سەدەی ١٨یەم
سەدە سەدەی ١٧یەم | سەدەی ١٨یەم | سەدەی ١٩یەم |
سەدەی ھەژدەھەم بە پێی ڕۆژژمێری زایینی، ماوەیەکی کاتییە لە یەکەم ڕۆژی ساڵی ١٧٠١ تا کۆتا ڕۆژی ١٨٠٠.
لە ماوەی ئەم سەدەیەدا سەردەمی ڕۆشنگەری بە شۆڕشی فەڕەنسا و دواتر شۆڕشی ئەمریکا گەیشتە لوتکە. زانست و فەلسەفە بەشێوەیەکی بەرچاو زیادی کرد. فەیلەسووفەکان خەونیان بە سەردەمێکی گەشاوەترەوە دەبینی. ئەم خەونە لەگەڵ شۆڕشی فەڕەنسادا بوو بە شتێکی ڕاستەقینە، ھەرچەندە دواتر بەھۆی سەردەمی تیرۆر (١٧٩٣–١٧٩٤) لەلایەن ماکسیمیلیان ڕۆبێسپێرەوە خرایە مەترسییەوە. لە سەرەتادا زۆرێک لە شانشینەکانی ئەورووپا پشتگیریان لە ئامانجە فەلسەفییەکانی ڕۆشنگەری دەکرد، بەڵام لەگەڵ شۆڕشی فەڕەنسا ترسیان لە لەدەستدانی دەسەڵاتی خۆیان ھەبوو و ھاوپەیمانی بەرفراوانی دژە شۆڕشیان پێکھێنا.[١][٢][٣]
روداوەکان
١٧١٠ەکان
١٧٢٠ەکان
١٧٣٠ەکان
١٧٤٠ەکان
١٧٥٠ەکان
١٧٦٠ەکان
١٧٧٠ەکان
١٧٨٠ەکان
١٧٩٠ەکان
کەسە گرنگەکان
سەرکردە جیھانیییەکان، ڕامیاران و سەربازییەکان
ھونەری نواندن و شانۆ و کەیفخۆشی
مووزیسیان و ئاوازدانەران
ھونەری پیشاندن، وێنەکێشان، پەیکەرسازان و جۆرەکانی تری ھونەری بینراو
نوسەران و ھۆنەران
- ئەلێکسەندەر پۆپ، ھۆنەری ئینگلیزی
- ڤۆڵتێر، نووسەر و فەیلەسووفی فەڕەنسی
فەیلەسوفان و ئایینناسان
دۆزەرەوان و زانایان
دەرچوان لە یاسا
داهێنانان و دۆزینەوە و باسکردنەکان
بەدەستهێنانە فەلسەفی و ئەدەبیەکان
- ١٧٥٩ : پاڵێوراوی ڤۆڵتێر.
- ١٧٦٢ : ئیمێلی، یان لە پەروەردە ی ژان ژاک رۆسۆ