Danh sách quân chủ Pháp

bài viết danh sách Wikimedia
(Đổi hướng từ Vua Pháp)

Các quốc vương và hoàng đế của Pháp là danh xưng để chỉ các nhà cai trị với tư cách là quân chủ của lãnh thổ Pháp, bắt đầu trị vì từ thời Trung Cổ cho tới khi Đệ nhị Đế chế Pháp sụp đổ vào năm 1870, với một số lần bị gián đoạn. Có những quan điểm khác nhau về thời điểm nước Pháp được thành lập, do đó cũng có những quan điểm khác nhau về vị vua đầu tiên (có ý kiến cho rằng vị vua đầu tiên trị vì kể từ khi Vương quốc Tây Frank được thành lập vào năm 843). Giữa thời kỳ từ Charles Hói vào năm 843 đến Louis XVI vào năm 1792, Pháp có 45 vị vua. Cộng thêm bảy vị hoàng đế và quốc vương sau Cách mạng Pháp, con số này lên đến tổng số 52 quốc vương của Pháp.

Chế độ quân chủ của Pháp
Chi tiết
Tước hiệuXem bài viết
Quân chủ đầu tiênClovis I
(Vua)
Quân chủ cuối cùngNapoléon III
(Hoàng đế)
Thành lập486
Bãi bỏ4 tháng 9 năm 1870
Dinh thựDinh thự Conciergerie
Cung điện Louvre
Cung điện Versailles
Cung điện Tuileries
Bổ nhiệmDi truyền
Vương vị lâm thờiTranh chấp:
Louis Alphonse
(Nhà Bourbon)
Henri d'Orléans
(Nhà Orléans)
Jean-Christophe
(Nhà Bonaparte)

Dân tộc Pháp có nguồn gốc từ sự kết hợp giữa các bộ tộc Gaul bản địa (thuộc các dân tộc Celt) và bộ tộc người Frank thuộc chủng tộc German. Triều đại đầu tiên của lịch sử Pháp là vương triều Meroving kéo dài từ đầu thế kỷ 5 tới năm 751. Chương trình giáo dục tiểu học tại Pháp coi Clovis I, vua của vương triều Meroving, là vị vua Pháp đầu tiên. Trên thực tế, các vị vua thuộc triều đại Merowinger chỉ là những tù trưởng bộ tộc. Clovis I chiến thắng người La Mã, trở thành Vua của người Frank, là người đầu tiên trị vì như một quân vương. Sau khi Clovis I mất vào năm 511, vương quốc bị các con trai của ông chia cắt thành các nước Soissons (Neustria), Paris, Orléans (Bourgogne), và Metz (Austrasie)[1].

Triều đại thứ hai là Carolingiens đã thống nhất các vương quốc Frank. Có thể xem triều đại Carolingien là vương quyền đầu tiên của nước Pháp. Vương quốc rộng lớn của Charlemagne huyền thoại – tức Charles I – lại bị chia cắt bởi Louis I. Năm 843, khi Lothaire I, con trai của Louis, cầm quyền, vương quốc của người Frank lại bị chia cắt. Phần phía đông trở thành nước Đức, khu vực trung tâm trở thành Vương quốc Loraine, về sau là một phần của Đế quốc La Mã Thần thánh, phía tây trở thành nước Pháp. Năm 843, sau hiệp ước Verdun, Charles II trở thành quân vương đầu tiên cai trị nước Pháp độc lập[2][3]. Theo cách nhìn hiện đại, Charles II được coi là vị vua đầu tiên của nước Pháp[4].

Trong khoảng thời gian 1340136013691801, các vị vua Anh tự nhận thêm tước hiệu Vua Pháp (Kings of France). Năm 1328, Edward III của Anh hưởng tước hiệu từ người cậu là Charles IV của Pháp, nhưng luật nước Pháp không cho phép truyền ngôi theo họ ngoại. Người kế vị của Charles IV là Philippe VI của Pháp. Tuy vậy, trừ Edward III trong khoảng 1360 tới 1369, các vua Anh vẫn tiếp tục giữ tước hiệu này đến tận năm 1801[5]. Kể từ Henri IV, các vị vua Pháp thuộc dòng họ Bourbon cũng đồng thời giữ tước vị Vua của Navarre. Năm 1584, khi François, Công tước xứ Alençon, em trai và là người kế vị của Henri III, qua đời, Enrique III của Navarra, hậu duệ của Louis IX, trở thành người thừa kế ngai vàng nước Pháp. Henri III của Navarra đăng quang ngày 27 tháng 2 năm 1594, trở thành vua Henri IV của Pháp.

Từ vị vua đầu tiên là Charles II tới hoàng đế cuối cùng là Napoléon III, chỉ có ba dòng họ cai trị nước Pháp: Carolingien, Capetien và Bonaparte. Trong đó, triều đại nhà Capetien trị vì lâu nhất và còn được chia thành các nhánh: Valois, Bourbon. Tiếp đó, hai nhà Valois và Bourbon cũng được chia thành những nhánh nhỏ hơn: Valois-Orléans, Valois-Angoulême và Bourbon-Orléans. Nền phong kiến Pháp chỉ có ba hoàng đế và đều thuộc nhà Bonaparte: Napoléon I, Napoléon IINapoléon III. Napoléon III là vị quân vương cuối cùng và cũng là tổng thống đầu tiên của Pháp.

Charles IIHugues CapetNapoléon I

Niên đại các vương triều Pháp

Trung Cổ
Đệ nhất
đế chế

Phục
hoàng
Vương
triều
100 ngày

Phục
hoàng

Quân chủ
tháng Bảy

Đệ nhị
đế chế

Capetien
CarolingienCapetienValoisBourbonCách mạngBonaparteBourbonBonaparteBourbonĐệ nhị cộng hòaBonaparteĐệ tam cộng hòa
ValoisValois-OrléansValois-AngoulêmeBourbon-Orléans
84398713281498151515891792180418141814181518151830184818521870

Danh sách các vị vua và hoàng đế

Triều đại Carolingiens

Từ 843 đến 987
8439871870
Chân dungVuaTước hiệuTrị vìGhi chú
Charles IIVua của Pháp
Hoàng đế La Mã phương Tây
8436 tháng 10, 877Charles II le Chauve
Louis IIVua của Pháp6 tháng 10, 87710 tháng 4, 879Louis II le Bègue
Louis IIIVua của Pháp10 tháng 4, 8795 tháng 8, 882
Carloman IIVua của Pháp10 tháng 4, 8796 tháng 12, 884
Charles IIIVua của Pháp
Hoàng đế La Mã phương Tây
88513 tháng 1, 888Charles le Gros
Eudes IVua của Pháp29 tháng 2, 8881 tháng 1, 898Bá tước Paris
Charles IIIVua của Pháp1 tháng 1, 89830 tháng 6, 922Charles III le Simple
Robert IVua của Pháp30 tháng 6, 92215 tháng 6, 923
Raoul IVua của Pháp13 tháng 7, 92314 tháng 1, 936
Louis IVVua của Pháp19 tháng 6, 93610 tháng 9, 954
LothaireVua của Pháp12 tháng 11, 9542 tháng 3, 986
Louis VVua của Pháp8 tháng 6, 98622 tháng 5, 987Louis V le Fainéant

Triều đại nhà Capetien

Từ 987 đến 1328
84398713281870

Các hậu duệ của Hugues Capet còn giữ trị vì nước Pháp cho tới 1792 và tiếp tục từ 1814 tới 1848, nhưng hai nhánh sau được gọi phổ biến là Valois và Bourbon. Hugues II, con trai Robert II, và Philippe, con trai Louis VI, đều từng giữ ngôi vua cùng cha. Nhưng cả hai không được tính vào danh sách theo truyền thống bởi chỉ đóng vai trò thứ yếu.

Chân dungVuaTước hiệuTrị vìGhi chú
Hugues CapetVua của Pháp3 tháng 7, 98724 tháng 10, 996
Robert IIVua của Pháp24 tháng 10, 99620 tháng 7, 1031Robert II le Pieux
Henri IVua của Pháp20 tháng 7, 10314 tháng 8, 1060
Philippe IVua của Pháp4 tháng 8, 106029 tháng 7, 1108
Louis VIVua của Pháp29 tháng 7, 11081 tháng 8, 1137Louis VI le Gros
Louis VIIVua của Pháp1 tháng 8, 113718 tháng 9, 1180Louis VII le Jeune
Philippe IIVua của Pháp18 tháng 9, 118014 tháng 7, 1223Philippe Auguste
Louis VIIIVua của Pháp14 tháng 7, 12238 tháng 11, 1226Louis VIII le Lion
Louis IXVua của Pháp8 tháng 11, 122625 tháng 8, 1270Saint Louis - Thánh Louis
Philippe IIIVua của Pháp25 tháng 8, 12705 tháng 10, 1285Philippe III le Hardi
Philippe IVVua của Pháp5 tháng 10, 128529 tháng 11, 1314Philippe IV le Bel
Louis XVua của Pháp29 tháng 11, 13145 tháng 6, 1316Louis X le Hutin
Jean IVua của Pháp15 tháng 11, 131620 tháng 11, 1316Jean I le Posthume
Sống và giữ ngôi trong 5 ngày
Philippe VVua của Pháp và Navarre20 tháng 11, 13163 tháng 1, 1322Philippe V le Long
Charles IVVua của Pháp và Navarre3 tháng 1, 13221 tháng 2, 1328Charles IV le Bel

Triều đại nhà Valois

Từ 1328 đến 1589
843132814981870

Các vị vua Valois nhánh trưởng trị vì từ 1328 tới 1498, tiếp đó đến các vị vua nhánh thứ Valois-Orléans và Valois-Angoulême. Từ 1422 tới 1453, Henry VI của Anh là vua miền Bắc nước Pháp. Charles VII đăng ngôi năm 1429 làm quyền lực của Henry VI giảm đi rất nhiều, nhưng Henry vẫn lên ngôi vua Pháp ở Paris vào năm 1431. Tuy vậy, Henry VI không được coi là vua thực sự của Pháp

Chân dungVuaTước hiệuTrị vìGhi chú
Philippe VIVua của Pháp1 tháng 2, 132822 tháng 8, 1350Philippe VI de Valois
Jean IIVua của Pháp22 tháng 8, 13508 tháng 4, 1364Jean II le Bon
Charles VVua của Pháp8 tháng 4, 136416 tháng 9, 1380Charles V le Sage
Charles VIVua của Pháp16 tháng 9, 138021 tháng 10, 1422Charles VI le Bienaimé, le Fol
Charles VIIVua của Pháp21 tháng 10, 142222 tháng 7, 1461Charles VII le Victorieux, le Bien-Servi
Louis XIVua của Pháp22 tháng 7, 146130 tháng 8, 1483Louis XI le Prudent, l'Araignée
Charles VIIIVua của Pháp30 tháng 8, 14837 tháng 4, 1498Charles VIII l'Affable

Triều đại nhà Valois-Orléans

Từ 1498 đến 1515
8431870
Chân dungVuaTước hiệuTrị vìGhi chú
Louis XIIVua của Pháp7 tháng 4, 14981 tháng 1, 1515Louis XII le Père du Peuple

Triều đại nhà Valois-Angoulême

Từ 1515 đến 1589
8431870
Chân dungVuaTước hiệuTrị vìGhi chú
François IVua của Pháp1 tháng 1, 151531 tháng 3, 1547
Henri IIVua của Pháp
Công tước Bretagne
31 tháng 3, 154710 tháng 7, 1559
François IIVua của Pháp10 tháng 7, 15595 tháng 12, 1560
Charles IXVua của Pháp5 tháng 12, 156030 tháng 5, 1574
Henri IIIVua của Pháp
Vua Ba Lan
30 tháng 5, 15742 tháng 8, 1589

Triều đại nhà Bourbon

1589 đến 1792
843158917921870
Chân dungVuaTước hiệuTrị vìGhi chú
Henri IVVua của Pháp và Navarre2 tháng 8, 158914 tháng 5 năm 1610Henri IV, le Bon Roi Henri
Louis XIIIVua của Pháp và Navarre14 tháng 5 năm 161014 tháng 5 năm 1643Louis XIII le Juste
Louis XIVVua của Pháp và Navarre14 tháng 5 năm 16431 tháng 9 năm 1715Louis XIV, le Roi Soleil
Louis XVVua của Pháp và Navarre1 tháng 9 năm 171510 tháng 5 năm 1774Louis XV le Bien-Aimé
Louis XVIVua của Pháp và Navarre
Vua của người Pháp
10 tháng 5 năm 177410 tháng 8 năm 1792

Cách mạng Pháp

1792 đến 1804
8431870

Từ 21 tháng 1 năm 1792 tới 8 tháng 6 năm 1795, con trai của Louis XVI là Louis-Charles giữ tước hiệu Vua của Pháp, trở thành Louis XVII. Nhưng trên thực tế, hoàng gia bị giam giữ ở Tour du Temple, quyền lực thuộc về những người Cách mạng. Sau khi Louis XVII chết, người chú thừa hưởng tước hiệu, trở thành Louis XVIII. Nhưng Louis XVIII cũng chỉ thực sự thành vua Pháp vào năm 1814.

Đệ nhất đế chế

Từ 1804 đến 1814
8431870
Chân dungVuaTước hiệuTrị vìGhi chú
Napoléon IHoàng đế của người Pháp
Vua Ý
18 tháng 5 năm 180411 tháng 8 năm 1814

Bourbon phục hoàng

Từ 1814 đến 1815
8431870
Chân dungVuaTước hiệuTrị vìGhi chú
Louis XVIIIVua của Pháp2 tháng 5 năm 181413 tháng 3 năm 1815

Vương triều 100 ngày

1815
8431870
Chân dungVuaTước hiệuTrị vìGhi chú
Napoléon IHoàng đế của người Pháp20 tháng 3 năm 181515 tháng 5 năm 1815
Napoléon IIHoàng đế của người Pháp
Vua của Roma
22 tháng 6 năm 18157 tháng 7 năm 1815

Bourbon phục hoàng

Từ 1815 đến 1830
8431870

Cách mạng tháng Bảy năm 1830, Charles X mất quyền lực nhưng vẫn nhường ngôi cho người cháu là Công tước Bordeaux, trở thành Henri V. Thái tử, con trai Charles X, khi đó là Louis-Antoine. Louis-Antoine đôi khi cũng được xem như vua Louis XIX của Pháp, giữ tước vị trong vòng 20 phút giữa hai lần ký của Charles X và chính Louis-Antoine.

Được các nghị sĩ ủng hộ, Louis-Philippe I giữ chức quan phụ chính rồi lên ngôi ngày 9 tháng 8 năm 1830, 7 ngày sau khi Henri V lên ngôi.

Chân dungVuaTước hiệuTrị vìGhi chú
Louis XVIIIVua của Pháp7 tháng 7 năm 181516 tháng 9 năm 1824
Charles XVua của Pháp16 tháng 9 năm 18242 tháng 8 năm 1830

Bourbon-Orléans - Quân chủ tháng Bảy

Từ 1830 đến 1848
843183018481870
Chân dungVuaTước hiệuTrị vìGhi chú
Louis-Philippe IVua của người Pháp9 tháng 8 năm 183024 tháng 2 năm 1848Louis Philippe, le Roi Citoyen

Đệ nhị cộng hòa

1848 đến 1852
8431870

Louis-Napoléon Bonaparte giữ chức Tổng thống Pháp từ 1848 tới 1852, sau đó lên ngôi hoàng đế, trở thành Napoléon III. Napoléon III là vị quân vương cuối cùng, đồng thời là tổng thống đầu tiên của Pháp.

Đệ nhị đế chế

Từ 1852 đến 1870
84318521870
Chân dungVuaTước hiệuTrị vìGhi chú
Napoléon IIIHoàng đế của người Pháp2 tháng 12 năm 18524 tháng 9 năm 1870Tổng thống đầu tiên

Chiến tranh Pháp-Phổ nổ ra cuối Đệ nhị đế chế, chấm dứt vai trò trị vì của Napoléon III. Nền Đệ tam cộng hòa được thành lập, chế độ quân chủ Pháp kết thúc.

Chú thích

Tham khảo

Xem thêm

Liên kết ngoài