Eng-liân-pang

Eng-liân-pang (英聯邦, Eng-gí: Commonwealth of Nations), mā thang hoan-e̍k chò Put-lia̍t-tian Liân-pang (不列顚聯邦) ia̍h-sī Tāi-eng Kok-hia̍p (大英國協), sī chi̍t-koá kok-ka ha̍p--khí-lâi ê chóng-hō-miâ, chiah-ê kok-ka chha-put-to tī in to̍k-li̍p chìn-chêng lóng sī Tāi-eng Tè-kok ê chi̍t-pō͘-hūn. Eng-liân-pang ê sêng-oân kok tī chē-chē tiōng-iàu ê hē-hāng ha̍p-chok, pí-lūn siong-gia̍p, oē-seng, kap kái-siān sàn-chhiah.

Eng-liân-pang
Commonwealth of Nations
Eng-liân-pang kî-á
kî-á
Eng-liân-pang ê sêng-oân-kok
Eng-liân-pang ê sêng-oân-kok
Chóng-pō͘ Liân-ha̍p Ông-kok Lûn-tun Marlborough House
kang-chok gí-giânEng-gí
Lūi-hêngVoluntary association[1]
Sêng-oân-kok
Thâu-lâng
• Thâu-lâng
Charles 3-sè
• Sū-bū chóng-tiúⁿ
Patricia Scotland
• Gī-tiúⁿ
Paul Kagame
Kiàn-li̍p
• Balfour Soan-giân
1926 nî 12 goe̍h 19 ji̍t
• Westminster Hiàn-chiong
1931 nî 12 goe̍h 11 ji̍t[2]
• Lûn-tun Soan-giân
1949 nî 4 goe̍h 28 ji̍t
Bīn-chek
• Lóng-chóng
29,958,050 km2 (11,566,870 sq mi)
Jîn-kháu
• 2016 nî kó͘-kè
2,418,964,000
• Bi̍t-tō͘
75/km2 (194.2/sq mi)

Eng-liân-pang goân-té sī Tāi-eng Tè-kok ta̍uh-ta̍uh-á uá-kái liáu-āu, tī 1926 nî sêng-li̍p ê Eng-liân-pang. Chia cho͘-chit ê Eng-gí miâ sī British Commonwealth of Nations, 1949 nî kái-miâ kiò chò Commonwealth of Nations. m̄-koh tī Tang A-chiu kok-ka ê gí-giân lāi-bīn iáu-koh tiāⁿ-tiāⁿ kiò i ê kū-miâ "Eng-liân-pang".

Taⁿ i ū 53 ê sêng-oân kok, chit lāi-té , khioh-khì Mozambique lóng bat sī Tāi-eng Tè-kok ê léng-thó͘.

Sui-bóng miâ beh sêng beh sêng, m̄-koh To̍k-li̍p Kok-ka Kiōng-tông-thé kap Eng-liân-pang sī bô-kâng ê 2 ê cho͘-chit.

Goân-khí-thâu

Eng-liân-pang chit-ê miâ sī 1884 nî hō--ê, tī hit tang Rosebery Pek-chiok tī Ò-chiu hóng-mn̄g. I tī Adelaide kóng che liáu-āu Tāi-eng Tè-kok ê chē-chē si̍t-bîn-tē ē tit-tio̍h tháu-pàng iā koh-khah to̍k-li̍p, koh kóng chiah-ê kok-ka ē piàn-choè Eng-liân-pang. Chit-ê kóng-hoat chū-án-ne lâu--lo̍h-lâi, chóng--sī chit-ê cho͘-chit khí-ki sī chhiau-koè 40 tang āu ê tāi-chì.

Bo̍k-phiau

Eng-liân-pang m̄-sī chèng-tī cho͘-chit, Liân-ha̍p Ông-kok ê kok-ông sī i ê chèng-sek toā thâu-lâng, tī chē-chē sêng-oân kok i mā sī kok-ka ê thâu-lâng. Eng-liân-pang ê ji̍t-siông sū-bū ū 1 ê pì-su-tiúⁿ teh chhú-lí, m̄-koh Liân-ha̍p Ông-kok kap chit-ê pì-su-tiúⁿ tùi chiah-ê sêng-oân kok pēng bô jīm-hô ê koân, in-ūi chiah-ê sêng-oân kok lóng sī ū in ka-tī ê chèng-hú ê to̍k-li̍p kok-ka. In cho͘-li̍p chit-ê cho͘-ha̍p sī beh tui-jip ē-kha ê kiōng-tông bo̍k-piau:

  • Tī sêng-oân kok tiong-kan cheng-ka keng-chè ha̍p-chok.
  • Kó͘-lē sêng-oân kok ê bîn-chú-hoà.
  • Khak-si̍t sêng-oân kok ū chun-chhûn jîn-koân.

Chham-khó