Emirato han Abu Dhabi
- Iní nga barasahon mahitungod han emirato. Para han syudad, pakadto ha Abu Dhabi.
An Emirato han Abu Dhabi (Inarabo: إِمَـارَة أَبُـوظَـبِي Imārat Abū Ẓaby, ginluluwás [ʔabuː ˈðˤɑbi][3] puyde liwat Inarabo nga pagluwás: [ɐˈbuˈðˤɑbi])[4] usá han pitó nga mga emirato nga naghihimo han Emiratos Arabes Unidos (EAU). Amo iní an gidako-i nga emirato ha langyab (67,340 ka kwadrado nga kilometro (26,000 nga kwadrado nga milya)), nga naghihimo hin mga 87 ka porsyento han bug-os nga kahaluag hin katunaan han federasyon. An Abu Dhabi amo gihapon an mayd ikaduhá nga gidamo-i hin molupyo han pitó nga mga emirato. Han Hunyo 2011, ginbanabana iní nga 2,120,700 ka tawo, nga diin, 439,100 ka tawo (menos hin 21%) mga Emirati nga bungtohanon,[1] nga dinmamo ngadto hin 2.3 ka milyon han 2012.[5] An syudad han Abu Dhabi, nga tikang diin nakuha an ngaran han emirato, amo an pamunuan han emirato ngan han federasyon.
Emirato han Abu Dhabi إِمَـارَة أَبُـوظَـبِي | |||
|---|---|---|---|
Emirato | |||
| |||
 Kahamutang han Abu Dhabi ha EAU | |||
| Coordinates: 23°30′N 54°30′E / 23.5°N 54.5°E 54°30′E / 23.5°N 54.5°E | |||
| Nasod |  United Arab Emirates | ||
| Emirato |  Abu Dhabi | ||
| Paglugaring tikang han UK | 2 Disyembre 1971 | ||
| Lingkoranan | Abu Dhabi | ||
| Mga pagbahinbahin | 3 nga Munisipyo nga Rehiyon Abu Dhabi (Butnga nga Rehiyon) Al-Ain (Sinirangan nga Rehiyon) Adh-Dhafrah (Katundan nga Rehiyon) | ||
| Kagamhanan | |||
| • Tipo | Monarkiya nga absoluta | ||
| • Emir | HH Sheikh Khalifa bin Zayed Al Nahyan | ||
| • Prinsipe han Korona | HH Sheikh Mohammed bin Zayed Al Nahyan | ||
| Langyab | |||
| • Total | 67,340 km2 (26,000 sq mi) | ||
| Ranggo ha langyab | syahan | ||
| Molupyo (2015) | |||
| • Total | 2,784,490[1] | ||
| • Ranggo | ika-2 | ||
| • Densidad | 35.7/km2 (92/sq mi) | ||
| (Mga) Demonimo | Abu Dhabinon | ||
| Zona hin oras | EAU nga standard nga oras (UTC+4) | ||
| GDP PPP | 2014 nga banabana | ||
| Bug-os | USD 178 ka bilyon[2] | ||
| Per capita | USD 130,000 | ||
Han sayo nga bahin han dekada han mga 1970, duhá nga mga importante nga dinmangat nag-impluwensya han status han Emirato han Abu Dhabi. An syahan amo an pagtukod han Emiratos Arabes Unidos han Disyembre 1971, nga diin an Abu Dhabi amo an politikanhon ngan administratibo nga pamunuan hiní. An ika-duhá amo an tigda nga paghitaas hin mga presyo hin lana sunod han Gera ha Oktubre 1973, nga dara hin pagbag-o han relasyon han mga nasod nga mayda lana ngan han mga kompanyiya hi lana ha langyaw, nga nagdangat hin dako nga paghaatas hin ganansya tikang han lana.[6] An mga banabana hin Gross Domestic Product (GDP) han Abu Dhabi, han 2014, nag-abot hin (EUR 0.24 ka tril.) AED 960 ka bilyon ha yana nga mga presyo. An pagmina ngan pagkantera (upod an krudo nga lana ngan natural nga gas) nagdadara han gidako-i nga amot han GDP (58.5 ka porsyento han 2011). An mga industriya nga nahahanungod hin konstruksyon amo an sunod nga gidako-i nga naamot (10.1 ka porsyento han 2011).[1] Nagtubo an GDP ngadto hin AED 911.6 ka bilyon han 2012, o labaw hin 100,000 USD per capita.[5] Ha mga yana nga panahon, an Emirato han Abu Dhabi nagpapadayon hin pag-amot hin mga 60 ka porsyento han GDP han Emiratos Arabes Unidos, samtang an kamolupyohan hiní naghihimo hin 34 porsyeto là han bug-os nga kamolupyohan han EAU sumala han 2005 nga census.[6]
Etimolohiya
An pulong nga "Abu" Inarabo para hin amay, ngan "Dhabi" amo an Inarabo nga pulong para hin gasela o bugsok nga gasela. Sugad man, it Abu Dhabi nangangahulogan nga "Amay hin Gasela" o kundi man "Amay hin bugsok nga gasela". Ginhuhunahuna nga iní nga ngaran dinmangat tungod hin kadamo hin tuminongnong nga klase hin mga gasela hiní nga lugar ngan hin susumaton mahiunong kan Shakhbut bin Dhiyab al Nahyan.[4][7]