نحو فارسى
نحو فارسى (فارسى:دستور زبان فارسی), الكلمه الفارسيه دى يعنى قواعد لغه فارسى, دى لغه بيكلم لهجاتها ببلاد ايران, تاجيكيستان و افغانستان, ومعروف ان لغه فارسى بينتمى للعيله لغات هندو-اوروبيه, وبيتقال ان فارسى هيا الوحيده اللى ماعندهوش قوانين اللى يميز الدكر وانثى.[1]
كلمات مرتبه
ترتيب معيارى بلغه فارسى واللى هى: فاعل-مفعول-فعل, وعلشان الفارسى زى العربى, بيسمح حذف ضمير المتكلم زى "انا وانتو وهما), الفاعل ده زى العاده بيتحذف, وممكن بيدل عليه خلال تصريف فعل آخر جمله.
امثله
- من كتاب بتاع فارس بتكتب "آبى را ديدم", واللى معناه بالمصرى "انا شفت كتاب زرقا" او "شفت كتاب زرقا".
استعمالات
جمله رئيسى زى العاده بتسبق جمله بتاعه, وكتير بيستعمل حرف معروفه فى كتير من لغات هند-اوروبى "كه".
امثله
- به من گفت که امروز نمیآيد, "قالى مش حيجى دلوقتى".
اداه استفهام
اداه استفهام (آيا) بيستعمل علشان تصنع اسئله تصديق بالكتابه, وبتحطها فى بدايه الجمله, المتغيرات النحوى زى صفات طبيعى بتحط بعد اسماء باستعمال اضافه, لكن ممكن تسبق الاسامى, الفارسى ده وحده من لغات فا-م-ف شويه بيستعمل حروف زياده (زى حروف جر بتاع العربى), اداه اعراف الوحيد بالفارسى هى "را", ويتبع مفعول بيه, وبيشبه شويه حاله النصب زى حال مفعول به بتاع العربى.
امثله
- کتاب آبی را از کتابخانه گرفت, "واخد كتاب زرقا من مكتبه".
جمل طبيعى
جمل طبيعى بيخضع ترتيب فاعل-حرف اضافه-مفعول-فعل, فاذا كان مفعول محدد فترتيب حيكون زى كده "(فاعل) + (مفعول*را) (حرف اضافه) فعل.
على العموم الفارسى بيملك ترتيب حر نسبيا, علشان اجزا الكلام ده عموما مش هيضحك عليه ومش حيحرف, وحروف اضافه ونسب علامات هتساعد ازاله الحاجه الغامضه فى الجمله الاسميه, ودى يسمح صنع ترتيب حُر بشكل كبير اوى بالفارسى, واللى ادت لتسهيل صنع قوافى والسجوع الشعريه.
معرفه ونكره
بكتابه الفارسى مفيش اداه تعريف بتوع "ال", بيسدل ده غياب ادوات تنكير, بس لما يكلموا الفارسى من الناس العاديين, فينطق حرف هاء "ـه" بيدل عاده عالتعريف.[2]
امثله
- لغه كتابى: كتاب روى ميز است. (المصرى: الكتاب عالطربيزه).
- لغه كلام: كتابه روى ميزه, (نفس المعنى بالمصرى).
اداه نكره
اداه نكره بلغه فارسى كتابه وكلام هى نمره وحده "يك" واللى زى العاده بيختصر "يه"
امثله
- روی میز یک کتاب است. (عالطربيزه هناك كتاب واحد).
جنس
اسامى وضماير بتاع فارسى معندهاش تمييز دكر عن انثى, وحتى لو الكلمات ده واخده من العربى, مفيش اعتبار للجنس بلغه فارسى.
جمع
كل الاسامى تقدر بتجمعه عن طريق الجاى "ها", واللى بيتبع الاسم ومش يغير شكله, فصيغ الجمع بيستعمل احيان اقل من لغه عربى ولا بيستعمل بعد النمرات.
امثله
| فارسى | مصرى |
|---|---|
| سه تا کتاب | تلات كتب |
| بسيارى کتاب | كتب كتيره |
| كتابهاى بسيار | كتب عددها كتير |
| کتابها | كتب |
| من کتاب رو دوست دارم | باحب الكتاب |
| آنها دانشجو هستن | دُوُل طلبه |
| آنها دانشجوها هستن | دُوُل طلبه |
| آنها/أونا | دُوُل (جمع بالمصرى) |
| كتابهاى بسيار | كتب عددها كتير |
| کتابها | كتب |
حاله فاعل ومفعول
هناك حالتين فى لغه فارسى, واللى هى حاله الرفع (فاعل), وحاله نصب (مفعول), وعلشان الاسم ده مش معروف حيبقى فى حاله فاعل, لكن لما يتبع "را", فأكيد حتكون فى حاله مفعول.
امثله
| فارسى | مصرى | حاله |
|---|---|---|
| کتاب آنجاست | كتاب هناك | فاعل |
| کتابها آنجایند | كتب هناك | فاعل |
| کتاب را بده به من | ادينى كتاب | مفعول |
- حيازه استعمال "اضافه", زى مثلا كلمه فارسيه كتاب على, بص الكسره لنهايه كلمه كِـتَاب, دى علامه اضافه بلغه فارسى.
مصادر
الصفحه دى فيها تقاوى مقاله عن لغه/لغات. و انت ممكن تساعد ويكيپيديا مصرى علشانتكبرها.