Tiếng Ả Rập Tunisia

Tiếng Ả Rập Tunisia hay đơn giản là tiếng Tunisia, là một nhóm phương ngữ tiếng Ả Rập Maghreb được nói ở Tunisia. Người nói thứ tiếng này (hơn 11 triệu người) gọi nó là تونسي Tounsi [ˈtuːnsi]  ( listen),^[4] tức "tiếng Tunisia"^[15] hoặc Derja "tiếng hàng ngày" để phân biệt với tiếng Ả Rập chuẩn hiện đại, ngôn ngữ chính thức tại Tunisia.

Tiếng Ả Rập Tunisia
تونسي Tounsi
Phát âm	[ˈtuːnsi]  ( listen)
Sử dụng tại	Tunisia, Đông Bắc Algérie
Tổng số người nói	11,2 triệu người bản ngữ
Dân tộc	người Tunisia
Phân loại	Phi-Á Semit Semit Trung Ả Rập Ả Rập Maghreb Tiếng Ả Rập Tunisia
Hệ chữ viết	chữ Ả Rập
Dạng ngôn ngữ kí hiệu	Ngôn ngữ kí hiệu Tunisia
Địa vị chính thức
Ngôn ngữ thiểu số được công nhận tại	Là một phương ngữ tiếng Ả Rập Maghreb vào ngày 7 tháng 5 năm 1999 (Không được phê chuẩn do một số vấn đề Hiến pháp):[1][2]
Mã ngôn ngữ
ISO 639-3	aeb
Glottolog	tuni1259[3]
Phân bố địa lý của phương ngữ Ả Rập Tunisia vào năm 2015.   Phương ngữ Tunis[4][5][6]   Phương ngữ Sfax[7]   Phương ngữ Sahil,[8][9]   Tây Bắc Tunisia,[10]   Tây Nam Tunisia,[11][12]   Đông Nam Tunisia,[13][14]

Là một phần của cụm phương ngữ, tiếng Tunisia sáp nhập vào tiếng Ả Rập Algeria và tiếng Ả Rập Libya tại biên giới của đất nước này. Hình thái, cú pháp, cách phát âm và từ vựng của tiếng Ả Rập Tunisia khác biệt đáng kể so với tiếng Ả Rập chuẩn hiện đại hoặc tiếng Ả Rập cổ điển. Cũng giống như các phương ngữ Maghreb khác, nó có một vốn từ vựng mà chủ yếu mang gốc Ả Rập với lớp nền Berber, Latinh rõ rệt^[16][17] và có thể cả Tân Punic ^[18][19]. Tuy nhiên, tiếng Tunisia cũng có nhiều từ mượn từ tiếng Pháp,^[20] tiếng Thổ Nhĩ Kỳ, tiếng Ý và các ngôn ngữ ở Tây Ban Nha.

Tiếng Ả Rập Tunisia hầu như dễ hiểu đối với những người nói các phương ngữ Maghreb khác nhưng khó hiểu đối với người nói tiếng Ả Rập Trung Đông.^[16] Tình trạng đa ngôn ngữ ở Tunisia và trong số người cộng đồng kiều dân Tunisia khiến người Tunisia thường hoán chuyển ngữ mã, trộn tiếng Tunisia với tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Ả Rập chuẩn hoặc các ngôn ngữ khác trong lời nói hàng ngày.^[21] Do đó, trong một số cộng đồng, tiếng Ả Rập Tunisia đã tích hợp các từ tiếng Pháp và tiếng Anh mới, đặc biệt là trong các lĩnh vực kỹ thuật hoặc thay thế các từ vay mượn cũ của Pháp và Ý bằng các từ tiếng Ả Rập chuẩn.^[22]

Tuy nhiên, việc hoán chuyển ngữ mã giữa tiếng Ả Rập Tunisia và tiếng Ả Rập chuẩn hiện đại chủ yếu được thực hiện bởi những người có học thức và thượng lưu hơn và không ảnh hưởng tiêu cực đến việc sử dụng các từ mượn tiếng Pháp và tiếng Anh gần đây giữa nhũng người Tunisia.^[21]

Hơn nữa, tiếng Ả Rập Tunisia có mối quan hệ chặt chẽ với tiếng Malta^[23] (là một ngôn ngữ riêng biệt có nguồn gốc từ tiếng Tunisia và tiếng Ả Rập Sicilia).^[24][25] Tiếng Ả Rập Tunisia và tiếng Malta có mức độ thông hiểu lẫn nhau chừng 30-40% trong ngôn ngữ nói.^[26]