Zölla-Bauhn

Museum in Niedaestarreich

De Zölla-Bauhn, eigantli: Mariazöllabauhn (dt.: Mariazellerbahn), ohkiazt: MzB, is de Eisnbauhnvabindung vo St. Pödn, des is de Laundeshauptstod vo Niedaöstareich mim Woifoahtsuat Mariazö in da Steiamoak. Uaspringli is bis Gußwerk gaungan. Es is a elektrifiziate Schmoispuabauhn mid ana Spuaweidn vo 760 Müllimeta.

St. Pölten–Gußwerk
Strecke der Zölla-Bauhn
Strecke der Zölla-Bauhn
Streckennummer:153 01
Kursbuchstrecke (ÖBB):115
Strecknläng:91,3 km
Stromsystem:6,5 kV / 25 Hz ~
Maximale Neigung: 28 ‰
Minimaler Radius:78 m
Hächstgschwindigkeit:80 km/h
Westbahn von Wien Westbf
Tullnerfelder Bahn von Tulln an der Donau
-0,038St. Pölten Hbf 273 m ü. A.
Westbahn nach Salzburg Hbf
0,500Kleiner Eisbergtunnel (138 m)
0,700Großer Eisbergtunnel (274 m)
1,980St. Pölten Alpenbf
Leobersdorfer Bahn
Güterzugumfahrung St Pölten (in Bau)
Bahnhof ohne Personenverkehr – Dienststation, Betriebs- oder Güterbahnhof
5,796Schwadorf 314 m ü. A.
Brücke (klein)
7,700Matzendorfer Brücke (31 m)
Blockstelle, Awanst, Anst, etc.
8,720Zlm Völlerndorf
Brücke über Wasserlauf (klein)
9,700Pielach (101 m)
9,682Völlerndorf (bis 02.06.1996)274 m ü. A.
Bahnhof, Station
11,955Ober-Grafendorf
Lokalbahn Ober-Grafendorf–Gresten
Bahnhof, Station
15,550Klangen 300 m ü. A.
Haltepunkt, Haltestelle
16,572Weinburg
Haltepunkt, Haltestelle
17,542Kammerhof 308 m ü. A.
Bahnhof, Station
19,519Hofstetten-Grünau 318 m ü. A.
Haltepunkt, Haltestelle
22,876Mainburg 335 m ü. A.
Bahnhof, Station
25,003Rabenstein a. d. Pielach 341 m ü. A.
Brücke über Wasserlauf (klein)
27,000Pielach (30 m)
Haltepunkt, Haltestelle
27,374Steinklamm 357 m ü. A.
Haltepunkt, Haltestelle
28,939Steinschal-Tradigist 363 m ü. A.
Bahnhof, Station
31,316Kirchberg a. d. Pielach 372 m ü. A.
Haltepunkt, Haltestelle
33,948Schwerbach 391 m ü. A.
Bahnhof, Station
35,294Loich 400 m ü. A.
38,176Weißenburg (bis circa 1925)418 m ü. A.
Tunnel
38,900Weißenburgtunnel (100 m)
Bahnhof, Station
39,313Schwarzenbach a. d. Pielach 429 m ü. A.
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
39,700Schönautunnel (62 m)
Brücke über Wasserlauf (klein)
39,800Pielach (20 m)
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
40,000Natterstunnel (30 m)
Bahnhof, Station
43,043Frankenfels 462 m ü. A.
Haltepunkt, Haltestelle
46,469Boding 508 m ü. A.
Brücke über Wasserlauf (klein)
46,600Nattersbachbrücke (20 m)
Bahnhof, Station
48,317Laubenbachmühle 535 m ü. A.
Blockstelle, Awanst, Anst, etc.
50,320Natterstal-Unter Buchberg (bis 2010 Personenhst)571 m ü. A.
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
51,400Kerlsteintunnel (93 m)
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
51,700Steinbachtunnel (49 m)
52,300Buchgrabenviadukt (32 m)
52,800Weißwasserviadukt (36 m)
53,500Meierlberggrabenviadukt (34 m)
Bahnhof ohne Personenverkehr – Dienststation, Betriebs- oder Güterbahnhof
53,843Ober Buchberg (bis 1975 und seit Dez. 2015 Betriebsausweiche)650 m ü. A.
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
54,500Meierlbergtunnel (89 m)
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
55,300Stettenriegeltunnel (43 m)
Bahnhof, Station
57,116Winterbach 719 m ü. A.
58,400Eierzeilgrabenviadukt (34 m)
58,600Sturzgrabenviadukt (40 m)
Bahnhof, Station
60,988Puchenstuben 804 m ü. A.
62,000Heugrabenviadukt (24 m)
Tunnel
63,500Beinriegeltunnel (121 m)
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
63,700Florkogeltunnel (77 m)
Blockstelle, Awanst, Anst, etc.
64,030Zlm Brandeben
Tunnel
64,300Gösingtunnel (2369 m)
Bahnhof, Station
66,985Gösing 891 m ü. A.
68,300Gösinggrabenviadukt (84 m)
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
68,400Ameiskogeltunnel (39 m)
Blockstelle, Awanst, Anst, etc.
69,180Zlm Wasserlochhäusl
Tunnel
70,100Großer Klausgrabentunnel (97 m)
70,200Klausgrabenviadukt (116 m)
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
70,300Kleiner Klausgrabentunnel (35 m)
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
70,500Reithmauertunnel (58 m)
70,700Saugrabenviadukt (116 m)
Bahnhof, Station
71,287Annaberg vormals Annaberg-Reith806 m ü. A.
Brücke über Wasserlauf (klein)
Lassingstausee
Bahnhof, Station
72,862Wienerbruck-Josefsberg 795 m ü. A.
Brücke über Wasserlauf (klein)
Lassingbach
Blockstelle, Awanst, Anst, etc.
74,170Zlm Raingraben
Tunnel
74,300Raingrabentunnel (269 m)
Brücke (klein)
74,700Raingrabenbrücke (40 m)
Brücke (klein)
75,100Lassingkienbachbrücke (40 m)
Tunnel
75,300Kienbachtunnel (375 m)
Brücke über Wasserlauf (mittel)
76,000Erlaufkienbachbrücke (15 m)
Brücke über Wasserlauf (mittel)
76,100Kienbach-Klausbrücke (15 m)
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
76,700Kleiner Zinkentunnel (55 m)
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
76,800Großer Zinkentunnel (68 m)
Tunnel
77,000Erlaufklausetunnel (111 m)
Haltepunkt, Haltestelle
77,237Erlaufklause 815 m ü. A.
77,500Kuhgrabenviadukt (68 m)
Brücke über Wasserlauf (mittel)
78,500Eselgrabenbrücke (20 m)
Landesgrenze Niedaöstareich / Steiamoak
Bahnhof, Station
80,347Mitterbach (Gemeindealpe) 799 m ü. A.
84,230Mariazell 849 m ü. A.
Übergang zur Museumstramway Mariazell–Erlaufsee
87,700Rasing-St. Sebastian (bis 29.05.1988)768 m ü. A.
89,200Sigmundsberg (bis 29.05.1988)758 m ü. A.
91,300Gußwerk (bis 29.05.1988)739 m ü. A.

Ghean und betreim duads seitn Dezemba 2010 de NÖVOG, des is de Niederösterreichische Verkehrsorganisationsgesellschaft. Zletzt haum sa se suichane Triabwogn kaft, de wos „Himmlstreppm“ haßn. An anzelne Himmelstreppm-Garnituan wean aa de neichn Aussichtswogn aughängt.

De Gschicht vo da Zölla-Bauhn

Aum Fliglsignäu bei Rabenstein

A gaunze Zeid is hea,
do woa bei uns heimisch da Bär.
De Leit san vo weidn zua Maria heazogn
und da Herrgott hods gschützt vo do drobn.

Do hod ma si zaumgsetzt und hod ma studiat,
wia warads mit ana Bauhn, de in de Beag einifiaht.
A Schmoispur miassats sei, so hod ma si denkt,
de wengan Plotz um de Beag umilenkt.
Zua Maria hi, da warad ma daun schnöö,
es is ja bekaunt des Mariazöö.

Und so faung ma glei aun,
vo St. Pödn zan baun.
Zeascht wiad amoi grod gmochd, daun kemman de Schwöön,
und eftas a Bruckn, fia gaunz diafe Stöön.

Es wird ollawäu stäula, den Beagn geht's zua,
a Schlucht, a Bruckn, de Leit haum koa Ruah.
Mia miassn des schoffn, geht's krumm oda grod,
sunst kummt fia de Bauhn sowieso scho ois z'spod.

Händisch wird g'oawad, do geht's ned so schnöö,
beim Wastl am Woid kummt a launga Tunnöö.
A Bauhnhof, a Föösn, a heilige Ruah,
a wundascheens Fleckal, und da Ötscha schaut zua.

Ums nächste Eck ume, geht's glei wieda aun,
do hod ma amoi gschaut, ob jeda no kaun.
Boid drauf wird's enga, koa Wegal, koa Pfod,
hiaz hea ma daun auf, es is eh scho so spod.

Duachn nächstn Beag duach, scho wieda a Klaumm,
da moch ma a Bruckn, mit dea gläng ma scho zsaum.
Hiaz wird's laungsam groda, a Wiesn, a Woid,
de Leit ham a Freid, mia san im Steirischn boid.

A Deafl no duach, de Oawad geht schnöö,
scho seh ma den Kiachtuam vo Mariazöö.
A letzts Moi beagoh, daun da Soiza entlaung,
mia san boid in Gußweak, dem Himml sei daunk.

Auf amoi findt da Bauhnbau a Ruah,
da Wödkriag draht uns den Gödhauhn zua.

Plant hod des gaunze da Ing. Fogowitz, a gaunz gscheida Mau,
den haums hoid gnumman, wäu's a aundra ned kau.
A Daumpflok haums baut, den Kessl aughoazt,
des erschte Moi beagfoahn hod a gaunz schee groazt.

Noch etli poa Joah, vü Ruß und vü Dreck,
do hod ma scho redn gheat, da Daumpfa muass weg.
Ned mit Diesl, ned mit Daumpf,
elektrisch wü ma foahn ins Zöllalaund.

Wea sui leicht des mochn, wer sowos wui kau?
Es wead sas ned glaum, es woa da Dr. Englmau.
A Maua haums baut und des Wossa aufgstaut,
beim Eibau vo da Turbin hod eh ois hinghaut.

Mostn haums gsetzt und an Droht driwagspaunt
und scho foahns elektrisch ins streirische Laund.
1099 muass hoaßn, de Schmoispua-Maschin,
se hod auf jen Drehgstöö an E-Motoa drin.

Leit duads fiahn und an Haufn Huiz,
ma is auf de Lok richtig stuiz.

De Joahzehnte gengan vuabei,
und de Lok rennt, ois warads no nei.
De Motoan san no guad beinaund,
drum kriagts in de 60er Joah nua a neichs Gwaund.

Und so geht's weida in ihrm hoartn Lem
und se muass beim Aufstiag oft de gaunze Kroft gem.
So schnöö kau des gehn, s'is wia a Tram,
zuadroht wiad Gußwerk, ma glaubt des no kam.

Und aus is mim Huiztraunspuat,
an jedn föön do de richtign Wuat'.
Owa bis Mariazö bleibts no do,
da san gwiss a Haufn Leit froh.

Weu waun ma's Bergstickal a no zuaspean,
dann gabats in Zö nur mehr de Bärn.

Ma hod se de Orwad gmochd
und hod wieda Bärn ins Laund einebrocht.
Owa ned nua da Bär is de Neiigkeit,
an Triabwogn gibt's a scho seit anicha Zeit.

Freili is da Zug gaunz nei,
owa Aungst hod ma a dabei,
wäu er nimmt uns de Oawad weg, des muass ma aa sogn,
des is hoid da Nochtäu vo so an Triabwogn.

Und hiaz schliaß i meine Zäun, so hob i ma's gricht,
wäu sunst wiad's z'laung fiara Gedicht.

Triabfoahzeig'

  • Daumpfloks vo de Reihn U, Uv, Uh, Mh und Mv.
  • E-Lok 1099: im Plauneisotz vo 1911 bis 2013, oiso iwa 100 Joah! Aum End vo de 50er-Joah haums owa an neichn Kostn kriagt.
  • Diesllok 2095 (Baujoah uma 1960): bei Maungl aun eisotzfähign 1099er, v. a. in de letztn Joah, woan aa oft Dieslfoahzeig zan autreffn.
  • E-Triabwogn 4090 (Baujoah 1994): zwoa Garnituan, de haum se ned wirkli bewährt.
  • Diesltriabwogn 5090 (aus de 90er-Joah): de san hauptsächli im Toiohschnitt bis Laubenbachmühle gfoahn, sodass se duatn a Stundntakt ausgaungan is.
  • E-Triabwogn ET Himmelstreppe: seit Oktoba 2013 kumman ohgsehn vom Nostalgiezug Ötscherbär nua meah de neichn guidanan Niedaflurtriabwogn zan Eisotz.

Begriff'

  • Krumpm: de „Krumpm“ is de 2010 eigstööte Zweigstreckn noch Maunk, de uasprüngli no weita iwa Wieselburg noch Gresten gaungan is; da Ohschnitt vo Wieselburg noch Gresten is um de Joahtausendwendn auf Noamäuspur umspuat wuan und wiad no im Gütavakeah betriam. Des Wuat kummt vo da gekrümmtn (krumpm) Ohzweigung in Ober Grafenduaf, wo de Streckn an stoakn Rechtsbogn mocht - de Zölla-Bauhn fiaht hingegn schnuagrod bis Klaungen weida, drum wiad's aa ois „Grode“ bezeichnat.
  • Oim: 1922 is da Lokoibauhnhof vo St. Pödn in Alpenbahnhof umbezeichnat wuan. Des woa den Mitoawadan vom ausfiahrandn Betriebsdienst aunscheinand zua laung, dass nocha oafoch „Oim“ dazua gsogt haum.
  • Laubm: Laubenbachmühle is aa so a laungs Wuat ...
  • Krumpa Wogn: wäu de Krumpm ned elektrifiziat woa, hosd Wogn mit ana Webastohoazung braucht, de hod ma „krumpe Wogn“ gnaunt.
  • Groda Wogn: fia de Zölla-Bauhn reichn Wogn mit ana elektrischn Hoazung.
  • Steirawagal: des woan de oidn greanan zwoaachsign Wogn. Ob de Bezeichnung vo de ähnlichn Wogn auf da Streckn Kapfenberg - Au-Seewiesen kummt, vo de greanan Salonwogn auf da Murtoibauhn oda oafoch nua vo da greanan Mark, des kau ma nimma sogn.
  • Weiße Wuikn: des is de Schneeschleida, wäu wos aundas siechst ned, waun de vuabei foaht.
  • Stoabremsn oda Stoaschleida: waunst de Bremshundatstl ned eareicht hosd, z. B. bei Launghuizwogn oda Ruiböckn, hod ma sognaunte Ballostwogn oda Hüfsbremswogn aum Zug drauhänga miassn; de haum a Bremsahittn ghobt und a Bedaugwicht - waun ma de aum Zugschluss aughängt hod, is da Wognlauf schlechta wuan, wäu do hosd schleidan eine kriagt.

Büdln

Im Netz