jacini  Ý
4.Paris1949Ronald Walker  Úc
1. bất thườngParis1948
3.Beirut1948Hamid Bey Frangie  Liban
2.México City1947Manuel Gual Vidal  México
1.Paris1946Léon Blum  Pháp

Hội đồng Chấp hành

Hội đồng Chấp hành được bầu tại kỳ họp của Đại hội đồng UNESCO. Mỗi ủy viên được bầu đảm trách nhiệm kỳ 4 năm, tính từ 01 tháng 1 năm sau trúng cử. Kỳ họp tháng 11/2015 chưa có kết quả cuối cùng.

Hội đồng Chấp hành
Nhiệm kỳNhóm I (9)Nhóm II (7)Nhóm III (10)Nhóm IV (12)Nhóm V(a) (14)Nhóm V(b) (7)
2019-2023[74]  Pháp

 Đức
 Ý
 Hà Lan
Tây Ban Nha
 Thụy Sĩ

 Hungary

 Ba Lan
 Nga
 Serbia

 Argentina

 Brasil
 CH Dominica
 Uruguay

 Afghanistan

 Kyrgyzstan
 Philippines
 Pakistan
 Hàn Quốc
 Thái Lan

 Bénin

 CH Congo
 Guinée
 Ghana
 Kenya
 Namibia
 Sénégal
 Togo

 Ả Rập Xê Út

 Các TVQ Arab Thống nhất
 Tunisia

2016-19[75]

 Pháp
 Hy Lạp
 Ý
 Tây Ban Nha
 Anh Quốc
 Hoa Kỳ

 Litva
 Nga
 Serbia
 Slovenia

 Brasil
 Haiti
 México
 Nicaragua
 Paraguay

 Iran
 Malaysia
 Pakistan
 Hàn Quốc
 Sri Lanka
 Việt Nam

 Cameroon
 Bờ Biển Ngà
 Ghana
 Kenya
 Nigeria
 Sénégal
 Nam Phi
 Sudan

 Liban
 Oman
 Qatar

2014-17[76]

 Đức
 Hà Lan
 Thụy Điển

 Albania
 Estonia
 Ukraina

 Argentina
 Belize
 CH Dominica
 El Salvador
 Saint Kitts và Nevis
 Trinidad và Tobago

 Bangladesh
 Trung Quốc
 Ấn Độ
 Nhật Bản
   Nepal
 Turkmenistan

 Tchad
 Guinée
 Mauritius
 Mozambique
 Togo
 Uganda

 Algérie
 Ai Cập
 Kuwait
 Maroc

2012-15

 Áo
 Pháp
 Ý
 Tây Ban Nha
 Anh Quốc
 Hoa Kỳ

 Cộng hòa Séc
 Montenegro
 Nga
 Macedonia

 Brasil
 Cuba
 Ecuador
 México

 Afghanistan
 Indonesia
 Pakistan
 Papua New Guinea
 Hàn Quốc
 Thái Lan

 Angola
 Ethiopia
 Gabon
 Gambia
 Malawi
 Mali
 Namibia
 Nigeria

 Tunisia
 Các TVQ Arab Thống nhất

Các văn phòng

The Garden of Peace, tại trụ sở chính của UNESCO, Paris. Được chính phủ Nhật Bản tài trợ, vườn hoa này được Isamu Noguchi, một nhà điêu khắc mang hai dòng máu Mỹ-Nhật thiết kế và được Toemon Sano, một người làm vườn Nhật Bản thực hiện.

UNESCO có văn phòng tại nhiều nơi trên toàn cầu; trụ sở chính của nó đặt tại Place de Fontenoy, Paris, Pháp, hiện tại đã đổi tên thành World Heritage Centre.[77]

UNESCO's field offices are categorized into four primary office types based upon their function and geographic coverage: cluster offices, national offices, regional bureaux and liaison offices.

Các văn phòng theo vùng

Danh sách sau đây bao gồm tất cả các văn phòng UNESCO được phân chia theo vùng và được đánh dấu bằng tên các nước văn phòng đó phục vụ.[78]

Châu Phi

Các nước A rập

Châu Á Thái Bình Dương

Châu Âu và Bắc Mỹ

  • Brussels – Liaison Office to the European Union và its subsidiary bodies in Brussels
  • Geneva – Liaison Office to the United Nations in Geneva
  • New York City – Liaison Office to the United Nations in New York
  • Moskva – Văn phòng chung cho Armenia, Azerbaijan, Belarus, MoldovaNga.
  • Venice – Văn phòng cấp vùng cho Sciences và Culture in Europe và North America

Mỹ Latinh và quần đảo Caribê

Carondelet Palace, Presidential Palace – with a double decker tourist bus. The Historic Center of Quito is one of the largest, least-altered và best-preserved historic centers in the Americas.[79] This center was, together with the historic centre of Kraków in Polvà, the first to be declared World Heritage Site by UNESCO on ngày 18 tháng 9 năm 1978.

Đại sứ thiện chí

Các Đại sứ thiện chí của UNESCO là người sử dụng tài năng hay sự nổi tiếng của mình để truyền bá tư tưởng của UNESCO, đặc biệt là thu hút sự chú ý của giới truyền thông. Chất chuyên ngành khác nhau của người ủng hộ bao gồm những ngưới hoạt động vì hòa bình, hoạt động thể thao, hay làm Đặc phái viên cho UNESCO.

Danh sách giải thưởng UNESCO

UNESCO có 22 giải thưởng[80] trong các lĩnh vực giáo dục, khoa học, văn hóa và hòa bình:

  • Giải Hòa bình Félix Houphouët-Boigny
  • Giải L'Oréal-UNESCO dành cho phụ nữ làm khoa học
  • Giải Văn chương UNESCO King Sejong
  • Giải Văn chương UNESCO Khổng Tử
  • Giải UNESCO/Emir Jaber al-Ahmad al-Jaber al-Sabah nhằm quảng bá giáo dục cho người bị thiểu năng trí tuệ
  • Giải UNESCO King Hamad Bin Isa Al-Khalifa cho việc sử dụng các công nghiệp thông tin và truyền thông nhằm vào mục đích giáo dục
  • Giải UNESCO/Hamdan Bin Rashid Al-Maktoum cho các hành động xuất sắc trong việc nâng cao tính hiệu quả của giáo viên
  • UNESCO/Giải Kalinga cho việc phổ cập khoa học
  • UNESCO/Institut Pasteur Medal for an outstanding contribution to the development of scientific knowledge that has a beneficial impact on human health
  • UNESCO/Sultan Qaboos Prize for Environmental Preservation
  • Great Man-Made River International Water Prize for Water Resources in Arid Zones presented by UNESCO (title to be reconsidered)
  • Michel Batisse Award for Biosphere Reserve Management
  • UNESCO/Bilbao Prize for the Promotion of a Culture of Human Rights
  • UNESCO Prize for Peace Education
  • UNESCO-Madanjeet Singh Prize for the Promotion of Tolerance and Non-Violence
  • UNESCO/International José Martí Prize
  • UNESCO/Avicenna Prize for Ethics in Science
  • UNESCO/Juan Bosch Prize for the Promotion of Social Science Research in Latin America and the Caribbean
  • Sharjah Prize for Arab Culture
  • Melina Mercouri International Prize for the Safeguarding and Management of Cultural Landscapes (UNESCO-Greece)
  • IPDC-UNESCO Prize for Rural Communication
  • UNESCO/Guillermo Cano World Press Freedom Prize
  • UNESCO/Jikji Memory of the World Prize

Các giải thưởng ngừng trao tặng

  • Giải thưởng Carlos J. Finlay cho vi sinh học (ngừng từ 2005)
  • Giải thưởng Simón Bolívar (ngừng từ 2004)
  • Giải thưởng UNESCO về Nghiên cứu Nhân quyền
  • Giải Quốc tế UNESCO/Obiang Nguema Mbasogo cho Nghiên cứu về Khoa học đời sống (ngừng từ 2010)
  • UNESCO Prize for the Promotion of the Arts

Tranh cãi và cải cách

Trật tự thông tin và truyền thông thế giới mới

UNESCO đã từng là trung tâm của tranh cãi trong quá khứ, đặc biệt là trong mối quan hệ với Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, SingaporeLiên Xô cũ.

Trong những năm 1970 và 1980, UNESCO hỗ trợ cho một "Trật tự thông tin và truyền thông thế giới mới" (New World Information and Communication Order), và báo cáo MacBride (MacBride report) của nó kêu gọi dân chủ hóa phương tiện truyền thông và tiếp cận bình đẳng hơn với các thông tin, đã bị lên án ở các nước vốn có nỗ lực kiềm chế tự do báo chí.

UNESCO đã được một số nước cảm nhận như là sân đấu cho các nước cộng sản và các nhà độc tài của thế giới Thứ ba để tấn công phương Tây[81]. Nó thể hiện rõ rệt trong tố cáo của Liên Xô vào những năm cuối thập niên 1940 và đầu những năm 1950. Năm 1984, Hoa Kỳ đã cắt giảm của mình đóng góp và rồi rút lui khỏi UNESCO để phản đối, tiếp theo năm 1985 là Vương quốc Anh. Singapore cũng rút theo, với lý do phí thành viên tăng.[82]

Sau khi thay đổi chính phủ trong năm 1997, Anh gia nhập trở lại. Hoa Kỳ gia nhập lại vào năm 2003, tiếp theo là Singapore ngày 08/10/2007.

Israel

Wikileaks và UNESCO

Vào ngày 16 và 17 tháng 2 năm 2012, UNESCO đã tổ chức một hội nghị mang tên Truyền thông thế giới sau WikiLeaks và Tin tức thế giới (The Media World after WikiLeaks and News of the World). Mặc dù tất cả sáu tấm áp phích đều tập trung về WikiLeaks, nhưng lại không có ai từ WikiLeaks được mời là diễn giả. Sau khi nhận được đơn khiếu nại từ người phát ngôn WikiLeaks Kristinn Hrafnsson, UNESCO đã mời ông tham dự, nhưng không đưa ra bất kỳ một vị trí trên bảng.[83] Các đề nghị cũng chỉ được đưa ra một tuần trước khi hội nghị được tổ chức tại Paris, Pháp. Những diễn giả khác như David Leigh và Heather Brooke thì lên tiếng công khai chống lại WikiLeaks và người sáng lập Julian Assange trong quá khứ.

WikiLeaks phát hành một thông cáo báo chí vào ngày 15/02/2012 tố cáo UNESCO trong đó nói: "UNESCO đã tự biến mình thành một trò đùa về nhân quyền quốc tế. Sử dụng "tự do ngôn luận" để kiểm duyệt WikiLeaks từ một hội nghị về WikiLeaks là một điều Orwellian ngớ ngẩn vượt mọi ngôn từ. Đây là một sự lạm dụng quá quắt Hiến chương UNESCO. Đây là thời gian để chiếm UNESCO."[84] Kèm theo tuyên bố là email trao đổi của người phát ngôn WikiLeaks Kristinn Hrafnsson và ban tổ chức hội nghị UNESCO.

Xem thêm

Tham khảo

Liên kết ngoài