Hok-chiu-ōe
| 這篇文章有漢字兮版本。 參考這篇文章兮漢字版本。 |
Hok-chiu-oē (福州話, Pêng-oē-jī: Hók-ciŭ-uâ), ia̍h-sī kóng chò Hok-chiu-gú (福州語, Pêng-oē-jī: Hók-ciŭ-ngṳ̄), sī Bân-tang-gí ê tāi-piáu thó͘-ōe, thong-hêng tī Tiong-kok Hok-kiàn-séng Hok-chiu-chhī hām Lêng-tek-chhī ê se-lâm-pō͘. Tâi-oân Má-chó͘-tó ê lâng iā sī sái chiah oē.
| Hok-chiu-ōe | |
|---|---|
| Hók-ciŭ-uâ | |
| Hoat-im | /huʔ˨˩ tsiu˥˧ uɑ˨˦˨/ |
| Goân-chū kok-ka |  Tiong-kok,  Tâi-oân |
| Sú-iōng tē-khu | Tiong-kok Hok-kiàn tang-pō͘, Tâi-oân Má-chó͘-tó |
| bú-gí sú-iōng-chiá | bô-kàu 1000 bān |
| Gí-hē | |
| Bûn-jī hē-thóng | Pêng-oē-jī Hàn-jī |
| Koaⁿ-hong tē-ūi | |
| Koaⁿ-hong gí-giân | Tiong-hoâ Bîn-kok Liân-kang-koān[1][2] |
| Sêng-jīn ê chió-sò͘ gí-giân | |
| Koán-lí ki-kò͘ | Tiong-hôa Bîn-kok Bûn-hòa-pō͘[4] |
| Gí-giân tāi-bé | |
| ISO 639-3 | – |
| ISO 639-6 | fzho |
| Glottolog | fuzh1239 |
 Hok-chiu-oē ê hun-pò͘ | |
Le̍k-sú
Hok-kiàn goân-té sī Bân-oa̍t-kok ê thó͘-tē. Bân-oa̍t-kok ê chú-thé bîn-chok sī Bân-oa̍t-cho̍k, in kóng Bân-oa̍t-gí, Bân-oa̍t-gí khó-lêng sio̍k Tang-lâm A-chiu ê Kra-Dai gí-cho̍k. Giân-gí ha̍k-ka hoat-hiān kin-á-ji̍t Bân-gí lāi-bīn ū chin chē sû bô-hoat-tō͘ ēng hàn-jī lâi siá, chia-ê sû it-poaⁿ sī ùi kó͘-chá Bân-oa̍t-gí lâi ê.
Bân-oa̍t-kok í-āu tī chêng 111 nî hō͘ Se Hàn biat-bông. Bân-oa̍t-lâng cháu khì chhim-soaⁿ-nâ-lāi, hō͘ hàn-jîn kiò chò Soaⁿ-oa̍t. Kàu Se Chìn ê Éng-ka chi loān í-āu, tāi-liōng hàn-jîn cháu lâi Hok-kiàn, hit ê sî-chūn Hàn-jîn ēng ê Hàn-gí kap Soaⁿ-oa̍t-lâng ēng ê Bân-oa̍t-gí hoat-seng giân-gí chiap-chhiok í-āu, hêng-sêng Goân-sí Bân-gí.
Giân-gí ha̍k-ka iáu m̄ chai-iáⁿ Goân-sí Bân-gí kū-thé sī siáⁿ-mih sî-chūn hun-hoà hêng-sêng kin-á-ji̍t kok-chióng Bân-gí ê, khó-lêng sī tī Tông-tiâu kàu Ngó͘-tāi sî-kî chi-kan. Kin-kì Pak Sòng sî ê ūn-su (韻書) Chi̍p-ūn (集韻), tī 11 sè-kí, Kiàn-chiu (Bân-pak), Hok-chiu (Bân-tang) kap Choân-chiu (Bân-lâm) ê thó͘-oē í-keng ū bêng-hián ê khu-pia̍t, hit ê sî-chūn Goân-sí Bân-gí í-keng hun-hoà sêng Bân-pak-gí, Bân-tang-gí kap Bân-lâm-gí.
Im-ūn
Siaⁿ-bó
Hok-chiu-ōe lóng-kiōng ū 15-ê siaⁿ-bó.
| lióng-tûn | khí-keng | āu-pō͘ khí-keng | nńg-chhùi-koà | siaⁿ-mn̂g | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| phīⁿ | m /m/ 蒙 | n /n/ 日 | ng /ŋ/ 語 | |||
| phò-lia̍t | sòng-khì | p /pʰ/ 波 | t /tʰ/ 他 | k /kʰ/ 氣 | ||
| bô-sòng-khì | b /p/ 邊 | d /t/ 低 | g /k/ 求 | bô /ʔ/ 鶯 | ||
| mô͘-chhat | chheng | s /s/ 時 | h /h/ 喜 | |||
| to̍k | /β/* | /ʒ/* | ||||
| phò-chhat | sòng-khì | ch /tsʰ/ 出 | ||||
| bô-sòng-khì | c /ts/ 曾 | |||||
| chhek-bīn | l /l/ 柳 | |||||
Si̍t-chè kóng-oē ê sî, siaⁿ-bó khó-lêng ē siū-tio̍h thâu-chêng chi̍t ê Hàn-jī ūn-bó ê éng-hióng hoat-seng piàn-hoà, kiò-chò "siaⁿ-bó lūi-hoà" (聲母類化). Pêng-oē-jī piáu-kì Hàn-jī ê goân-sú tha̍k-hoat ê siaⁿ-bó, m̄-sī keng-koè siaⁿ-bó lūi-hoà liáu-āu ê si̍t-chè tha̍k-im.
*: /β/ kap /ʒ/ bô sǹg chò siaⁿ-bó, in chí-ū liân khí-lâi tha̍k hoat-seng siaⁿ-bó lūi-hoà ê sî-chūn chiah ē chhut-hiān.
Ūn-bó
Hok-chiu-ōe lóng-kiōng ū 46-ê ūn-bó, ta̍k ê ūn-bó lóng ū sang-ūn (鬆韻) kap kín-ūn (緊韻) nn̄g khoán tha̍k-im. Chi̍t ê Hàn-jī tio̍h tha̍k chò sang-ūn ia̍h-sī kín-ūn iû i ê siaⁿ-tiāu koat-tēng (Ē-kha ē kóng).
| Pêng-oē-jī | hàn-jī kú-lē | tha̍k-im | |
|---|---|---|---|
| kín-ūn tha̍k-hoat | sang-ūn tha̍k-hoat | ||
| a | 蝦/罷 | /a/ | /ɑ/ |
| ia | 寫/夜 | /ia/ | /iɑ/ |
| ua | 花/話 | /ua/ | /uɑ/ |
| a̤ | 街/細 | /ɛ/ | /ɑ/ |
| ie | 雞/毅 | /ie/ | /iɛ/ |
| o̤ | 哥/抱 | /o/ | /ɔ/ |
| io | 橋/銳 | /yo/ | /yɔ/ |
| uo | 科/課 | /uo/ | /uɔ/ |
| e̤ / ae̤ | 驢/告 | /œ/ | /ɔ/ |
| au | 郊/校 | /au/ | /ɑu/ |
| eu / aiu | 鳥/構 | /ɛu/ | /ɑu/ |
| ieu | 蕉/笑 | /iu/ | /iɛu/ |
| iu / eu | 秋/秀 | /iu/ | /iɛu/ |
| oi / o̤i | 催/罪 | /øy/ | /ɔy/ |
| ai | 紙/再 | /ai/ | /ɑi/ |
| uai | 我/怪 | /uai/ | /uɑi/ |
| uoi | 杯/歲 | /ui/ | /uoi/ |
| ui / oi | 輝/緯 | /ui/ | /uoi/ |
| i / e | 喜/氣 | /i/ | /ɛi/ |
| u / o | 苦/怒 | /u/ | /ou/ |
| ṳ / e̤ṳ | 豬/箸 | /y/ | /øy/ |
| ang | 三/汗 | /aŋ/ | /ɑŋ/ |
| iang | 驚/命 | /iaŋ/ | /iɑŋ/ |
| uang | 歡/換 | /uaŋ/ | /uɑŋ/ |
| ieng | 天/見 | /ieŋ/ | /iɛŋ/ |
| iong | 鄉/樣 | /yoŋ/ | /yɔŋ/ |
| uong | 王/象 | /uoŋ/ | /uɔŋ/ |
| ing / eng | 人/任 | /iŋ/ | /ɛiŋ/ |
| ung / ong | 春/鳳 | /uŋ/ | /ouŋ/ |
| ṳng / e̤ṳng | 銀/頌 | /yŋ/ | /øyŋ/ |
| eng / aing | 恆/硬 | /eiŋ/ | /aiŋ/ |
| ong / aung | 湯/寸 | /ouŋ/ | /auŋ/ (thoân-thóng) /ɔuŋ/ (hiān-tāi) |
| e̤ng / ae̤ng | 桶/洞 | /øyŋ/ | /ɔyŋ/ |
| ah (ak) | 盒/鴨 | /aʔ/ | /ɑʔ/ |
| 漬 | /ɛʔ/ | bô | |
| e̤h | 扔/嗝 | /øʔ/ | /œʔ/ |
| o̤h | 樂/閣 | /oʔ/ | /ɔʔ/ |
| ih (ik) | 力/乙 | /iʔ/ | /ɛiʔ/ |
| uk / ok | 勿/福 | /uʔ/ | /ɔuʔ/ |
| ṳk / e̤ṳk | 肉/竹 | /yʔ/ | /øyʔ/ |
| iah (iak) | 擲/察 | /iaʔ/ | bô |
| iek | 熱/鐵 | /ieʔ/ | /iɛʔ/ |
| uah (uak) | 活/法 | /uaʔ/ | /uɑʔ/ |
| uoh (uok) | 月/郭 | /uoʔ/ | /uɔʔ/ |
| io̤h (io̤k) | 藥/歇 | /yoʔ/ | /yɔʔ/ |
| eh (ek) / aih (aik) | 賊/黑 | /ɛiʔ/ | /aiʔ/ |
| ok / auk | 學/骨 | /ouʔ/ | /auʔ/ (thoân-thóng) /ɔuʔ/ (hiān-tāi) |
| e̤k / ae̤k | 讀/角 | /øyʔ/ | /ɔyʔ/ |
Si̍t-chè kóng-oē ê sî, siaⁿ-bó khó-lêng in-ūi siaⁿ-tiāu piàn-hoà ê éng-hióng hoat-seng sang-ūn kap kín-ūn piàn-hoà, kiò-chò "sang-kín piàn-ūn" (鬆緊變韻). Pêng-oē-jī piáu-kì Hàn-jī ê goân-sú tha̍k-hoat ê ūn-bó, m̄-sī keng-koè sang-kín piàn-ūn í-āu ê si̍t-chè tha̍k-im.
Siaⁿ-tiāu
Hok-chiu-ōe lóng-kiōng ū 7-ê siaⁿ-tiāu.
| siaⁿ-tiāu miâ | im-piâⁿ | sióng-siaⁿ | im-khì | im-ji̍p | iông-piâⁿ | iông-khì | iông-ji̍p |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| siaⁿ-tiāu kì-hō | 55 ˥˥ | 33 ˧˧ | 213 ˨˩˧ | 24 ˨˦ | 53 ˥˧ | 242 ˨˦˨ | 5 ˥ |
| sang-kín-ūn | kín-ūn | kín-ūn | sang-ūn | sang-ūn | kín-ūn | sang-ūn | kín-ūn |
| Pêng-oē-jī | ˘ | - | ˊ | ˊ | ` | ^ | ˘ |
| hàn-jī kú-lē | 君 gŭng | 滾 gūng | 貢 góng | 谷 gók | 群 gùng | 郡 gông | 掘 gŭk |
Si̍t-chè kóng-oē ê sî, siaⁿ-tiāu khó-lêng ē siū-tio̍h āu-bīn chi̍t ê Hàn-jī siaⁿ-tiāu ê éng-hióng hoat-seng piàn-hoà, kiò-chò "liân-tha̍k piàn-tiāu" (連讀變調). Pêng-oē-jī piáu-kì Hàn-jī ê goân-sú tha̍k-hoat ê siaⁿ-tiāu, m̄-sī keng-koè liân-tha̍k piàn-tiāu liáu-āu ê si̍t-chè tha̍k-im.
Goân-té Hok-chiu-oē ū "Ji̍p-siaⁿ A" (/-k̚/) kap "Ji̍p-siaⁿ B" (/-ʔ/) nn̄g khoán ji̍p-siaⁿ ūn-boé (入聲韻尾), tī Pêng-oē-jī lāi-bīn siá-chò "-k" kap "-h". M̄-kò kin-á-ji̍t Hok-chiu-oē í-keng bô-hoat-tō͘ khu-pia̍t Ji̍p-siaⁿ A kap Ji̍p-siaⁿ B, lóng tha̍k chò /-ʔ/; Ji̍p-siaⁿ A kap Ji̍p-siaⁿ B ê Hàn-jī tī liân-tha̍k piàn-tiāu ê sî-chūn tha̍k-im bô kāng.
Siaⁿ-tiāu kap sang-kín-ūn ê koan-hē
Tī Hok-chiu-oē lāi-bīn, chi̍t ê ūn-bó tio̍h tha̍k chò sang-ūn (鬆韻) ia̍h-sī kín-ūn (緊韻) iû i ê siaⁿ-tiāu koat-tēng.
Ē-kha í Pêng-oē-jī "a̤" kú-lē kài-siāu sang-kín-ūn. "a̤" ê kín-ūn sī /ɛ/, sang-ūn sī /ɑ/, chiū-án-ne ē tit-kàu "a̤" só͘-ū siaⁿ-tiāu ê tha̍k-im:
| siaⁿ-tiāu | im-piâⁿ | sióng-siaⁿ | im-khì | im-ji̍p | iông-piâⁿ | iông-khì | iông-ji̍p |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| siaⁿ-tiāu kì-hō | 55 ˥˥ | 33 ˧˧ | 213 ˨˩˧ | 24 ˨˦ | 53 ˥˧ | 242 ˨˦˨ | 5 ˥ |
| sang-kín-ūn | kín-ūn | kín-ūn | sang-ūn | sang-ūn | kín-ūn | sang-ūn | kín-ūn |
| Pêng-oē-jī | ă̤ | ā̤ | á̤ | á̤h | à̤ | â̤ | ă̤h |
| IPA | ɛ˥˥ | ɛ˧˧ | ɑ˨˩˧ | ɑʔ˨˦ | ɛ˥˧ | ɑ˨˦˨ | ɛʔ˥ |
| im-khì tha̍k-chò 213 ˨˩˧, i it-poaⁿ kóng-oē kán-tan tha̍k-chò 21 ˨˩ (poàⁿ-im-khì), m̄-kò kap liân-tha̍k piàn-tiāu sán-seng ê poàⁿ-im-khì bô kāng, chit-tah kán-tha̍k sán-seng ê poàⁿ-im-khì iáu-sī tha̍k sang-ūn. | |||||||
Kín-ūn ê siaⁿ-tiāu "ă̤" kai-tong tha̍k-chò /ɛ˥˥/ m̄-thang tha̍k-chò /ɑ˥˥/. Sang-ūn ê siaⁿ-tiāu "â̤" kai-tong tha̍k-chò /ɑ˨˦˨/ m̄-thang tha̍k-chò /ɛ˨˦˨/.
It-poaⁿ kóng, chhin-chhiūⁿ im-piâⁿ (55), sióng-siaⁿ (33), liân-tha̍k piàn-tiāu sán-seng ê poàⁿ-im-khì (21), iông-piâⁿ (53) kap iông-ji̍p (5) hit khoán siaⁿ-tiāu thiaⁿ khí-lâi sī pêⁿ-ê ia̍h-sī hā-kàng ê im, lóng tha̍k kín-ūn; chhin-chhiūⁿ im-khì (213) kap im-ji̍p (24) hit khoán siaⁿ-tiāu thiaⁿ khí-lâi sī oan-khiau ia̍h-sī siōng-seng ê im, lóng tha̍k sang-ūn.
Liân-tha̍k piàn-hoà
Hok-chiu-ōe ê jī liân khí-lâi tha̍k ê sî-chūn, siaⁿ-bó, ūn-bó, siaⁿ-tiāu lóng ū khó-lêng ē hoat-seng piàn-hoà. Hok-chiu-ōe ê liân-tha̍k piàn-hoà ū siaⁿ-bó lūi-hoà (聲母類化), liân-tha̍k piàn-tiāu (連讀變調), sang-kín piàn-ūn (鬆緊變韻) 3 khoán.
Siaⁿ-bó lūi-hoà
Nn̄g ê í-siōng ê Hàn-jī cho͘-sêng ê sû, thâu ê Hàn-jī siaⁿ-bó thàu-té bē hoat-seng piàn-hoà; kî-thaⁿ Hàn-jī siaⁿ-bó khó-lêng ē siū-tio̍h thâu-chêng chi̍t ê Hàn-jī ūn-bó ê éng-hióng hoat-seng piàn-hoà. Chia hiān-siōng kiò-chò "siaⁿ-bó lūi-hoà".
Ē-kha sī Hok-chiu-ōe siaⁿ-bó lūi-hoà ê kui-lu̍t:
| lūi-pia̍t | thâu-chêng jī ūn-boé | + | āu-bīn jī siaⁿ-bó | siaⁿ-bó lūi-hoà | āu-bīn jī siaⁿ-bó si̍t-chè tha̍k-im |
|---|---|---|---|---|---|
| Ⅰ | bú-im ūn-boé, ji̍p-siaⁿ B ūn-boé (/-ʔ/)* | + | /p/, /pʰ/ | → | /β/ |
| /t/, /tʰ/, /s/ | /l/ | ||||
| /k/, /kʰ/, /h/ | lêng-siaⁿ-bó (/ʔ/) | ||||
| /ts/, /tsʰ/ | /ʒ/ | ||||
| /m/, /n/, /ŋ/, /l/, lêng-siaⁿ-bó (/ʔ/) | bô piàn-hoà | ||||
| Ⅱ | phīⁿ-im ūn-boé (/-ŋ/) | /p/, /pʰ/ | /m/ | ||
| /t/, /tʰ/, /s/, /l/ | /n/ | ||||
| /k/, /kʰ/, /h/, lêng-siaⁿ-bó (/ʔ/) | /ŋ/ | ||||
| /ts/, /tsʰ/ | /ʒ/ | ||||
| /m/, /n/, /ŋ/ | bô piàn-hoà | ||||
| Ⅲ | ji̍p-siaⁿ A ūn-boé (/-k̚/)# | só͘-ū siaⁿ-bó | bô piàn-hoà |
- *: Liân-tha̍k ê sî-chūn, ji̍p-siaⁿ B ūn-boé ê thâu-chêng jī hìⁿ-sak /-ʔ/, kái chò tùi-èng ê bú-im ūn-boé.
- #: Liân-tha̍k ê sî-chūn, ji̍p-siaⁿ A ūn-boé (/-k̚/) ê thâu-chêng jī kái chò tùi-èng ê ji̍p-siaⁿ B ūn-boé (/-ʔ/).
Liân-tha̍k piàn-tiāu
Nn̄g ê í-siōng ê Hàn-jī cho͘-sêng ê sû, choè-āu chi̍t ê Hàn-jī siaⁿ-tiāu thàu-té bē hoat-seng piàn-hoà; kî-thaⁿ Hàn-jī siaⁿ-tiāu khó-lêng ē siū-tio̍h āu-bīn chi̍t ê Hàn-jī ūn-bó ê éng-hióng hoat-seng piàn-hoà. Chia hiān-siōng kiò-chò "liân-tha̍k piàn-tiāu".
Phì-lūn-kóng "獨", "立", "日" 3 ê Hàn-jī lóng-sī iông-ji̍p (陽入), tan-to̍k tha̍k sī /tuʔ˥/, /liʔ˥/ kap /niʔ˥/; liân khí-lâi tha̍k í-āu, "獨" piàn-tiāu chò "˨˩" (21), "立" piàn-tiāu chò "˧" (3), chiū-án-ne liân khí-lâi tha̍k chò /tuʔ˨˩ liʔ˧ niʔ˥/.
Ē-kha sī Hok-chiu-ōe nn̄g ê Hàn-jī ê sû liân-tha̍k piàn-tiāu ê kui-lu̍t:
āu-bīn jī | ||||||||
| im-piâⁿ (55) | iông-piâⁿ (53) | iông-ji̍p (5) | sióng-siaⁿ (33) | im-khì (213) | iông-khì (242) | im-ji̍p (24) | ||
| thâu-chêng jī | im-piâⁿ (55) | 55 (=im-piâⁿ) | 53 (=iông-piâⁿ) | |||||
| im-khì (213) | 55 (=im-piâⁿ) | 53 (=iông-piâⁿ) | ||||||
| iông-khì (242) | 55 (=im-piâⁿ) | 53 (=iông-piâⁿ) | ||||||
| im-ji̍p B (24) | 55 (=im-piâⁿ)# | 53 (=iông-piâⁿ)# | ||||||
| iông-piâⁿ (53) | 55 (=im-piâⁿ) | 33 (=sióng-siaⁿ) | 21 (=poàⁿ-im-khì)* | |||||
| iông-ji̍p (5) | 55 (=im-piâⁿ) | 33 (=sióng-siaⁿ) | 21 (=poàⁿ-im-khì)* | |||||
| sióng-siaⁿ (33) | 21 (=poàⁿ-im-khì)* | 35 | 55 (=im-piâⁿ) | |||||
| im-ji̍p A (24) | 21 (=poàⁿ-im-khì)#* | 35 | 55 (=im-piâⁿ)# | |||||
kín-ūn sang-ūn #: thâu-chêng jī sī im-ji̍p A (/-k̚/) sî ūn-boé kái chò /-ʔ/; sī im-ji̍p B (/-ʔ/) sî ti̍t-chiap hìⁿ-sak ūn-boé. *: Chit-tah liân-tha̍k piàn-tiāu sán-seng ê poàⁿ-im-khì ("21", /˨˩/) sī kín-ūn (緊韻). I kap im-khì ("213", /˨˩˧/) ê kán-tan tha̍k-hoat sán-seng ê poàⁿ-im-khì bô kāng (hit-khoán ê poàⁿ-im-khì sī sang-ūn). | ||||||||
Phì-lūn-kóng, àn-chiàu bīn-téng ê kui-lu̍t, "鼓" (/ku˧˧/) sī sióng-siaⁿ jī, siaⁿ-tiāu sī "33" (/˧˧/); i kap im-piâⁿ jī "山" (/saŋ˥˥/) liân-tha̍k ê sî-chūn, "鼓" jī siaⁿ-tiāu ē it-poaⁿ piàn chò poàⁿ-im-khì ê "21" (/˨˩/).
Sang-kín piàn-ūn
Hok-chiu-ōe ê ta̍k ê ūn-bó lóng ū sang-ūn (鬆韻) kap kín-ūn (緊韻) nn̄g khoán tha̍k-im. Liân-tha̍k ê sî-chūn, goân-té sī tha̍k chò kín-ūn ê jī khó-lêng ē in-ūi kā-kī siaⁿ-tiāu ê piàn-hoà tha̍k-chò tùi-èng ê sang-ūn. Chia hiān-siōng kiò-chò "sang-kín piàn-ūn".
Phì-lūn-kóng "福" sī im-ji̍p A (24) ê jī, tha̍k chò /houʔ˨˦/; "州" sī im-piâⁿ (55) ê jī, tha̍k chò /tsiu˥˥/; nn̄g ê jī cho͘-sêng sû "福州" ê sî-chūn, "福" ê siaⁿ-tiāu piàn-sêng poàⁿ-im-khì (21), i ê ūn-bó siâng-sî iû sang-ūn /ouʔ/ piàn-sêng kín-ūn /uʔ/, só͘-í "福州" tha̍k chò /huʔ˨˩ tsiu˥˥/.
Tī "中國" chia sû lāi-bīn, "中" sī im-piâⁿ (55) ê jī, tha̍k chò /tyŋ˥˥/; "國" sī im-ji̍p (24) ê jī, tha̍k chò /kuɔʔ˨˦/. Nn̄g ê jī cho͘-sêng sû "中國" ê sî-chūn, "中" ê siaⁿ-tiāu piàn-sêng iông-piâⁿ (53), iáu-sī kín-ūn bô piàn-hoà. "國" jī ê /k/ hoat-seng siaⁿ-bó lūi-hoà piàn-sêng /ŋ/. Só͘-í "中國" si̍t-chè tha̍k chò /tyŋ˥˧ ŋuɔʔ˨˦/.
Su-siá hē-thóng
Su-siá hoān-lē
| 聯合國世界人權宣言 | Lièng-hăk-guók sié-gái ìng-guòng sŏng-ngiòng | Lieng21 hak53 guok24 sie53 gai213 ing55 guong53 song55 ngüong53 | ㄌㄧㄝㄥ21 ㄏㄚㆶ53 ㄍㄨㄛㆶ24 ㄙㄧㄝ53 ㄍㄞ213 ㄧㄥ55 ㄍㄨiㄥ53 ㄙㄡㄥ55 ㄫㄩㄛㄥ53 |
| 第一條 | Dâ̤-ék dèu | De213 ik21 deu53 | ㄉㄝ213 ㄧㆶ21 ㄉㄝㄨ53 |
| 儂家生下來就是自由其， | Nàng-gă sĕng giâ lì cêu sê cê̤ṳ-iù gì, | Nang55 nga55 seng55 ngia242 li53 zeu21 li21 zü55 iu53 i, | ㄋㄤ55 ㄫㄚ55 ㄙㄟㄥ55 ㄫㄧㄚ242 ㄌㄧ53 ㄗㄝㄨ21 ㄌㄧ21 ㄗㄩ55 ㄧㄨ53 ㄧ, |
| 著尊嚴共權利上一律平等。 | Diŏh cŏng-ngièng gâe̤ng guòng-lĭk siông ék-lŭk bìng-dēng. | Duok55 zoung55 ngieng53 goüng213 huak21 luk5 suong242 ik21 luk5 bing33 deng33. | ㄉㄨㄛㆶ55 ㄗㄡㄥ55 ㄫㄧㄝㄥ53 ㄍㄛㄩㄥ213 ㄏㄨㄚㆶ21 ㄌㄨㆶ5 ㄙㄨㄛㄥ242 ㄧㆶ21 ㄌㄨㆶ5 ㄅㄧㄥ33 ㄉㄟㄥ33. |
| 儂家有理性共良心， | Nàng-gă ô lī-séng gâe̤ng liòng-sĭng, | Nang55 nga55 u21 li55 seng213 gëüng55 luong55 sing55, | ㄋㄤ55 ㄫㄚ55 ㄨ21 ㄌㄧ55 ㄙㄟㄥ213 ㄍㄜㄩㄥ55 ㄌㄨㄛㄥ55 ㄙㄧㄥ55, |
| 並且應該以兄弟關係其精神來互相對待。 | bêng-chiă éng-gāi ī hiăng-diê guăng-hiê gì cĭng-sìng lì hô-siŏng dó̤i-dái. | Bing53 jia33 ing55 ngai55 i33 hiang53 nie242 guang53 hie242 i zing55 sing53 li53 hu55 suong55 dëü53 lai213. | ㄅㄧㄥ53 ㄖㄧㄚ33 ㄧㄥ55 ㄫㄞ55 ㄧ33 ㄏㄧㄤ53 ㄋㄧㄝ242 ㄍㄨㄤ53 ㄏㄧㄝ242 ㄧ ㄗㄧㄥ55 ㄙㄧㄥ53 ㄌㄧ53 ㄏㄨ55 ㄙㄨㄛㄥ55 ㄉㄜㄩ53 ㄌㄞ213. |
Chù-kái
Chham-khó chu-liāu
- 福州市地方志编纂委员会 (2001). 福州方言志 (ēng Hôa-gí). 海风出版社. ISBN 7-80597-361-X.
- 福州市地方志编纂委员会 (2000). "第六篇 方 言". 福州市志(第8册) (ēng Hôa-gí). 方志出版社. ISBN 7-80122-605-4.
- 福建省地方志编纂委员会 (1998). "第一章 闽东方言". 福建省志·方言志 (ēng Hôa-gí). 方志出版社. pp. 17–97. ISBN 7-80122-279-2.
