Thành phố trực thuộc trung ương (Trung Hoa Dân Quốc)

Thành phố trực thuộc trung ương (tiếng Trung: 直轄市; bính âm: zhíxiáshì, Hán-Việt: trực hạt thị) là một phân cấp hành chính của Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan). Hiện nay Đài Loan có sáu thành phố trực thuộc trung ương gồm Cao Hùng, Đài Bắc, Đài Nam, Đài Trung, Đào ViênTân Bắc.

Thành phố trực thuộc trung ương là cấp bậc thành phố cao nhất trong ba cấp bậc thành phố tại Đài Loan:

  1. Thành phố trực thuộc trung ương
  2. Thành phố trực thuộc tỉnh (tiếng Trung: 省轄市; bính âm: shěngxiáshì, Hán-Việt: tỉnh hạt thị)
  3. Thành phố trực thuộc huyện (tiếng Trung: 縣轄市; bính âm: xiànxiáshì, Hán-Việt: huyện hạt thị)

Lịch sử

Giai đoạn còn kiểm soát đại lục

Trong giai đoạn lịch sử khi chính phủ Trung Hoa Dân Quốc còn kiểm soát đại lục Trung Quốc, có tất cả mười hai thành phố trực thuộc trung ương, gồm:

Biên hiệuTênĐịa điểm hiện tạiBiên hiệuTênĐịa điểm hiện tạiBiên hiệuTênĐịa điểm hiện tại
51Nam Kinh南京Nam Kinh, Giang Tô55Thiên Tân天津Thiên Tân59Hán Khẩu漢口Vũ Hán, Hồ Bắc
52Thượng Hải上海Thượng Hải56Trùng Khánh重慶Trùng Khánh60Quảng Châu廣州Quảng Châu, Quảng Đông
53Bắc Bình北平Bắc Kinh57Đại Liên大連Đại Liên, Liêu Ninh61Tây An西安Tây An, Thiểm Tây
54Thanh Đảo青島Thanh Đảo, Sơn Đông58Cáp Nhĩ Tân哈爾濱Cáp Nhĩ Tân, Hắc Long Giang62Thẩm Dương瀋陽Thẩm Dương, Liêu Ninh

Hệ thống cấp bậc thành phố trực thuộc trung ương được ra đời vào năm 1927 sau khi chúng được phân cấp là "thành phố" trong thập niên 1920. Các thành phố này lúc đầu được gọi là các thành phố đặc biệt (tiếng Trung: 特別市; bính âm: tébíeshì, Hán-Việt: đặc biệt thị), sau đó đổi thành thành phố trực thuộc Viện (tiếng Trung: 院轄市; bính âm: Yùanxíashì, Hán-Việt: Viện trực thị).

Giai đoạn không còn kiểm soát đại lục

Sáu thành phố trực thuộc trung ương ở Đài Loan được thành lập sau khi Trung Hoa Dân Quốc lấy lại quyền kiểm soát đảo này sau Chiến tranh thế giới thứ hai. Đài Bắc trở thành thành phố trực thuộc Viện vào năm 1967; Cao Hùng là năm 1979; Đài Trung và Đài Nam và Tân Bắc là năm 2010, Đào Viên năm 2014. Từ năm 1994, thành phố trực thuộc Viện (Viện trực thị) chính thực được gọi là thành phố trực thuộc trung ương (trực hạt thị) nhằm nhấn mạnh tính tự chủ của các thành phố này. Ngoài sự phát triển kinh tế, chính trị và văn hoá thì luật pháp Trung Hoa Dân Quốc còn quy định loại thành phố này phải có dân số trên 1.250.000 người.

Quản lý hành chính

Tại các thành phố trực thuộc trung ương của Đài Loan, thị trưởng là quan chức cấp cao nhất. Nhiệm kì của thị trưởng là bốn năm và dân chúng đăng ký cư trú tại thành phố đó sẽ bầu ra họ.

Danh sách các thành phố trực thuộc trung ương

STT[1]TênChữ Hán phồn thểTiếng Quan thoại
Bính âm
Tiếng Phúc Kiến (Đài Loan)
Pe̍h-oē-jī
Tiếng Khách gia
Pha̍k-fa-sṳ
Dân sốDiện tích (km²)Ngày
thành lập
Bản đồ
1Cao Hùng高雄市Gāoxióng shìKo-hiông-chhīKô-hiùng-sṳ2.779.7902.946,25271 tháng 7 năm 1979
2Đài Bắc臺北市
台北市
Táiběi shìTâi-pak-chhīThòi-pet-sṳ2.688.140271,79971 tháng 7 năm 1967
3Đài Nam臺南市
台南市
Táinán shìTâi-lâm-chhīThòi-nằm-sṳ1.883.2512.191,653125 tháng 12 năm 2010
4Đài Trung臺中市
台中市
Táizhōng shìTâi-tiong-chhīThòi-chûng-sṳ2.702.9202.214,896825 tháng 12 năm 2010
5Đào Viên桃園市Táoyuán shìT'ao-yüan-chhīThô-hn̂g-sṳ2.092.9771.220,954025 tháng 12 năm 2014
6Tân Bắc新北市Xīnběi shìSin-pak-chhīSîn-pet-sṳ3.955.7772.052,566725 tháng 12 năm 2010

Chú thích