Tiếng Avesta

Tiếng Avesta là một ngôn ngữ Iran Đông thuộc hệ ngôn ngữ Ấn-Âu được biết tới nhờ các văn bản Hỏa giáo, như Avesta, mà từ đó người ta đặt tên cho ngôn ngữ này. Thứ tiếng này từng được nói tại Arachosia, Aria, Bactria, và Margiana,[2] tương ứng với toàn lãnh thổ Afghanistan, cũng như một phần của Pakistan, Tajikistan, Turkmenistan, và Uzbekistan, ngày nay. Văn hóa Yaz[3] tại Bactria-Margiana có nhiều khả năng là đại diện cho một nền văn hóa "Đông Iran" cổ hơn như được mô tả trong Avesta.

Tiếng Avesta
Khu vựcMiền đông sơn nguyên Iran
Dân tộcAirya
Phân loạiẤn-Âu
Hệ chữ viếtChữ Avesta (phát triển từ chữ Pahlavi)
Chữ Gujarat (được dùng bởi người theo Hỏa giáo tại Ấn Độ)
Mã ngôn ngữ
ISO 639-1ae
ISO 639-2ave
ISO 639-3ave
Glottologaves1237[1]
Linguasphere58-ABA-a
Yasna 28.1, Ahunavaiti Gatha (Bodleian MS J2)
Bài viết này có chứa ký tự ngữ âm IPA. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tự Unicode. Để biết hướng dẫn giới thiệu về các ký hiệu IPA, xem Trợ giúp:IPA.

Do là một ngôn ngữ hành lễ, tiếng Avesta vẫn tiếp tục được sử dụng sau khi đã biến mất từ lâu như một ngôn ngữ giao tiếp thường ngày. Nó có quan hệ gần với tiếng Phạn Vệ-đà, ngôn ngữ Ấn-Iran cổ nhất còn được lưu giữ tới nay.[4]

Ngữ âm

Tiếng Avesta có những âm xuýt hữu thanh, và có một loạt âm xát.

Phụ âm

LoạiMôiRăngChân răngSau
chân răng
hay Vòm
Ngạc mềmMôi-ngạc mềmThanh hầu
Mũim /m/n /n/ń [ɲ]ŋ /ŋ/ŋʷ /ŋʷ/
Tắcp /p/b /b/t /t/d /d/č /tʃ/ǰ /dʒ/k /k/g /ɡ/
Xátf /ɸ/β /β/ϑ /θ/δ /ð/s /s/z /z/š /ʃ/ž /ʒ/x /x/γ /ɣ//xʷ/h /h/
Tiếp cậny /j/w /w/
Rungr /r/

Theo Beekes, [ð][ɣ] lần lượt là tha âm của /θ//x/.

Nguyên âm

LoạiTrướcGiữaSau
ngắndàingắndàingắndài
Đóngi /i/ī /iː/ u /u/ū /uː/
Vừae /e/ē /eː/ə /ə/ə̄ /əː/o /o/ō /oː/
Mở a /a/
ā /aː/å /ɒː/
Mũi ą /ã/ 

Unicode

Bảng Unicode chữ Avesta

Bảng Unicode Avesta
Official Unicode Consortium code chart: Avestan Version 13.0
 0123456789ABCDEF
U+10B0x𐬀𐬁𐬂𐬃𐬄𐬅𐬆𐬇𐬈𐬉𐬊𐬋𐬌𐬍𐬎𐬏
U+10B1x𐬐𐬑𐬒𐬓𐬔𐬕𐬖𐬗𐬘𐬙𐬚𐬛𐬜𐬝𐬞𐬟
U+10B2x𐬠𐬡𐬢𐬣𐬤𐬥𐬦𐬧𐬨𐬩𐬪𐬫𐬬𐬭𐬮𐬯
U+10B3x𐬰𐬱𐬲𐬳𐬴𐬵𐬹𐬺𐬻𐬼𐬽𐬾𐬿

Chú thích

Liên kết ngoài