Ploketes volantes ås oujheas
Les plokes ås poyes, c' est ene maladeye des poyes et di scwants ôtes oujheas markêye pa des nocrês åtoû do betch, des ouys, sol cresse et les berlokes.
Estô del pea del tiesse (cogne difoûtrinne), li må si pout abate so les frexhès peas del boke et do gozî (cogne divintrinne).
Les deus cognes ni s' veyèt nén eshonne.
Cåze
Li rascråwe est cåzêye pa on pocvirûsse, li pocvirûsse des poyes et dînes. Dins les colons, ci virûsse la ni cåze k' ene mwinre maladeye. I n' acsût nén les canaris ni les ôtes moxhons (soverdiyîs) (ki sont rascråwés d' èn ôte vîrûsse).
Bråmint des ôtes oujheas si polnut epestiferer, inte di zels, les canårds et sacwants såvadjès oujheas come l' albatrosse.
a on caneton
a èn albatrosse
Minêyolodjince
Les plokes ås poyes passèt d' èn oujhea a l' ôte. Des poyes, ele polèt avinde les dînes, avou l' minme hagnûlté.
Li cogne difoûtrinne atake voltî e waernu, et divni pus griyeuse e waeyén-tins. Li cogne divintrinne si voet purade e l' ivier.[1]
les poyes di ptits poyîs sont sovint edurantes naturelmint, tant l' virûsse est spårdou dins l' nateure. C' est adon les djonnes poyons ki sont-st acsûts.
Senes del maladeye
Li cogne difoûtrinne est åjheye a ricnoxhe.
Ele kimince pa des ptitès gris-djaenès bouyetes so les disploumêyès pårteyes del tiesse.
åtoû do betch
crapes
avou djontivite
avou evilmaedje del gorlete
cåzu rfwait
Les taetches s' alårdjixhnut, et tourner a grossès grijhès crapes, a môde di poreas.
Les crapes souwèt-st evoye, et tchaire; et l' oujhea est rfwait.
Dins l' cogne divintrinne, les poyes vont haner, et kécfeye estofer di cåze des crapes dins l' tchenåle a l' air.[2]
Espaitchance
Les poyetes (et cokeas) merreces, come les poyetes ponresses sont-st eploctêyes divèt dijh samwinnes d' èn eplocta stitchî dins l' pea d' l' aiye avou ene dobe aweye.
On n' vaccene nén sovint dins les ptits poyîs.
