Tennessee

tiểu bang của Hoa Kỳ

Tennessee (/ˌtɛnɪˈs/ TEN-ih-SEE, địa phương /ˈtɛnɪsi/ TEN-iss-ee),[7][8][9] tên chính thức là Tiểu bang Tennessee, là một bang không giáp biển ở khu vực Đông Nam của Hoa Kỳ. Tennessee là bang lớn thứ 36 theo diện tích và đông dân thứ 15 trong số 50 bang. Nó giáp với Kentucky ở phía Bắc, Virginia ở phía Đông Bắc, Bắc Carolina ở phía Đông, Georgia, AlabamaMississippi ở phía Nam, Arkansas ở phía Tây Nam và Missouri ở phía Tây Bắc. Tennessee được phân chia về mặt địa lý, văn hóa và pháp lý thành ba Đại phân khu với tên gọi Đông, Trung và Tây Tennessee. Thành phố Nashville là thủ phủ và thành phố lớn nhất của bang, đồng thời là trung tâm của vùng đô thị lớn nhất. Các thành phố lớn khác bao gồm Memphis, Knoxville, ChattanoogaClarksville. Dân số của Tennessee theo điều tra năm 2020 là khoảng 6,9 triệu người.[10]

Tennessee

ᏔᎾᏏ(tiếng Cherokee)
Tanasi
Tiểu bang Tennessee
Flag of Tennessee
Cờ
Official seal of Tennessee
Huy hiệu
Tên hiệu: 
Tiểu bang tình nguyện[1]
Khẩu hiệu: 
Nông nghiệp và Thương mại
Hiệu ca: Nine songs
Bản đồ của Hoa Kỳ với Tennessee được đánh dấu
Bản đồ của Hoa Kỳ với Tennessee được đánh dấu
Quốc giaHoa Kỳ
Trước khi trở thành tiểu bangLãnh thổ Tây Nam
Ngày gia nhậpJune 1, 1796; 227 năm trước (June 1, 1796) (16th)
Thủ phủ
(và thành phố lớn nhất)
Nashville[2]
Vùng và đô thị lớn nhấtNashville
Chính quyền
 • Thống đốcBill Lee (R)
 • Phó Thống đốcRandy McNally (R)
Lập phápĐại hội đồng
 • Thượng việnThượng viện Tennessee
 • Hạ việnHạ viện Tennessee
Tư phápTòa án Tối cao Tennessee
Thượng nghị sĩ Hoa KỳMarsha Blackburn (R)
Bill Hagerty (R)
Phái đoàn Hạ viện Hoa Kỳ8 Đảng Cộng hòa
1 Dân chủ (danh sách)
Diện tích
 • Tổng cộng42,143 mi2 (109,247 km2)
 • Đất liền41,217 mi2 (106,846 km2)
 • Mặt nước926 mi2 (2,401 km2)  2.2%
Thứ hạng diện tích36th
Kích thước
 • Dài440 mi (710 km)
 • Rộng120 mi (195 km)
Độ cao
900 ft (270 m)
Độ cao cực đại
(Clingmans Dome[3][a])
6,643 ft (2.025 m)
Độ cao cực tiểu178 ft (54 m)
Dân số
 (2020)
 • Tổng cộng6.916.897[4]
 • Thứ hạng16th
 • Mật độ167,8/mi2 (64,8/km2)
 • Thứ hạng mật độ20th
 • Thu nhập của hộ gia đình trung bình
$54.833[5]
 • Thứ hạng thu nhập
42nd
Tên gọi dân cưTennessean
Big Bender (cổ xưa)
Tình nguyện (ý nghĩa lịch sử)
Ngôn ngữ
 • Ngôn ngữ chính thức[tiếng Anh]]
 • Ngôn ngữ sử dụngNgôn ngữ nói ở nhà[6]
Time zones
Đông TennesseeUTC−05:00 (Miền Đông)
 • Mùa hè (DST)UTC−04:00 (EDT)
Trung và TâyUTC−06:00 (Miền Trung)
 • Summer (DST)UTC−05:00 (CDT)
Viết tắt USPS
TN
Mã ISO 3166US-TN
Viết tắt truyền thốngTenn.
Vĩ độ34°59′ N to 36°41′ N
Kinh độ81°39′ W to 90°19′ W
Websitewww.tn.gov
State symbols of Tennessee
Điệu nhảySquare dance
Động vật có vúNgựa Tennessee
[[Gấu mèo]]
ChimChim nhại phương Bắc
Chim cút trắng
Cá nheo Mỹ
Cá vược miệng nhỏ
InsectĐom đóm
Bọ rùa
Ong mật
HoaDiên vĩ
Hoa Lạc tiên
Cúc đại Tennessee
CâyTulip poplar
Eastern red cedar
Thức ănCà chua
Hóa thạchPterotrigonia (Scabrotrigonia) thoracica
Khoáng vậtMã não

Tennessee bắt nguồn từ Hiệp hội Watauga, một hiệp ước biên giới năm 1772 thường được coi là chính phủ hợp hiến đầu tiên ở phía Tây Dãy Appalachia.[11] Tên của nó bắt nguồn từ "Tanasi", một thị trấn của người Cherokee ở phía Đông của tiểu bang đã tồn tại trước khi người Mỹ gốc Âu định cư đầu tiên.[12] Tennessee ban đầu là một phần của Bắc Carolina, và sau đó là Lãnh thổ Tây Nam, trước khi được gia nhập Liên minh với tư cách là tiểu bang thứ 16 vào ngày 1 tháng 6 năm 1796. Nó có biệt danh "Tiểu bang Tình nguyện" ngay từ đầu trong lịch sử do có truyền thống nghĩa vụ quân sự mạnh mẽ.[13] Là một bang nô lệ cho đến Nội chiến Hoa Kỳ, Tennessee bị chia rẽ về chính trị, với phần phía tây và phần giữa ủng hộ Liên minh miền Nam và vùng phía Đông nuôi dưỡng tình cảm ủng hộ Liên minh. Kết quả là, Tennessee là tiểu bang cuối cùng ly khai và là tiểu bang đầu tiên được tái gia nhập Liên minh sau chiến tranh.[14]

Trong thế kỷ 20, Tennessee đã chuyển đổi từ một xã hội chủ yếu là nông nghiệp sang một nền kinh tế đa dạng hơn. Điều này được hỗ trợ một phần bởi khoản đầu tư lớn của liên bang vào Tennessee Valley Authority (TVA) và thành phố Oak Ridge, được thành lập trong Thế chiến II để đặt các cơ sở làm giàu uranium của Dự án Manhattan nhằm chế tạo những quả bom nguyên tử đầu tiên trên thế giới. Sau chiến tranh, Phòng thí nghiệm Quốc gia Oak Ridge trở thành một trung tâm nghiên cứu khoa học quan trọng. Vào năm 2016, nguyên tố tennessine mới phát hiện được đặt tên theo tên của tiểu bang, phần lớn là để ghi nhận vai trò của Oak Ridge, Đại học Vanderbilt và Đại học Tennessee trong việc khám phá ra nguyên tố này.[15]Tennessee cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc phát triển nhiều hình thức âm nhạc đại chúng, bao gồm nhạc đồng quê, Blues, Rock and roll, soulnhạc Phúc âm.

Tennessee có địa hình đa dạng, và từ đông sang tây, chứa đựng sự pha trộn của các đặc điểm văn hóa đặc trưng của Appalachia, Upland SouthDeep South. Dãy núi Blue Ridge dọc theo biên giới phía đông đạt đến một số độ cao cao nhất ở miền Đông Bắc Mỹ và Cao nguyên Cumberland có nhiều thung lũng và thác nước tuyệt đẹp. Phần trung tâm của bang được đánh dấu bằng nền đá gốc hang động và những ngọn đồi thoai thoải không đều, và những đồng bằng bằng phẳng, màu mỡ ở Tây Tennessee. Bang bị chia cắt hai lần bởi sông Tennesseesông Mississippi tạo thành biên giới phía Tây. Nền kinh tế của nó bị chi phối bởi các lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, âm nhạc, tài chính, ô tô, hóa chất, điện tử, du lịch, và gia súc, đậu nành, ngô, gia cầm và bông là những sản phẩm nông nghiệp chính của nó.[16] Vườn quốc gia Dãy núi Great Smoky trở thành công viên quốc gia được ghé thăm nhiều nhất trên toàn quốc, nằm ở phía Đông Tennessee.[17]

Nguồn gốc tên gọi

Bản thảo của Cherokee Country

Tennessee lấy tên trực tiếp nhất từ thị trấn "Tanasi" của người Cherokee (hay "Tanase", trong âm tiết: ᏔᎾᏏ) ở Quận Monroe, Tennessee ngày nay, bên bờ sông Tanasi, nay được gọi là sông Tennessee nhỏ. Thị trấn này xuất hiện trên bản đồ của Anh vào đầu năm 1725. Năm 1567, nhà thám hiểm người Tây Ban Nha Thuyền trưởng Juan Pardo và nhóm của ông bắt gặp một ngôi làng của người Mỹ bản địa tên là "Tanasqui" trong khu vực khi đi vào đất liền từ Nam Carolina ngày nay; tuy nhiên, không biết liệu đây có phải là khu định cư giống như Tanasi hay không.[b] Nghiên cứu gần đây cho thấy người Cherokee đã phỏng theo tên này từ từ Tana-tsee-dgee trong tiếng Yuchi, có nghĩa là "anh em-vùng nước gặp nhau" hoặc "nơi-nước gặp nhau".[19][20][21] Cách viết hiện đại, Tennessee, được quy bởi Thống đốc James Glen của Nam Carolina, người đã sử dụng cách viết này trong thư từ chính thức của mình trong những năm 1750. Năm 1788, Bắc Carolina thành lập "Quận Tennessee", và vào năm 1796, một hội nghị hiến pháp, tổ chức tiểu bang mới ra khỏi Lãnh thổ Tây Nam, đã lấy "Tennessee" làm tên tiểu bang.[22]

Lịch sử

Thời kỳ tiền Columbus

Những cư dân đầu tiên của Tennessee là người Da đỏ Paleo đã đến khoảng 12.000 năm trước vào cuối Thời kỳ Băng hà cuối. Các cuộc khai quật khảo cổ chỉ ra rằng vùng hạ lưu Thung lũng Tennessee là nơi sinh sống đông đúc của những người săn bắt và hái lượm trong Kỷ Băng hà, và vùng Trung Tennessee được cho là có rất nhiều động vật săn được như voi răng mấu.[23] Tên của các nhóm văn hóa sinh sống trong khu vực trước khi tiếp xúc với người châu Âu vẫn chưa được biết, nhưng các nhà khảo cổ học đã đặt tên cho một số giai đoạn văn hóa riêng biệt, bao gồm Archaic (8000–1000 TCN), Woodland (1000 TCN–1000 AD) và Mississippian (1000–1600). AD).[23] Những con chó thuần hóa đầu tiên của người Cổ xưa, và các loại cây như , ngô, bầuhoa hướng dương lần đầu tiên được trồng ở Tennessee trong thời kỳ Woodland.[24] Các thế hệ sau của người Woodland đã xây dựng những gò đất đầu tiên. Sự phát triển văn minh nhanh chóng xảy ra trong thời kỳ Mississippi, khi người bản địa phát triển các bộ tộc có tổ chức và xây dựng nhiều cấu trúc nghi lễ trên khắp tiểu bang.[25]

Những người chinh phục Tây Ban Nha khám phá khu vực này vào thế kỷ XVI đã chạm trán với một số bộ tộc Mississippi, bao gồm Muscogee Creek, Yuchi và Shawnee.[26][27] Đến đầu thế kỷ XVIII, hầu hết người bản địa ở Tennessee đã biến mất, rất có thể họ đã bị xóa sổ bởi những căn bệnh do người Tây Ban Nha mang đến.[26] Người Cherokee bắt đầu di cư vào khu vực ngày nay là phía Đông Tennessee từ khu vực ngày nay là Virginia vào cuối thế kỷ XVII, có thể là để thoát khỏi sự mở rộng khu định cư của người châu Âu và bệnh tật ở phía Bắc.[28] Họ buộc người Creek, Yuchi và Shawnee rời khỏi bang vào đầu thế kỷ XVIII.[28][29] Người Chickasaw vẫn bị giới hạn ở Tây Tennessee, và phần giữa của bang có ít người Mỹ bản địa, mặc dù cả người Cherokee và người Shawnee đều tuyên bố khu vực này là nơi săn bắn của họ.[30] Người Cherokee ở Tennessee được những người định cư châu Âu gọi là Overhill Cherokee vì họ sống ở phía Tây Dãy núi Blue Ridge.[31] Các khu định cư trên đồi phát triển dọc theo các con sông ở Đông Tennessee vào đầu thế kỷ XVIII.[32]

Thám hiểm và thuộc địa hóa

Các cuộc thám hiểm châu Âu đầu tiên được vào vùng đất ngày nay là Tennessee do các nhà thám hiểm người Tây Ban Nha Hernando de Soto vào năm 1540–1541, Tristan de Luna vào năm 1559 và Juan Pardo vào năm 1566–1567 dẫn đầu.[33][34][35] Năm 1673, nhà buôn lông thú người Anh Abraham Wood gửi một đoàn thám hiểm từ Thuộc địa Virginia đến lãnh thổ Overhill Cherokee ở Đông Bắc Tennessee ngày nay.[36][37] Cùng năm đó, một đoàn thám hiểm người Pháp do nhà truyền giáo Jacques Marquette và Louis Jolliet dẫn đầu đã khám phá sông Mississippi và trở thành những người châu Âu đầu tiên lập bản đồ Thung lũng Mississippi.[37][36] Năm 1682, một đoàn thám hiểm do René-Robert Cavelier, Sieur de La Salle dẫn đầu đã xây dựng Pháo đài Prudhomme trên Vách đá Chickasaw ở Tây Tennessee.[38] Đến cuối thế kỷ XVII, các thương nhân Pháp bắt đầu khám phá thung lũng sông Cumberland, và vào năm 1714, dưới sự chỉ huy của Charles Charleville, đã thành lập French Lick, một khu định cư buôn bán lông thú tại địa điểm hiện nay là thành phố Nashville gần sông Cumberland.[39][40] Năm 1739, người Pháp xây dựng Pháo đài Assumption dưới sự chỉ huy của Jean-Baptiste Le Moyne de Bienville trên sông Mississippi tại vị trí hiện nay là thành phố Memphis, nơi họ sử dụng làm căn cứ chống lại người Chickasaw trong Chiến dịch 1739 của Chiến tranh Chickasaw.[41]

Phục dựng Pháo đài Loudoun, khu định cư đầu tiên của người Anh ở Tennessee

Trong thập niên 1750 và 1760, những thợ săn lâu năm từ Virginia đã khám phá phần lớn Đông và Trung Tennessee.[42] Những người định cư từ Thuộc địa Nam Carolina đã xây dựng Pháo đài Loudoun trên sông Tennessee nhỏ vào năm 1756, khu định cư đầu tiên của người Anh tại khu vực ngày nay là Tennessee và là tiền đồn cực tây của Anh cho đến thời điểm đó.[43][44] Sự thù địch nổ ra giữa người Anh và người Cherokees dẫn đến một cuộc xung đột vũ trang, và một cuộc bao vây pháo đài kết thúc với sự đầu hàng của những người trong pháo đài vào năm 1760.[45] Sau Chiến tranh với Pháp và người Da đỏ, Anh ban hành Tuyên bố Hoàng gia năm 1763, cấm lập các khu định cư ở phía Tây Dãy núi Appalachia trong nỗ lực giảm thiểu xung đột với người bản địa.[46] Nhưng việc di cư qua vùng núi vẫn tiếp tục, và những người châu Âu định cư lâu dài đầu tiên bắt đầu đến Đông Bắc Tennessee vào cuối những năm 1760.[47][48] Hầu hết họ là người Anh, nhưng gần 20% là người Scotland-Ireland.[49] Họ thành lập Hiệp hội Watauga vào năm 1772, một chính phủ bán tự trị đại diện,[50] và 3 năm sau tự tổ chức lại thành Quận Washington để ủng hộ Chiến tranh Cách mạng Mỹ.[51] Năm sau, sau khi kiến nghị không thành công với Virginia, Bắc Carolina đã đồng ý sáp nhập Quận Washington để cung cấp sự bảo vệ khỏi các cuộc tấn công của người Mỹ bản địa.[52]

Năm 1775, Richard Henderson đàm phán một loạt hiệp ước với người Cherokee để bán vùng đất của các khu định cư Watauga tại Bãi cạn Sycamore trên bờ sông Watauga. Một thỏa thuận bán đất cho Thuộc địa Transylvania, bao gồm lãnh thổ ở Tennessee phía Bắc sông Cumberland, cũng được ký kết.[53] Cuối năm đó, Daniel Boone, dưới sự giúp đỡ của Henderson, đã mở một con đường mòn từ Pháo đài Chiswell ở Virginia qua đèo Cumberland Gap, trở thành một phần của Wilderness Road, một con đường lớn dẫn đến Tennessee và Kentucky.[54] Chickamauga, một phe Cherokee trung thành với người Anh do Draggging Canoe lãnh đạo, phản đối việc giải quyết Quận Washington và Thuộc địa Transylvania, và vào năm 1776 đã tấn công Pháo đài Watauga tại Bãi cạn Sycamore.[55][56] Những lời cảnh báo của Nancy Ward, em họ của Dragging Canoe, đã cứu mạng nhiều người định cư khỏi các cuộc tấn công ban đầu.[57] Năm 1779, James Robertson và John Donelson dẫn đầu hai nhóm người định cư từ Quận Washington đến French Lick.[58] Những người định cư này đã xây dựng Pháo đài Nashborough, mà họ đặt tên theo Francis Nash, một Chuẩn tướng của Lục quân Lục địa.[59] Năm sau, những người định cư đã ký Hiệp ước Cumberland, trong đó thành lập một chính phủ đại diện cho thuộc địa được gọi là Hiệp hội Cumberland.[60] Khu định cư này sau đó phát triển thành thành phố Nashville.[61] Cùng năm đó John Sevier lãnh đạo một nhóm Overmountain Men từ Pháo đài Watauga đến Nam Carolina và đánh bại người Anh trong Trận Kings Mountain, địa điểm ngày nay là Quận York.[62]

Lãnh thổ Tây Nam năm 1790

Ba hạt của Quận Washington đã tách khỏi Bắc Carolina vào năm 1784 và thành lập Bang Franklin.[63] Những nỗ lực để được kết nạp vào Liên minh đã thất bại, và các quận, hiện có số lượng là 8, gia nhập lại Bắc Carolina vào năm 1788.[64] Bắc Carolina nhượng khu vực này cho chính phủ liên bang vào năm 1790, sau đó nó được tổ chức thành Lãnh thổ Tây Nam vào ngày 26 tháng 5 năm đó.[65] Đạo luật cho phép lãnh thổ kiến nghị trở thành tiểu bang khi dân số đạt 60.000 người.[65] Việc quản lý lãnh thổ được phân chia giữa Quận Washington và Quận Mero, quận sau bao gồm Hiệp hội Cumberland và được đặt tên theo thống đốc lãnh thổ Tây Ban Nha Esteban Rodríguez Miró.[66] Tổng thống George Washington bổ nhiệm William Blount làm thống đốc lãnh thổ.[67] Lãnh thổ Tây Nam ghi nhận dân số 35.691 người trong cuộc điều tra dân số đầu tiên của Hoa Kỳ vào năm đó, trong đó có 3.417 nô lệ.[68]

Tiểu bang và kỷ nguyên trước chiến tranh

Người khảo sát Daniel Smith's "Bản đồ Bang Tennassee" (1796)

Khi những người định cư ủng hộ việc lãnh thổ trở thành tiểu bang, Thống đốc Blount kêu gọi tổ chức bầu cử vào tháng 12 năm 1793.[69] Hạ viện của lãnh thổ gồm 13 thành viên triệu tập lần đầu tại Knoxville vào ngày 24 tháng 2 năm 1794, để chọn 10 thành viên cho thượng viện của cơ quan lập pháp.[69] Cơ quan lập pháp đầy đủ được triệu tập vào ngày 25 tháng 8 năm 1794.[70] Vào tháng 6 năm 1795, cơ quan lập pháp đã tiến hành một cuộc điều tra dân số trên toàn lãnh thổ, ghi nhận dân số là 77.263 người, trong đó có 10.613 nô lệ, và một cuộc thăm dò cho thấy 6.504 người ủng hộ chế độ tiểu bang và 2.562 người phản đối.[71][72] Các cuộc bầu cử cho một hội nghị lập hiến được tổ chức vào tháng 12 năm 1795, và các đại biểu đã triệu tập tại Knoxville vào ngày 17 tháng 1 năm 1796 để bắt đầu soạn thảo hiến pháp bang.[73] Trong hội nghị này, tên Tennessee đã được chọn cho để đặt tiểu bang mới.[22] Hiến pháp được hoàn thành vào ngày 6 tháng 2, cho phép bầu cử cơ quan lập pháp mới của bang, Đại hội đồng Tennessee.[74][75] Cơ quan lập pháp được triệu tập vào ngày 28 tháng 3 năm 1796, và ngày hôm sau, John Sevier được công bố là thống đốc đầu tiên của bang.[74][75] Tennessee được kết nạp vào Liên minh vào ngày 1 tháng 6 năm 1796, với tư cách là tiểu bang thứ 16 và là tiểu bang đầu tiên được thành lập từ lãnh thổ liên bang.[76][77]

Tennessee được cho là có biệt danh "Tiểu bang tình nguyện" kể từ Chiến tranh năm 1812, khi 3.500 người Tennessee hưởng ứng lời kêu nhập ngũ của Đại hội đồng cho nỗ lực chiến tranh.[78] Những người lính này, dưới sự chỉ huy của Andrew Jackson, đã đóng một vai trò quan trọng trong chiến thắng của Mỹ trong Trận New Orleans năm 1815, trận đánh lớn cuối cùng của cuộc chiến.[78] Một số người dân Tennesse đã tham gia Cách mạng Texas năm 1835–36, trong đó có Thống đốc Sam Houston và Nghị sĩ kiêm thủ lĩnh Davy Crockett, người đã thiệt mạng trong Trận Alamo.[79] Biệt danh của bang đã được củng cố trong Chiến tranh Mexico-Mỹ khi Tổng thống James K. Polk một công dân đến từ bang Tennessee đưa ra lời kêu gọi và đã có 2.800 binh sĩ từ bang và hơn 30.000 người tình nguyện.[80]

The Hermitage, đồn điền nhà của Tổng thống Andrew Jackson ở Nashville

Giữa những năm 1790 và 1820, các vụ nhượng đất bổ sung đã được đàm phán với người Cherokee, họ đã thành lập một chính phủ quốc gia theo mô hình của Hiến pháp Hoa Kỳ.[81][82] Năm 1818, Jackson và thống đốc bang Kentucky, Isaac Shelby, đã đạt được thỏa thuận với người Chickasaw để bán vùng đất giữa sông Mississippisông Tennessee cho Hoa Kỳ, bao gồm toàn bộ Tây Tennessee và được lịch sử gọi là "Thương vụ Jackson".[83] Người Cherokee chuyển thủ đô của họ từ Georgia đến Red Clay Council Grounds ở Đông Nam Tennessee vào năm 1832, do luật mới buộc họ phải rời thủ đô cũ tại New Echota.[84] Vào năm 1838 và 1839, quân đội Hoa Kỳ đã cưỡng bức di dời hàng nghìn người Cherokee và nô lệ da đen khỏi nhà của họ ở Đông Nam Tennessee và buộc họ phải đến Lãnh thổ Da đỏ ở Oklahoma ngày nay. Sự kiện này được gọi là Dấu vết của nước mắt, và ước tính có khoảng 4.000 người chết trên đường đi.[85][86]

Khi những người định cư tiến về phía Tây Cao nguyên Cumberland, nền kinh tế nông nghiệp dựa trên chế độ nô lệ đã hình thành ở những vùng này.[87] Những người trồng bông đã sử dụng nhiều lao động nô lệ trên các khu phức hợp đồn điền rộng lớn ở địa hình bằng phẳng và màu mỡ của Tây Tennessee sau Thương vụ Jackson.[87] Bông cũng được giữ ở Nashville Basin trong thời gian này.[89] Các doanh nhân như Montgomery Bell đã sử dụng nô lệ để sản xuất sắt ở Western Highland Rim, và nô lệ cũng trồng các loại cây trồng như thuốc lángô trên khắp Highland Rim.[88] Địa lý của Đông Tennessee không cho phép các đồn điền lớn như ở miền trung và miền tây của bang, và kết quả là chế độ nô lệ ngày càng hiếm trong vùng.[89] Một phong trào bãi nô phát triển mạnh mẽ ở Đông Tennessee, bắt đầu từ năm 1797, và vào năm 1819, Elihu Embree ở Jonesborough bắt đầu xuất bản tờ Manumission Intelligencier (sau này là Người giải phóng), tờ báo chống chế độ nô lệ độc quyền đầu tiên của quốc gia.[90][91]

Địa lý

Bản đồ Các phân khu lớn của Tennessee, với Đông Tennessee ở trên cùng, Trung Tennessee ở trung tâm và Tây Tennessee ở dưới cùng.

Tennessee toạ lạc ở Đông Nam Hoa Kỳ. Về mặt văn hóa, phần lớn bang được coi là một phần của Upland South, và 1/3 phía Đông là một phần của Appalachia.[92] Tennessee có diện tích khoảng 109.150 km2 (42.143 dặm vuông), trong đó 2.400 km2 (926 dặm vuông), hay 2,2%, là mặt nước. Đây là tiểu bang nhỏ thứ 16 về diện tích đất liền. Bang có chiều dài khoảng 710 km (440 dặm) từ Đông sang Tây và 180 km (112 dặm) từ Bắc xuống Nam. Tennessee được chia về mặt địa lý, văn hóa, kinh tế và pháp lý thành ba Vùng lớn: Đông Tennessee, Trung Tennessee và Tây Tennessee.[93] Nó giáp 8 tiểu bang khác: KentuckyVirginia ở phía Bắc, Bắc Carolina ở phía Đông, Georgia, AlabamaMississippi ở phía Nam, ArkansasMissouri ở phía Tây. Nó gắn liền với Missouri là bang giáp với hầu hết các bang khác.[94] Tennessee được chia cắt bởi sông Tennessee và trung tâm địa lý của nó là ở Murfreesboro. Gần ba phần tư diện tích của tiểu bang nằm trong Múi giờ miền Trung, với phần lớn Đông Tennessee theo Giờ miền Đông.[95] Sông Tennessee tạo nên phần lớn sự phân chia giữa Trung và Tây Tennessee.[93]

Ranh giới phía Đông của Tennessee gần như men theo đỉnh cao nhất của Dãy Blue Ridge, và sông Mississippi tạo thành ranh giới phía Tây của nó.[96] Do lũ lụt của sông Mississippi đã làm thay đổi dòng chảy dẫn đến ranh giới phía Tây của bang lệch khỏi dòng sông ở một số nơi.[97] Biên giới phía Bắc ban đầu được xác định là 36°30′ vĩ độ Bắc và Ranh giới Thuộc địa Hoàng gia năm 1665, nhưng do các cuộc khảo sát không chính xác, bắt đầu ở phía Bắc của đường này ở phía Đông và về phía Tây, dần dần đi về phía Bắc trước khi dịch chuyển về phía Nam trên thực tế. Vĩ tuyến 36°30′ tại Sông Tennessee ở Tây Tennessee.[96][98] Những điều không chắc chắn vào cuối thế kỷ XIX về vị trí biên giới của bang với Virginia đã lên đến đỉnh điểm khi Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ giải quyết vấn đề vào năm 1893, dẫn đến sự phân chia Bristol giữa hai bang.[99] Một cuộc khảo sát năm 1818 đã đặt nhầm ranh giới phía Nam của Tennessee cách vĩ tuyến 35 một dặm (1,6 km) về phía Nam; Các nhà lập pháp Georgia tiếp tục tranh cãi về vị trí này, vì nó ngăn cản Georgia tiếp cận sông Tennessee.[100]

Được đánh dấu bởi sự đa dạng về địa hình, Tennessee có sáu vùng địa lý chính, từ Đông sang Tây, là một phần của 3 vùng lớn hơn: Dãy núi Blue Ridge, dãy núi và thung lũng Appalachia và cao nguyên Cumberland, một phần của dãy Appalachia ; Vành đai Cao nguyên và Lưu vực Nashville, một phần của Cao nguyên Nội địa thấp của Đồng bằng Nội địa; và Đồng bằng Vịnh duyên hải, một phần của Đồng bằng Đại Tây Dương.[101][102] Các khu vực khác bao gồm mũi phía Nam của Dãy Cumberland, Thung lũng Tennessee và Đồng bằng phù sa Mississippi. Điểm cao nhất của bang, cũng là đỉnh cao thứ ba ở miền Đông Bắc Mỹ, là Clingmans Dome, ở độ cao 6.643 foot (2.025 m) trên mực nước biển.[103] Điểm thấp nhất của nó, 178 foot (54 m), nằm trên sông Mississippi tại ranh giới bang Mississippi ở Memphis.[3] Tennessee có nhiều hang động nhất ở Hoa Kỳ, với hơn 10.000 hang động được ghi nhận.[104]

Sự hình thành địa chất ở Tennessee phần lớn tương ứng với các đặc điểm địa hình của bang, và nói chung, tuổi tạo địa chất giảm từ Đông sang Tây. Các loại đá lâu đời nhất ở bang là các tầng đá lửa hơn 1 tỷ năm tuổi được tìm thấy ở Dãy Blue Ridge,[105][106] và các trầm tích trẻ nhất ở Tennessee là cát và bùn ở Đồng bằng phù sa Mississippi và các thung lũng sông chảy vào sông Mississippi.[107] Tennessee được coi là có hoạt động địa chấn và có hai vùng địa chấn chính, mặc dù động đất hủy diệt hiếm khi xảy ra ở đó.[108][109] Vùng địa chấn Đông Tennessee trải dài toàn bộ Đông Tennessee từ Tây Bắc Alabama đến Tây Nam Virginia, và được coi là một trong những vùng hoạt động mạnh nhất ở Đông Nam Hoa Kỳ, thường xuyên tạo ra các trận động đất cường độ thấp.[110] Vùng địa chấn New Madrid ở phía Tây Bắc của bang đã tạo ra một loạt trận động đất kinh hoàng từ tháng 12 năm 1811 đến tháng 2 năm 1812 hình thành Hồ Reelfoot gần Tiptonville.[111]

Các thành phố, thị xã và quận

Tennessee được chia thành 95 quận, mỗi quận có một quận lỵ.[246] Bang có tổng cộng 340 đô thị.[112] Văn phòng Quản lý và Ngân sách chỉ định mười khu vực đô thị ở Tennessee, 4 trong số đó mở rộng sang các bang lân cận.[113]

Thành phố Nashville là thủ phủ và thành phố lớn nhất của Tennessee, với gần 700.000 dân.[114] Vùng đô thị gồm 13 quận của nó là vùng đô thị lớn nhất của bang kể từ đầu những năm 1990 và là một trong những vùng đô thị phát triển nhanh nhất Hoa Kỳ, với khoảng 2 triệu cư dân.[115] Thành phố Memphis, với hơn 630.000 cư dân, là thành phố lớn nhất của bang cho đến năm 2016, khi Nashville vượt qua nó.[2] Memphis thuộc Quận Shelby, quận lớn nhất của Tennessee về cả diện tích và dân số.[116] Thành phố Knoxville, với khoảng 190.000 dân, và Thành phố Chattanooga, với khoảng 180.000 cư dân, lần lượt là các thành phố lớn thứ ba và thứ tư.[249] Quận lỵ Clarksville là một trung tâm dân cư quan trọng, với khoảng 170.000 dân.[114] Murfreesboro là thành phố lớn thứ 6 và là vùng ngoại ô lớn nhất của Nashville, với hơn 150.000 cư dân.[114] Ngoài các thành phố lớn, Tri-Cities của Kingsport, BristolJohnson city được coi là trung tâm có dân số lớn thứ 6.[117]

Thành thị lớn nhất của Tennessee
Source:[114]
HạngTênQuậnDân số

Nashville

Memphis
1NashvilleDavidson689,447
Knoxville

Chattanooga
2MemphisShelby633,104
3KnoxvilleKnox190,740
4ChattanoogaHamilton181,099
5ClarksvilleMontgomery166,722
6MurfreesboroRutherford152,769
7FranklinWilliamson83,454
8Johnson CityWashington71,046
9JacksonMadison68,205
10HendersonvilleSumner61,753

Nhân khẩu học

Lịch sử dân số
Điều tra
dân số
Số dân
179035.691
1800105.602195,9%
1810261.727147,8%
1820422.82361,6%
1830681.90461,3%
1840829.21021,6%
18501.002.71720,9%
18601.109.80110,7%
18701.258.52013,4%
18801.542.35922,6%
18901.767.51814,6%
19002.020.61614,3%
19102.184.7898,1%
19202.337.8857%
19302.616.55611,9%
19402.915.84111,4%
19503.291.71812,9%
19603.567.0898,4%
19703.923.68710%
19804.591.12017%
19904.877.1856,2%
20005.689.28316,7%
20106.346.10511,5%
20206.910.8408,9%
2022 (ước tính)7.051.3392%
Source: 1910–2020[118]

Theo cuộc Điều tra dân số Hoa Kỳ năm 2020, dân số của Tennessee là 6.910.840, tăng 564.735, hay 8,90%, kể từ cuộc điều tra dân số năm 2010.[4] Từ năm 2010 đến 2019, tiểu bang đã nhận được mức tăng tự nhiên là 143.253 (744.274 ca sinh trừ 601.021 ca tử vong) và sự gia tăng do di cư ròng là 338.428 người vào tiểu bang. Nhập cư từ bên ngoài Hoa Kỳ dẫn đến mức tăng ròng là 79.086 và di cư trong nước tạo ra mức tăng ròng là 259.342.[119] Trung tâm dân số của Tennessee là ở Murfreesboro thuộc Quận Rutherford.[120]

Theo điều tra dân số năm 2010, 6,4% dân số Tennessee dưới 5 tuổi, 23,6% dưới 18 tuổi và 13,4% từ 65 tuổi trở lên.[121] Trong những năm gần đây, Tennessee là nguồn di cư trong nước hàng đầu, tiếp nhận một lượng lớn người di cư từ những nơi như California, Đông BắcTrung Tây do chi phí sinh hoạt thấp và cơ hội việc làm bùng nổ.[122][123] Vào năm 2019, khoảng 5,5% dân số của Tennessee là người nước ngoài sinh ra. Trong số những người sinh ra ở nước ngoài, khoảng 42,7% là công dân nhập tịch và 57,3% là người nước ngoài.[124] Dân số sinh ra ở nước ngoài bao gồm khoảng 49,9% từ Châu Mỹ La Tinh, 27,1% từ Châu Á, 11,9% từ Châu Âu, 7,7% từ Châu Phi, 2,7% từ Bắc Mỹ và 0,6% từ Châu Đại Dương.[125]

Ngoại trừ tình trạng sụt giảm vào những năm 1980, Tennessee là một trong những bang phát triển dân số nhanh nhất toàn quốc kể từ năm 1970, được hưởng lợi từ hiện tượng Vùng Vành đai Mặt trời.[126] Bang này là điểm đến hàng đầu của những người di dời từ các bang Đông Bắc và Trung Tây. Khoảng thời gian này đã chứng kiến sự ra đời của các ngành kinh tế mới trong tiểu bang và đã định vị các khu vực đô thị Nashville và Clarksville là hai trong số các khu vực phát triển nhanh nhất trong cả nước.[127]

Theo Báo cáo đánh giá tình trạng vô gia cư hàng năm của HUD năm 2022, ước tính có khoảng 10.567 người vô gia cư ở Tennessee.[128][129]

Kinh tế

Bản đồ địa lý hiển thị các quận của Tennessee được tô màu theo phạm vi tương đối của thu nhập trung bình của quận đó.
Biểu đồ thể hiện tình trạng nghèo đói ở Tennessee, theo độ tuổi và giới tính (đỏ = nữ)

Tính đến năm 2021, Tennessee có Tổng sản phẩm trên địa bàn là 418,3 tỷ đô la.[130] Vào năm 2020, thu nhập bình quân đầu người của bang là 30.869 USD. Thu nhập hộ gia đình trung bình là 54,833 USD.[124] Khoảng 13,6% dân số sống dưới mức nghèo khổ.[4] Năm 2019, tiểu bang đã báo cáo tổng số việc làm là 2.724.545 và tổng số 139.760 cơ sở sử dụng lao động.[4] Tennessee là một tiểu bang có quyền được làm việc, giống như hầu hết các bang láng giềng phía Nam.[131] Công đoàn hóa trong lịch sử đã ở mức thấp và tiếp tục giảm, như ở hầu hết các bang khác ở Hoa Kỳ.[132]

Thuế

Tennessee nổi tiếng là bang có mức thuế thấp và thường được xếp hạng là một trong 5 bang có gánh nặng thuế đối với cư dân thấp nhất.[133] Đây là một trong 9 tiểu bang không có thuế thu nhập chung; thuế thương vụ là phương tiện tài trợ chính của chính phủ.[134] Thuế thu nhập hội trường được áp dụng đối với hầu hết các khoản cổ tứctiền lãi ở mức 6% nhưng đã được loại bỏ hoàn toàn vào năm 2021.[135] 1.250 USD đầu tiên của thu nhập cá nhân và 2.500 USD của thu nhập chung được miễn thuế này.[136] Thuế tài sản là nguồn thu chính của chính quyền địa phương.[137]

Thuế suất bán và sử dụng của tiểu bang đối với hầu hết các mặt hàng là 7%, cao thứ hai trên toàn quốc, cùng với Mississippi, Rhode Island, New JerseyIndiana. Thực phẩm bị đánh thuế 4%, nhưng kẹo, thực phẩm bổ sung và thực phẩm chế biến sẵn bị đánh thuế 7%.[138] Thuế bán hàng địa phương được thu ở hầu hết các khu vực pháp lý với tỷ lệ thay đổi từ 1,5% đến 2,75%, mang lại tổng thuế bán hàng từ 8,5% đến 9,75%. Tỷ lệ kết hợp trung bình là khoảng 9,5%, mức thuế bán hàng trung bình cao nhất của Mỹ.[139] Thuế tài sản cố định được đánh vào cổ phần của các cổ đông của bất kỳ khoản vay, đầu tư, bảo hiểm hoặc vì lợi nhuận nào. Tỷ lệ đánh là 40% giá trị nhân với thuế suất của khu vực tài phán.[137] Kể từ năm 2016, Tennessee không có thuế thừa kế.[140]

Nông nghiệp

Tennessee là tiểu bang xếp thứ 8 của Hoa Kỳ về số lượng trang trại, chiếm hơn 40% diện tích đất đai và có diện tích trung bình khoảng 155 mẫu Anh (0,63 km2).[141] Tiền mặt thu được từ trồng trọt và chăn nuôi có giá trị ước tính hàng năm là 3,5 tỷ đô la, và ngành nông nghiệp có tác động ước tính hàng năm là 81 tỷ đô la đối với nền kinh tế của bang.[141]Bò thịt là mặt hàng nông nghiệp lớn nhất của bang, tiếp theo là gà thịtgia cầm.[16] Tennessee đứng thứ 12 trên toàn quốc về số lượng gia súc, với hơn một nửa diện tích đất nông nghiệp dành cho việc chăn thả gia súc.[142][141] Đậu nànhngô lần lượt là cây trồng phổ biến thứ nhất và thứ hai của bang,[16] và được trồng nhiều nhất ở Tây và Trung Tennessee, đặc biệt là góc Tây Bắc của bang.[143][144] Tennessee đứng thứ 7 toàn quốc về sản lượng bông, phần lớn bông được trồng trên những vùng đất màu mỡ ở miền Trung Tây Tennessee.[145]

Bang đứng thứ tư trên toàn quốc về sản xuất thuốc lá, chủ yếu được trồng ở vùng Ridge-and-Valley của Đông Tennessee.[146] Nông dân Tennessee cũng được biết đến trên toàn thế giới với việc trồng cà chuakỹ thuật trồng trọt.[147][148] Các loại cây công nghiệp quan trọng khác trong bang bao gồm cỏ khô, lúa mì, đậu hạt.[141][146] Lưu vực Nashville là một khu vực cưỡi ngựa hàng đầu, do đất tạo ra cỏ được ngựa ưa chuộng. Ngựa Tennessee, lần đầu tiên được nhân giống trong khu vực vào cuối thế kỷ XVIII, là một trong những giống ngựa nổi tiếng nhất trên thế giới.[149] Tennessee cũng đứng thứ hai toàn quốc về chăn nuôi la và sản xuất thịt dê.[146] Ngành công nghiệp gỗ của bang chủ yếu tập trung ở Cao nguyên Cumberland và được xếp hạng là một trong những nơi sản xuất gỗ cứng hàng đầu trên toàn quốc.[150]

Công nghiệp

Thương mại

Sản xuất năng lượng và khoáng sản

Du lịch

Văn hoá

Âm nhạc

Giáo dục

Tennessee có nhiều cơ sở giáo dục công lập, tư thục từ bậc mẫu giáo đến bậc giáo dục đại học.

Đại học, cao đẳng

  • Cao đẳng Aquinas (Tennessee)
  • Đại học Belmont
  • Đại học bang Tennessee
  • Đại học công nghệ Tennessee
  • Cao đẳng Tusculum
  • Đại học Memphis
  • Đại học Vanderbilt
  • Cao đẳng Welch College
  • Đại học Victory

Giáo dục đại học công lập được quản lý với Ủy ban giáo dục Tennessee cung cấp định hướng và chỉ đạo cho các hệ thường đại học công lập, hệ thống đại học Tennessee. Thêm nữa, nhiều đại học tư thục cũng có mặt ở tất cả các nơi trong bang.

Phương tiện truyền thông

Vận tải

Đường bộ

Sân bay

Đường sắt

Đường thuỷ

Luật và Chính phủ

Chính trị

Thể thao

Chú thích

Tham khảo

Trích dẫn

Thư mục

Đọc thêm


Liên kết ngoài