Portal:Tōng-bu̍t

Tōng-bu̍t Mn̂g-kháu-ia̍h

Coereba flaveola

Coereba flaveola

Tōng-bu̍t sī to-sè-pau ê chin-hu̍t seng-bu̍t, sio̍k tī Tōng-bu̍t-kài (Animalia), iā ū kóng Hō͘-seng-lūi (Metazoa). In sin-ku ê thé-keh keng-kòe hoat-io̍k, kàu-bóe ē chiàm-chhù kò͘-tēng hêng-thé, chóng-sī ū chi̍t kóa oa-ná ē keng-le̍k piàn-thài (metamorphosis) ê kòe-têng. Tōa-hūn tōng-bu̍t lóng sī ūn-tōng-sèng--ê, che ì-sù sī kóng in thang chū-chú tín-tāng. In mā tōa-hūn lóng su-iàu chia̍h ji̍p kî-tha seng-bu̍t-thé he̍k-chiá sī sán-bu̍t lâi seng-chûn, tang-tiong iā ū lē-gōa, sī chi̍t kóa kap kng-ha̍p-sêng seng-bu̍t chiâⁿ kiōng-seng koan-hē ê chióng-lūi.

Só͘ chai-iáⁿ ū hòa-chio̍h ê kì-lio̍k tī iok-lio̍k 542 pah-bān nî chêng Cambria po̍k-hoat sî-kî ê tōng-bu̍t lóng sī hái-seng--ê. Tōng-bu̍t ē-tàng thiah chò chē ê hun-lūi, kî-tiong hâm chek-chui tōng-bu̍t (chiáu-lūi, chhī-leng-lūi, lióng-chhe-lūi, pâ-thiông, hî-lūi); nńg-thé tōng-bu̍t (hâm-á-lūi, o-á-lūi, chiuⁿ-lūi, jiû-hî, lō͘-lê); chat-kha tōng-bu̍t (chhian-kha-lūi, pah-kha-lūi, khu-thiông, ti-tu, chîm-á, hê-á); khoân-chat tōng-bu̍t (tō͘-kún, Gô͘-khî); hái-mî; kap chúi-bó.

Kòe-soán ê bûn-chiuⁿ

Pat-kòa
Pat-kòa, ha̍k-miâ Birgus latro, sī siāng tōa chéng ê lio̍k-tē hē-lūi kiam chiat-chiok tōng-bu̍t. Bûn-hiàn kì-chài ê tōa-sè bô it-tēng. Kin-kù tōa pō͘-hūn ê chu-liāu, siāng tāng kàu 4.1 kong-kin, tn̂g 40 kong-hun, kha nā chhun tn̂g ē-tàng kàu 91 kong-hun. Kang--ê it-poaⁿ pí bó--ê khah tōa chiah. Pat-kòa ki-pún-siōng sī 1 khoán kià-seⁿ-á. Pat-kòa chú-iàu chia̍h kok chióng kóe-chí, pau-koah iâ-chí kap bû-hoa-kó. In Ū-hoat-tō͘ iōng i chho͘-ióng ê "khîⁿ-á" chiong iâ-chí khak kòng phòa, thang chia̍h lāi-bīn ê iâ-iû.
...Bûn-khò͘/Ka-thiamKè-sio̍k...

Niù-suh

2018 nî
  • Ha̍k-chiá tī 2 goe̍h 5 ji̍t ê ha̍k-su̍t-chì Nature Ecology & Evolution hoat-piáu chi̍t khoán tī Myanmar ê hó͘-phek lāi-bīn hoat-kiàn ê iok-lio̍k pah-bān tang chêng ê ti-tu-kong seng-bu̍t, hêng-thé ná chhiūⁿ ū bóe-á ê ti-tu.
  • Dendrocerus scutellaris, chi̍t khoán sin chéng ê kak-phang, hông hoat-piáu tī 1 goe̍h 30 ê ha̍k-su̍t-chì Biodiversity Data Journal.

Kòe-soán ê tōng-bu̍t

Chang-hîm
Hîm sī tōa-hêng ê chhī-leng tōng-bu̍t, tī hun-lūi-ha̍kChia̍h-bah-bo̍k ē-té chi̍t kho. Hîm it-poaⁿ sī ión-kiāⁿ tōa-chhāi, siong-tùi té kha. Sèng-pia̍t hun nn̄g hêng, kang hîm kha tōa-chiah, tōa-hêng ê bu̍t-chéng te̍k-pia̍t ū chha. Tī lio̍k-tē siōng ê Chia̍h-bah-bo̍k tang-tiong, hîm ê sin-khu siāng tāng. Tōa-hūn hîm-lūi lóng seng-oa̍h tī Pak Poàn-kiû. Tû-liáu chi̍t chéng tī Lâm Bí-chiu, kî-tha lóng seng-oa̍h tī A-chiu, Au-chiu ia̍h Pak Bí-chiu.

Lí kám chai-iáⁿ...

Gekko monarchus

...Bûn-khò͘/Ka-thiamKî-tha...

Lūi-pia̍t

Wikimedia