Tresporte d'Asturies

La comunidá autónoma del Principáu d'Asturies ta asitiada na mariña cantábrica del norte d'España. La so orografía ye bien accidentada, atópase dixebrada del pandu pola Cordal Cantábricu y los sos nucleos de población, magar tán más concentraos nel centru de la provincia, tán esvalixaos a lo llargo de toa ella. Esto fai qu'Asturies tenga, dende siempres, un déficit tocantes a infraestructures de tresporte que nos últimos años intentóse correxir con delles obres y proyeutos. Ente los proyeutos realizaos o proyeutaos anguaño n'Asturies destaquen: l'Autovía del Cantábricu (A-8), l'A-63 Uviéu-La Espina, desdoblamientu del AS-18 Uviéu-Xixón (anguaño denominada AS-II ), la variante de Payares pa enllazar cola alta velocidá (destacando los túneles de Payares), el proyeutu del Metrotrén Asturies, l'ampliación del puertu d'El Musel, etc.

Tresporte per carretera

Tocantes a tresporte per carretera hai tres eje tradicionales de comunicación n'Asturies que suponíen les antigües carreteres nacionales: la exa de la mariña, N-632 de Ḷḷuarca a Ribeseya; la N-634 de Ribadeo - La Espina - Uviéu - Ribeseya - Unquera y l'exa Xixón - Uviéu - Pandu, N-630.

Estes exes modificáronse cola actuación na década de 1990 y la primer década del sieglu XXI de forma que tolos tramos de carretera nacional tán pasando a autovía o autopista y añadióse una nueva exa que constitúi l'Autovía Minera. Estes son les autopistes o autovíes d'Asturies:

DenominaciónNombreTitularidad
A-63Autovía Oviedo-La Espinaestatal
A-64Autovía Oviedo-Villaviciosaestatal
A-66Autovía Ruta de la Plataestatal
A-8Autovía del Cantábricoestatal
AS-IAutovía Mineraautonómica
AS-IIAutovía Industrialautonómica
AS-IIIAutovía del Aceroautonómica

Tresporte per ferrocarril

N'Asturies operen dos compañíes de ferrocarril: Renfe y FEVE. Dambes ufierten un serviciu de cercaníes, rexonal y nacional de tresporte de persones y mercancíes, magar dende va munchos años el tresporte de mercancíes per ferrocarril foi perdiendo la so importancia yá que la meyora del tresporte per carretera, per un sitiu, y el descensu del nivel de industrialización de la provincia, sobremanera no qu'afecta a siderurxa y minería, restáron-y interés.

19901991199219931994199519961997199819992000200120022003200420052006200720082009201020112012201320142015201620172018
RenfePasaxeros1 (billetes)1.337.1001.287.8003.824.000...5.737.0006.294.0006.665.0007.267.0007.519.1007.974.0008.203.5038.795.8818.557.2708.314.6798.457.0788.456.6458.220.8597.805.3878.071.7377.473.4956.723.7856.255.1336.004.8565.618.8105.163.8005.137.9004.946.4004.822.0004.716.100
Mercancíes (tm)2.917.5872.751.1032.167.486...2.487.7502.460.0502.452.9502.685.7702.363.7902.263.7302.278.2802.242.8902.581.2002.309.7102.417.6902.295.5202.397.1502.464.4202.414.1901.684.3411.881.4402.174.5672.343.9202.574.7563.118.5803.024.5832.988.5503.199.4763.122.823
FEVECercaníes (billetes)3.089.9003.357.0003.430.0003.433.6003.412.9003.414.1003.808.2004.103.6004.239.4004.443.6004.522.0044.669.4254.710.2284.863.8004.830.3904.866.4904.273.1533.885.7623.532.7853.287.7273.122.7332.854.4822.685.4302.471.4002.445.1002.309.7002.064.0001.989.4001.807.100
Mercancíes (tm)3.031.1272.728.0002.950.0002.728.3452.949.8262.612.4722.167.4021.864.7271.253.5001.759.3872.103.8211.658.9462.094.2801.964.1841.763.4162.340.1973.016.2172.821.1341.986.7741.915.5381.465.8801.750.8701.968.0581.814.6991.649.9622.000.3851.215.6961.481.0571.155.838
Fuentes: Renfe, FEVE, Idepa[1][2] y Sadei[3]

1Cercanías y rexonal (Alvía)

Serviciu de cercaníes

Cercaníes Asturies
Llinies xestionaes por Renfe Cercaníes
LliniaOrixe/DestinuDestinu/OrixePasaxeros (2012)[4][5]
Llinia C-1Xixón-Sanz CrespoPuente Los Fierros3.631.561
Llinia C-2L'EntreguUvíeu983.594
Llinia C-3San Juan de NievaLlamaquique824.062
Llinies xestionaes por Renfe Feve
Llinia C-4fXixón Sanz CrespoCuideiru444.546
Llinia C-5fXixón Sanz CrespoLlaviana523.535
Llínía C-6fUviéuL'Infiestu694.631
Llinia C-7fUviéuSan Esteban42.976
Llinia C-8fAblañaBaíña77.266
Llinia C-9fTrubiaXixón Sanz Crespo145.873¹

1Solo ente Xixón y Uviéu. Los viaxeros ente Uviéu y Trubia tan incluios en los datos de la llinia C-7f.

Serviciu de llargu percorríu

Llinies rexonales y nacionales d'Asturies
trayeutuserviciucompañía
Xixón - Llión - Palencia - ValladolidrexonalRenfe Operadora
Xixón - Madridllargu percorríu (Alvia)Renfe Operadora
Xixón - Barcelonallargu percorríu (Alvia)Renfe Operadora
Xixón - Alicantellargu percorríu (Alvia)Renfe Operadora
Uviéu - FerrolrexonalRenfe Operadora FEVE
Uviéu - SantanderrexonalRenfe Operadora FEVE

Tresporte marítimu

Los dos puertos más importantes d'Asturies son el puertu d'Avilés (Avilés) y el puertu d'El Musel (Xixón).

Puertu d'El Musel

Dispón d'una terminal de Ro-Ro perteneciente a la Llinia Atlántica Ro-Ro. Dispón de terminales pa graneles sólidos, contenedores, carga xeneral, productos siderúrxicos, graneles líquidos y pesca.

Tráficu marítimu por Tonelaes de Rexistru Brutu (miles de Tm.)[6][7]
199719992000200120022003200420052006200720082009201020112012201320142015201620172018
El Musel13.46418.21719.91619.15820.49019.16519.92221.79020.48120.77819.32914.63115.71815.18617.23417.87418.99521.27718.40721.82019.680

Puertu d'Avilés

Ta asitiáu na Ría d'Avilés y dispón de les siguientes instalaciones: Muelles de San Agustín, Muelle pesqueru, Muelles de Raigaños, Ampliación del Muelles de Raigaños, Dársena de San Juan de Nieva y Muelle d'Inespal. Dispón tamién de Terminal de contenedores, tráficu de graneles y productos siderúrxicos.

Tráficu marítimu por Tonelaes de Rexistru Brutu (miles de Tm.)[7]
199119921993199419951996199719981999200020012002200320042012
Avilés3.4133.6833.4464.0444.0993.8523.7483.9093.5144.1383.7944.1624.7715.0865.118

Tresporte aereu

Entrada al Aeropuertu d'Asturies, en Santiago del Monte, Castrillón

N'Asturies hai un aeropuertu perteneciente a AENA, l'Aeropuertu d'Asturies, en Castrillón. Esiste amás un aeródromu, el de La Morgal, en Llanera.

Aeropuertu d'Asturies

L'Aeropuertu d'Asturies ye un aeropuertu Nacional de AENA. Con más d'un millón de pasaxeros al añu, aumentó'l númberu d'éstos gracies a la creación de nuevos destinos y al aumentu de la frecuencia de vuelu colos yá esistentes. Opera coles compañíes Iberia LAE, Air Europa, Air Nostrum y Easy Jet y da serviciu a los siguientes destinos: Madrid, Barcelona, Alicante, Lanzarote, Málaga, Palma de Mallorca, Sevilla, Tenerife, Valencia, París y Londres.


Tráficu aereu nel Aeropuertu d'Asturies
1975119912199222000200120022003200420052006200720082009201020112012
Pasaxeros176.100305.321350.418817.497816.497816.087771.238837.2451.251.4951.353.0301.560.8301.530.2451.316.0881.355.3641.339.0101.309.640
Operaciones1.9692.17113.13112.52612.03612.86714.19817.53517.98719.14918.37116.03316.53815.34913.252
kg. mercancíes368.420360.230598.133641.241577.235484.441420.256230.301199.498196.741139.465113.149110.645136.772101.782
Fuentes d'información:Delegación Provincial d'IBERIA¹, Aeropuertu d'Asturies² y AENA[8]

Aeródromu de La Morgal

Dotáu d'una pista d'aterrizaxe de 930 m y de un helipuertu. Ta dedicáu a l'aviación non comercial y deportiva. Ye la base del helicópteru de los Bomberos del Principáu d'Asturies y el 112 Asturies.

Consorciu de Tresportes d'Asturies

El Consorciu de Tresportes d'Asturies (CTA) ye un ente públicu del Principáu d'Asturies creáu pola Llei 1/2002 del Gobierno del Principáu d'Asturies.[9] Nel Consorciu tán integraos, amás del Gobiernu del Principáu, 14 conceyos[10] d'otros tantos conceyos asturianos pa coordinar y xestionar los tresportes según desenvolver polítiques alcordaes d'ordenación del tresporte de viaxeros nel Principáu d'Asturies.

El Consorciu tien suscritos alcuerdos con distintes operadores de viaxes per carretera y ferrocarril por que los viaxeros que dispongan de tarxetes de tresporte del CTA mover nos distintos autobuses urbanos, interurbanos o trenes a un mesmu preciu.

Usuarios CTA (2015-2019)

Usuarios CTA (2015-2018)[11]


Referencies