LGBT

Ang unang mikaylap nga paggamit sa pulong nga homosekswal, usa karon ka termino nga pangunang ginagamit sa konteksto sa kaalamdag, usahay kini nagdala og negatibong kahulogan sa Tinipong Bansa.^[6] Ang gay nahimong ginagamit nga termino niadtong napuloan-1970.^[7]

Samtang ang mga lesbiyana nagmugna'g dugang pang publikong identidad, ang hugpong sa mga pulong nga gay and lesbian nahimong mas nailhan pa.^[8] Usa ka panaglalis kon ang nag-unang tumbok sa ilahang politikanhong tumong mao ba ang peminismo o mga katungod sa bayot misangpot sa pagkabungkag sa pipila ka kapunongang lesbiyana, lakip ang Daughters of Bilitis, nga gitukod nila Del Martin ug Phyllis Lyon,^[9] apan nabungkag niadtong napuloan-1970 nunot sa mga panaglalis diin nga tumong ang kinahanglang unahon.^[10] Tungod kay ang panagsama usa ka pagkauna alang sa mga lesbiyang peminista, ang kalainan sa mga tahas taliwala sa kalalakin-an ug kababayen-an o ang butch ug femme gitan-aw ingong patriarkal. Gilikayan sa mga lesbiyang peminista ang mga tahas sa kinatawhan nga mikaylap sa mga dapit sama sa gituohang chauvinismo sa mga lalaki nga bayot; daghang mga lesbiyang peminista ang midumili sa pagtrabaho kauban ang mga lalaki nga bayot o sa pagkuha sa ilang mga kawsa.^[11]

Ang mga panglantaw gikan sa mga lesbiyanang-peminista kanunay nga gitan-aw nga makadaot sa hinungdan sa mga katungod sa bayot pinaagi sa mga lesbiyana nga naghupot og ideyalistang pagtuo nga natawo sila nga homosekswal ug migamit sa terminong "lesbian" sa pagpasabot sa usa ka sekswalidad.^[12] Ang mga tawhanong bisekswal ug transhenero nangayo usab nga ilhon isip mga lehitimong mga kategoriya sulod sa kinadak-ang minoriya nga komunidad.^[8]

Sa ulahing bahin sa napuloan-1970 ug sa unang bahin sa napuloan-1980, pagkahuman sa kahinam sa kausaban human sa gipangbuhat sa grupo sa kagubot sa Dakbayan sa New York niadtong 1969, pipila ka mga bayot ug lesbiyana nahimong dili kaayo modawat sa mga bisekswal o transhenero.^[13][3] Ang matag komunidad nanlimbasug sa pagpalambo sa ilang kaugalingon nga pagkailhanan lakip na kon, ug unsaon, sa pagpahiuyon sa ubang mga komunidad nga nakabase sa kinatawhan ug sekswalidad, usahay wala'y labot ang ubang mga kaubang grupo; kining mga panagsumpaki nagpadayon hangtod karon.^[3] Ang mga aktibista ug mga artista sa LGBTQ naghimo'g mga poster aron mapataas ang kahimatngon bahin sa mga problema sukad nagsugod ang kalihokan.^[14]

Gikan sa tuig 1988, gisugdan sa mga aktibista ang paggamit sa inisyalismo nga LGBT sa Tinipong Bansa.^[15] Hangtod sa napuloan-1990 sa sulod sa kalihokan ang mga gay, lesbiyana, bisekswal, ug transhenero makabaton og patas nga pagtahod.^[3] Nagdasig kini sa pipila ka mga kapunongan aron bag-ohon ang mga ngalan, sama sa GLBT Historical Society niadtong 1999.^[16] Bisan kon ang komunidad sa LGBT nakakita'g daghang kontrobersiya bahin sa malukpanon nga pagdawat sa lain-laing mga pundok (mga tawhanong bisekswal ug transhenero, ilabina usahay dili gilakip sa mas dako nga komunidad sa LGBT), ang lugpong nga LGBT mao'y usa ka positibong simbolo sa paglakip.^[17][3]

Bisan pa sa kamatuoran nga ang LGBT wala naglangkob sa tanang mga sakop sa gagmay'ng mga komunidad (tan-awa ang 'Mga lain-laing ngalan' sa ubos), ang termino sa kasagaran gidawat nga naglakip niadtong wala espesipikong giila sa upat ka-letra nga termino.^[17][3] Sa kinatibuk-an, ang paggamit sa terminong LGBT, sa paglabay sa panahon, dakog tabang sa pagdala sa mga indibiduwal nga nahimulag sa kadaghanan ngadto sa kinatibuk-ang komunidad.^[17][3]

Niadtong 2016, ang GLAAD nag-ingon nga LGBTQ mao'y gipalabi nga inisyalismo, nga aron ilakip ang mga batan-ong sakop sa mga komunidad nga midawat sa pulong nga queer isip usa ka tighubit sa kaugalingon.^[18] Bisan pa, ang ubang mga tawo naghuna-huna nga ang queer mao'y usa ka makapasipala nga pulong nga naggikan sa sinultihang pagdumot ug gisalikway kini, ilabina taliwala sa mga tigulang nga sakop sa komunidad.^[19]

Pagpamubo sa lugpong

Kon wala maglakip ang mga tawhanong transgender sa kinatibuk-an, ang lugpong usahay gipamub-an lamang sa "LGB".^[3][4]

Ubang mga titik

Daghang uban pang mga letra ang gidugang sa lugpong, mao nga gihubit kini og "alphabet soup" sa uban. Ang pipila sa ubang mga letra nga gidugang mao ang:

• Queer o Questioning— gidugang sa lugpong aron maapil kini.
• Interseks— natala nga paggamit sa lugpong sukad niadtong 1999.
• Asekswal, Aromantiko o Ahenero^[20]
• Polyamoroso o  Pansekswal— bisan pa niana, ang "pansekswal" kasagarang gihunahuna nga usa ka kategoriya sa "bisekswalidad", ingon man ang mga terminong "omnisekswal" ug "fluid" (Sinugboanon: mabalhin-balhin).
• Non-binary^[21]
• Demisekswal^[22]

Dili tanan nagkauyon kon unsa ang kinahanglan o dili kinahanglan nga tabonan sa pinamubong pulong, o unsang han-ay ang kinahanglan nga i-sulod sa mga letra.

• Mga katungod sa LGBT sa Pilipinas
• LGBT sa Pilipinas
• Komunidad sa LGBT
• SOGIE Equality Bill

• Mga tinagoan sa glbtq.com, ang ensiklopedya nga GLBTQ (Ininglis)
• Directory of U.S. and international LGBT Community Centers (Ininglis)
• American Psychological Association's Lesbian, Gay, Bisexual and Transgender Concerns Office (Ininglis)