Tổ chức châu Phi Thống nhất

Tổ chức châu Phi Thống nhất (OAU, tiếng Pháp: Organisation de l'unité africaine, OUA) là một tổ chức liên chính phủ được thành lập ngày 25 tháng 5 năm 1963 tại Addis Ababa, với 32 quốc gia thành viên.[1] Một trong những người có công lớn cho sự thành lập của OAU là tổng thống Ghana Kwame Nkrumah. Tổ chức này đã bị giải thể vào ngày 09 tháng 7 năm 2002 bởi người chủ tịch cuối cùng, Tổng thống Nam Phi Thabo Mbeki, và được thay thế bởi Liên minh châu Phi (AU). Một trong những mục tiêu chính của tổ chức này là tạo ra sự liên minh và hội nhập về kinh tế và chính trị giữa các nước thành viên, cũng như xóa bỏ chủ nghĩa thực dân, cũng như chủ nghĩa thực dân mới khỏi châu Phi.[2]

Tổ chức châu Phi thống nhất
1963–2002
Lá cờ của Tổ chức châu Phi thống nhất
Quốc kỳ
Tổng quan
Thủ đôn/a a
Tổng thư ký 
• 1963–1964
Kifle Wodajo
• 1964–1972
Diallo Telli
• 1972–1974
Nzo Ekangaki
• 1974–1978
William Eteki
• 1978–1983
Edem Kodjo
• 1983–1985
Peter Onu
• 1985–1989
Ide Oumarou
• 1989–2001
Salim Ahmed Salim
• 2001–2002
Amara Essy
Lịch sử 
• Hiến chương
25 tháng 5 1963
• Giải thể
9 tháng 7 2002
Tiền thân
Kế tục
Khối Casablanca
Khối Monrovia
Liên minh châu Phi
a Trụ sở đặt tại Addis Ababa, Ethiopia

Mục tiêu

OAU có mục tiêu chính sau đây:

  • Để thúc đẩy sự thống nhất và đoàn kết của các quốc gia châu Phi và có vai trò như một tiếng nói chung cho lục địa châu Phi. Điều này là rất quan trọng để đảm bảo tương lai kinh tế và chính trị lâu dài của châu lục này.[3]
  • Phối hợp và tăng cường sự hợp tác của các quốc gia châu Phi để mang lại cuộc sống tốt hơn cho người dân châu Phi[4].
  • Bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và độc lập của các quốc gia châu Phi.
  • OAU cũng đã rất quan tâm đến mục tiêu xoá bỏ tất cả các hình thức của chủ nghĩa thực dân, do, khi tổ chức này được thành lập, vẫn có nhiều quốc gia vẫn chưa giành được độc lập hoặc do thiểu số cai trị. Nam PhiAngola là hai quốc gia trong số này. OAU đề xuất hai cách để thoát khỏi lục địa của chủ nghĩa thực dân. Thứ nhất, nó sẽ bảo vệ lợi ích của các quốc gia độc lập và giúp đỡ những quốc gia vẫn còn là thuộc địa. Thứ hai, nó sẽ giữ trung lập về các vấn đề trên thế giới, ngăn chặn các thành viên bị đặt dưới sự ảnh hưởng của các cường quốc bên ngoài.

Một Ủy ban Giải phóng được thành lập để hỗ trợ phong trào độc lập và đảm bảo quyền lợi của các quốc gia đã được giải phóng. Các OAU cũng nhằm mục đích giữ trung lập về chính trị toàn cầu, trong đó sẽ ngăn cản các cường quốc lớn vào tranh giành tầm ảnh hưởng ở châu Phi trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh.

OAU có những mục tiêu khác:

  • Đảm bảo rằng tất cả người châu Phi đều được hưởng nhân quyền.
  • Nâng cao đời sống của tất cả người dân châu Phi.
  • Giải quyết các tranh luận và tranh chấp giữa các thành viên, không thông qua giao tranh mà thông qua đàm phán hòa bình và ngoại giao.[5]

Ngay sau khi giành được độc lập, một số quốc gia châu Phi bày tỏ mong muốn phát triển sự đoàn kết hơn trong lục địa. Không phải ai cũng đồng ý cách thống nhất có thể đạt được, và hai khối khác biệt về luồng tư tưởng hình thành:

  • Khối Casablanca, do Kwame Nkrumah của Ghana đứng đầu, muốn tất cả các nước châu Phi tập hợp thành một liên bang. Ngoài Ghana, khối này cũng bao gồm Algérie, Guinée, Maroc, Ai Cập, MaliLibya. Được thành lập vào năm 1961, các thành viên của khối này được gọi là "các quốc gia tiến bộ".
  • Khối Monrovia, do Léopold Séba Senghor của Senegal đứng đầu, cảm thấy rằng sự hợp nhất cần đạt được dần dần, thông qua hợp tác kinh tế. Khối này không ủng hộ quan điểm của một liên hiệp chính trị. Các thành viên khác của khối là Nigeria, Liberia, Ethiopia và hầu hết các thuộc địa của Pháp trước đây.

Một số cuộc thảo luận ban đầu đã diễn ra tại Sanniquellie, Liberia. Tranh chấp cuối cùng đã được giải quyết khi vua Ethiopia Haile Selassie I mời hai nhóm đến Addis Ababa, nơi mà OAU và trụ sở chính của nó sau này được thành lập. Hiến chương của Tổ chức đã được ký kết bởi 32 quốc gia châu Phi độc lập.

Tại thời điểm tan rã của OAU, có 53 quốc gia châu Phi là thành viên. Maroc rời khỏi liên minh vào ngày 12 tháng 11 năm 1984 sau sự gia nhập của Cộng hòa Ả Rập Sahrawi Dân chủ với tư cách là chính phủ của Tây Sahara trong năm 1982.[6]

Các hội nghị thượng định OAU

Tổng thống Ai Cập Nasser tại hội nghị năm 1964
Thành phố chủ nhàQuốc gia chủ nhàNgày
Addis Ababa  Ethiopia22–25 May 1963
Cairo  Egypt17–21 tháng 7 năm 1964
Accra  Ghana21–26 October 1965
Addis Ababa  Ethiopia5–9 November 1966
Kinshasa  Democratic Republic of the Congo11–14 September 1967
Algiers  Algeria13–16 September 1968
Addis Ababa  Ethiopia6–10 September 1969
Addis Ababa  Ethiopia1–3 September 1970
Addis Ababa  Ethiopia21–23 June 1971
Rabat  Morocco12–15 June 1972
Addis Ababa  Ethiopia27–28 May 1973
Mogadishu  Somalia1974
Kampala  Uganda28 tháng 7–1 tháng 8 năm 1975
Port Louis  Mauritius2–6 tháng 7 năm 1976
Libreville  Gabon2–5 tháng 7 năm 1977
Khartoum  Sudan18–22 tháng 7 năm 1978
Monrovia  Liberia17–20 tháng 7 năm 1979
Freetown  Sierra Leone1–4 tháng 7 năm 1980
Nairobi  Kenya24–27 tháng 7 năm 1981
Addis Ababa  Ethiopia6–12 June 1983
Addis Ababa  Ethiopia12–15 November 1984
Addis Ababa  Ethiopia18–20 tháng 7 năm 1985
Addis Ababa  Ethiopia28–30 tháng 7 năm 1986
Addis Ababa  Ethiopia27–29 tháng 7 năm 1987
Addis Ababa  EthiopiaHội nghị bất thường: tháng 10 năm 1987
Addis Ababa  Ethiopia25–28 May 1988
Addis Ababa  Ethiopia24–26 tháng 7 năm 1989
Addis Ababa  Ethiopia9–11 tháng 7 năm 1990
Abuja  Nigeria3–5 tháng 7 năm 1991
Dakar  Senegal29 tháng 6– 1 tháng 7 năm 1992
Cairo  Egypt28–30 June 1993
Tunis  Tunisia13–15 June 1994
Addis Ababa  Ethiopia26–28 June 1995
Yaoundé  Cameroon8–10 June 1996
Harare  Zimbabwe2–4 June 1997
Ouagadougou  Burkina Faso8–10 June 1998
Algiers  Algeria12–14 tháng 7 năm 1999
Sirte  LibyaHội nghị bất thường 6–9 tháng 9 năm 1999
Lomé  Togo10–12 tháng 7 năm 2000
Lusaka  Zambia9–11 tháng 7 năm 2001, hội nghị cuối

Thành viên OAU theo ngày gia nhập

DateCountriesNotes
25 tháng 5 năm 1963  Algérie
 Burundi
 Cameroon
 Cộng hòa Trung Phi
 Tchad
 Cộng hòa Congo
 Cộng hòa Dân chủ CongoTừ 1971–97 là Zaire
 DahomeyTừ 1975 là Benin
 Ai Cập
 Ethiopia
 Gabon
 Ghana
 Guinée
 Bờ Biển Ngà
 Liberia
 Libya
 Madagascar
 Mali
 Mauritanie
 MarocRút lui ngày 12 tháng 11 năm 1984, phản đối việc trở thành thành viên của Tây Sahara. Tuy nhiên, Maroc đã tái gia nhập Liên minh châu Phi vào tháng 1 năm 2017, 33 năm sau khi rút khỏi Liên minh châu Phi.[7]
 Niger
 Nigeria
 Rwanda
 Sénégal
 Sierra Leone
 Somalia
 Sudan
 TanganyikaTanganyika và Zanzibar thống nhất vào ngày 26 tháng 4 năm 1964, thành lập Cộng hòa thống nhất Tanganyika và Zanzibar, sau đổi tên thành Tanzania vào ngày 1 tháng 11 năm 1964.
 Togo
 Tunisia
 Uganda
 Thượng VoltaTừ 1984 là Burkina Faso
 ZanzibarTanganyika và Zanzibar thống nhất vào ngày 26 tháng 4 năm 1964, thành lập Cộng hòa thống nhất Tanganyika và Zanzibar, sau đổi tên thành Tanzania vào ngày 1 tháng 11 năm 1964.
13 tháng 12 năm 1963  Kenya
13 tháng 7 năm 1964  Malawi
16 tháng 12 năm 1964  Zambia
Tháng 10 năm 1965  Gambia
31 tháng 10 năm 1966  Botswana
 Lesotho
Tháng 8 năm 1968  Mauritius
24 tháng 9 năm 1968  Eswatini
12 tháng 10 năm 1968  Guinea Xích Đạo
19 tháng 11 năm 1973  Guiné-Bissau
11 tháng 2 năm 1975  Angola
18 tháng 7 năm 1975  Cabo Verde
 Comoros
 Mozambique
 São Tomé và Príncipe
29 tháng 6 năm 1976  Seychelles
27 tháng 6 năm 1977  Djibouti
1 tháng 6 năm 1980  Zimbabwe
22 tháng 2 1982  Tây Sahara
3 tháng 6 1990  Namibia
24 tháng 5 năm 1993  Eritrea
6 tháng 6 năm 1994  Nam Phi

Xem thêm

Chú thích