Tua Rua
Tua Rua[5][6][7] hay sao Rua,[8] còn gọi là Cụm sao Thất Nữ (七女) [9][10][11][cần dẫn nguồn], là tên cụm sao phân tán M45 (Pleiades) trong chòm Kim Ngưu (Taurus). Tua Rua thường quan sát được vào lúc sáng sớm đầu tháng 6 dương lịch. Nhìn bằng mắt thường, Tua Rua là một đám nhỏ gồm nhiều sao lờ mờ trên bầu trời đêm, rất dễ nhận thấy.
| Cụm sao Tua Rua | |
|---|---|
 | |
| Dữ liệu quan sát (kỷ nguyên J2000) | |
| Chòm sao | Kim Ngưu |
| Xích kinh | 3h 47m 24s[1] |
| Xích vĩ | +24° 7′[1] |
| Khoảng cách | 443 ly (135 pc[2][3]) |
| Cấp sao biểu kiến (V) | 1,6 [4] |
| Kích thước biểu kiến (V) | 110' (phút cung.) [4] |
| Đặc trưng vật lý | |
| Tên gọi khác | Pleiades, M45,[1] Bảy chị em[1], Sao Mão |
Bảng dưới là các sao sáng nhất trong cụm sao này.
| Tên | Danh pháp | Độ sáng biểu kiến | Phân loại sao |
|---|---|---|---|
| Alcyone | Eta (25) Tauri | 2,86 | B7IIIe |
| Atlas | 27 Tauri | 3,62 | B8III |
| Electra | 17 Tauri | 3,70 | B6IIIe |
| Maia | 20 Tauri | 3,86 | B7III |
| Merope | 23 Tauri | 4,17 | B6IVev |
| Taygeta | 19 Tauri | 4,29 | B6V |
| Pleione | 28 (BU) Tauri | 5,09 (var.) | B8IVep |
| Celaeno | 16 Tauri | 5,44 | B7IV |
| Asterope | 21 và 22 Tauri | 5,64; 6,41 | B8Ve/B9V |
| — | 18 Tauri | 5,65 | B8V |
Lịch sử
Trong thần thoại Hy Lạp, cụm sao Tua Rua được gọi là Pleiades (bảy chị em), theo tên của Pleiades - bảy người con gái của vị thần khổng lồ Atlas và nữ thần biển Pleione, được sinh ra trên núi Kyllini. Sau khi Atlas nhận nhiệm vụ gánh vác cả địa cầu trên vai mình, chàng thợ săn Orion bắt đầu theo đuổi các chị em Pleiades, tuy nhiên thần Zeus không để chuyện xảy ra và đã biến các chị em họ thành những chú chim bồ câu rồi sau đó biến thành những ngôi sao và đưa lên bầu trời. Tuy nhiên chòm sao Orion vẫn tiếp tục theo đuổi cụm sao Pleiades trên bầu trời đêm.
Ở Việt Nam, Tua Rua theo sát cùng với nền văn hóa lúa nước từ ngàn xưa, truyền miệng qua các câu cao dao tục ngữ. Người nông dân đồng bằng Bắc Bộ còn gọi là Sao Mạ vì xuất hiện trên bầu trời vào thời vụ gieo mạ lúa mùa chính vụ.
- Tua rua thì mặc tua rua;
- Mạ già, ruộng ngấu không thua bạn điền
- Tua rua đi rắc mạ mùa
- Tiểu thử đi bừa cấy ruộng nông sâu
- Tua rua một tháng mười ngày
- Cấy tróc vùng cày cũng được lúa xơi
- Bao giờ nắng rữa bàng trôi
- Tua rua quắt lại thì thôi cấy mùa
Chú thích
Tham khảo
- Bài viết Pleiades - 7 chị em nổi tiếng trên bầu trời đêm mùa đông Lưu trữ 2015-04-27 tại Wayback Machine trên trang Ftvh. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2014.