Epilepsia

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000

A epilepsia (d'o latín epilepsĭa, y iste d'o griego ἐπιληψία, intercepción) ye una malautía provocata por un desequilibrio en l'actividat electrica d'as neuronas de bella zona d'o celebro. Ye caracteriza por un u cuantos trestuques neurolochicos que deixan una predisposición en o celebro a padeixer convulsions recurrents, que gosan dar paso a consecuencias neurobiolochicas, cognitivas y psicolochicas.[3]

Icono d'aviso medico
Icono d'aviso medico
Advertencia: Biquipedia no ye un consultorio medico.
Si creye que aprecisa d'aduya, por favor consulte con un profesional d'a salut.
Fiódor Dostoyevski, escritor que padeció epilepsia.[1][2]

Una convulsión, crisi epileptica u comicial ye un evento subito y de curta durada, caracterizato por una anormal y excesiva u bien sincronica actividat neuronal en o celebro. As crisis epilepticas gosan estar transitorias, con u sin disminución d'o livel de consciencia, movimientos convulsivos y atras manifestacions clinicas.

Ista malautía tamién afecta a os animals, especialment a os domesticos, sían gatos u cans, os sintomas son os mesmos descritos ta o estar humano.[4]

Aspectos historicos

Garra atra malautía permite remontar-nos en a historia d'a Medicina tanto como a epilepsia; existen muitas referencias dende os primers tiempos d'a historia que constatan que ista malotía bi ha acompanyato a l'hombre dende os suyos orichens. Ista malautía yera considerata como una d'as malotías cronicas mas habituals.

En os antigos textos mesopotamicos se describen ya os suyos sintomas tipicos como a malotía de Bennu, u Sitbu, anque  istos termins ta cualques autors pareixen designar tamién “aplego” u “lepra”.[5] Se compreba tamién que no yera infrecuent: en o codigo de Hammurabi, cuerpo lechislativo d'a Babilonia d'o sieglo XVII a. C., s'estableix que, si se descubre que un esclau adquiriu recientment sufre bennu, iste puede estar devuelto a o suyo anterior propietario en o plazo d'un mes.

Os seguidores d'a relichión tibetana Bön teneban por esleyitos a qui la padeixeban, mientres que en l'antiguidat judeocristiana se consideraba o suyo padeiximiento como un castigo divino u como obra de demonios.

En o Evanchelio de Marcos (9, 17-18) ye incluyita una descripción d'a epoca que ilustra perfectamen una crisi epileptica sufierta dende a infancia, an diz que a no poder chitar a l'esprito causant d'a crisi os suyos discipulos le levoron a Jesús o cual podió fer-lo y o poseito quedó como muerto ta dimpués fer-lo aturar, en o mesmo capitol se menciona unatra persona que feba fuera espritos en o suyo nombre:[6]

Pero no tardó en cuestionar-se l'orichen d'a epilepsia. En o sieglo V a. C., Hipócrates observó en soldatos y gladiadors que as feridas por traumatismo craneoencefalico s'asociaban con bella frecuencia a ataques epilepticos, desconcertantment pareixitos a os cuals observaba en os suyos propios pacients.[7]

En a Edat Meya se perdió ixe legato medico. Se tornó a atribuir a l'epilepsia una causa sobrenatural. Os enfermos y os suyos familiars rezaban, implorando aduya, a la Virchen María y a Sant Valentín, en particular. [8]

Referencias