Banwaan nin Dili
- Manunungod an artikulong ini sa munisipalidad. Para sa syudad, hilingon an Dili. Para sa iba pa, hilingon an Dili (klaripikasyon).
An banwaan nin Dili (Portuguese: Município Díli, Tetum: Munisípiu Dili) iyo an saro sa 14 na mga banwaan na dating mga distrito kan Timor-Leste, asin kaiba an kapitolyo nasyulan na Dili. Igwang 277,279 puon kan 2015[update],[2] an banwaan na ini na kadaklan na nag-iirok, minairok sa kapitolyo syudad.
Dili | |
|---|---|
Munisipalidad kan Subangan na Timor | |
| Lua error in Module:Native_name at line 109: attempt to call field '_lang' (a nil value). | |
 Katedral kan Dili | |
| Plantilya:TL wikidata/deprecated parameter Template:TL wikidata called with unsupported input "image_map1" | |
OpenStreetMap  | |
| Tagboan: 8°34′S 125°35′E / 8.567°S 125.583°E 125°35′E / 8.567°S 125.583°E | |
| Nasyon |  East Timor |
| Kapitolyo | Dili |
| Mga administratibong poste |
|
| Hiwas | |
| • Kabuuhan | Plantilya:TL wikidata/deprecated parameter Template:TL wikidata called with unsupported input "area" km2 (Formatting error: invalid input when rounding sq mi) |
| Ranggo nin hiwas | ika-13 |
| Populasyon (2022) | |
| • kabuuhan | 268,005 |
| • Ranggo | ika-1 |
| • Ranggong densidad | ika-1 |
| Households (2015 census) | |
| • Total | 42,485 |
| • Ranggo | ika-1 |
| Sona nin oras | UTC+09:00 (TLT) |
| Kodang ISO 3166 | TL-DI |
| HDI (2017) | 0.733[1] high · 1st |
| Websityo | Dili Municipality |
Ginikanan-ngaran
Pirang paliwanag an itinao para sa ginikanan kan ngaran kan munisipyo. Parati ining ipinaliwanag, kasama na an sadiring websityo kan munisipyo, na hali ini sa kataga na Tetum ai-dila, na an boot sabihon pawpaw.[3][4] Susog sa lingguwista, etnolohista asin para-usip na Australyano na si Geoffrey Hull, arog pa man kaito, an paliwanag na idto sarong ponolohitikal asin dai katubod-tubod sa kasaysayan, huli ta an tataramon na tinataram sa lugar na midbid ngunyan sa Dili bago itinugdas kan mga Portuges an saindang tukawan nin pamamayo duman kaidtong 1769 iyo an Mambai, bakong Tetum. Iniladawan ni Hull an arog kaitong mga paliwanag sa "subong na ginikanan-ngaran".[3]
Sa pananaw ni Hull, nagbutwa an taga na Dili na sarong kognato sa tagang zili kan Bunak (transl. 'bangin'), na sarong gunuan sa escarpment sa likod kan syudad; nagkomento siya na sa sarong tataramon na Papuano, kun sain an Bunak iyo an sarong halimbawa na tinataram sa lugar kan Dili bago an pagwarak kan mga tataramon na pigbaseng-Austronesyo nin Mambai asin Tetum.[3]
An saro pang "subong na ginikanan-ngaran" na paliwanag na ipigsuhesyon kan munisipyo na iyo an pangaran kaini, hali sa katagang Portuges na Dali, na kun hihilingon, katampad ini sa ekspersyon kan Tetum na tali akar (transl. 'lubid kan abaka'). Susog sa munisipalidad, igwang kadakol na mga poon nin abaka sa kun ano ngunyan na suko kan Caicoli sa tahaw kan kaidtong Reino Motaain, na minasakop sa Dili ngunyan. Kada taon, nagsasagibo an lokal na komunidad nin sarong tradisyonal na seremonya nin bayle, asin nagdudulot man nin mga sakripisyo para sa poon nin abaka. Nagtutubod an mga lokal na tawo na ini gikan sa katagang Portuges na Dali na nagpapasaboot sa sagradong mata, kaya ta inako ninda ini para sa ngaran kan lugar.[4]
Heograpiya
Poon pa kan ika-1 kan Enero 2022, An Dili iyo an ikaduwa sa pinakasadit na banwaan sa Subangan na Timor sa hiwas na mabilog sa 224.0 km2 (86.5 sq mi). Ini man an may pinakahalangkaw na populasyon.[5] Yaon ini sa amihanan na baybayon kan isla nin Timor na nakahampang sa Itiot nin Ombai,[6]Plantilya:R/superscript asin nasasagkudan an Manatuto sa sirangan, Aileu sa habagatan, asin Liquiçá sa sulnopan.
An isla nin Atauro, sa amihanan kan munisipalidad sa atubangan kan kapitolyo, iyo an saro sa mga administratibong poste kan Dili sagkod sa katapusan kan 2021, kadtong nagin suway na munisipyo ini.[7][8]
An Dili iyo an sentrong pang-ekonomiya asin pampulitika kan Subangan na Timor.
Mga administratibong poste
An mga administratibong poste (kaidto mga pang-irarom na distrito) kan banwaan iyo an:[9]
- Cristo Rei
- Dom Aleixo
- Metinaro
- Nain Feto; asin
- Vera Cruz
An mga administratibong poste, nababanga sa 31 na suko ("barangay") sa kabilugan.
Subdivisions of the municipality
Cities in the municipality of Dili
Mga toltolan
Mga tala
Bibliograpiya
Mga panluwas na takod
Igwang relatibong medya para sa Dili (Municipality) duman sa Wikimedia Commons
- Dili Municipality – official site (in Tetum with some content in English)
- Dili Municipality – information page on Ministry of State Administration site Lua error in Module:In_lang at line 40: attempt to call local 'name_from_tag' (a nil value).