شارل بوودلێر
شارل پیێر بوودلێر (بە فەڕەنسی: Charles Pierre Baudelaire) لە دایکبووی ٩ ئاپریلی ١٨٢١ لە پاریس شاعیر و نووسەر و ڕەخنەگری پێشەنگی فەڕانسەوی بوو.
ژیان
بوودلێر لە پاریس لەدایک بوو. لە تەمەنی شەش ساڵیدا باوکی مرد. ساڵێک دواتر دایکی شووی بە سەروانێک کرد و بوودلێر کەوتە بەر دەستی زڕباب. قەت بە دڵخۆشییەوە ئەو ژیانەی نەدەھاتەوە بیر. لە تەمەنی ٢١ ساڵیدا ژنی خواست. ساڵی ١٨٦٧ بەھۆی جەڵتەی دڵ کۆچی دواییی کرد.[١]
پێگەی وێژەوانی
ھەموو خاوەن‌ڕایان، بێ ھیچ گومان و دوودڵییەک، بوودلێر بە سەردەق‌شکێنی شێعری مودێرن دادەنێن.[٢]ئارتوور ڕەمبۆ(١٨٩١-١٨٥٤)، شاعیری پێشەنگ، دەڵێ: "بوودلێر شالیاری شاعیرانە". ئەو سەرقافڵەچیی شاعیران و تەنانەت زۆربەی ھونەرمەندانی مودێرنیشە. ھەمیەتی تایبەتیی ئەو لە نوێخوازی و تازەگەرییەکی پڕشنگداردایە کە ھاوکات داڕشتە و مانای پێکەوە ئەنگاوتووە.[٣]دونیای مودێرن لە سەرپاکی بەرھەمەکانیدا شەپۆل دەدا. لە ڕاستیدا ئەوە بوودلێر بوو کە نرخ و مانای بە مودێرنیتە بەخشی.[٤]ئیڤان بوونفوا، شاعیری ناوداری فەڕانسەوی دەڵێ: نابێ سەدەی نۆزدەھەم ھەر بە سەدەی مارکس و نیچە و کەمێک دواتر فڕۆیدەوە ناودێر کرێ، بەڵکوو سەدەی نۆزدەھەم ھەروەھا سەدەی بوودلێریشە.[٥] بوودلێر هەم باوکی شێعری مودێرن و هەم بە یەکێک لە هەنگاونەرانی پێش‌وەختەی سەمبولیسم و سووریالیسم دێتە ئەژمار.[٦]
بەرھەمەکان
بێجگە لە ڕەخنە و وتار، ئەم کۆپلە شێعرانە و چیرۆکێکی لە پاش بەجێ ماوە. سەرجەم کۆپلە شێعرەکان دواتر لە یەک بەرگدا به ناوی "گوڵە دۆزەخییەکان" بڵاو بوونەوە.
- خەفەت و ئامانج
- دیمەنە پاریسییەکان
- ئاوی ئاگراوی
- گوڵە دۆزەخییەکان
- شۆڕش
- مەرگ
- فانفاریا (تاقە چیرۆکێک کە بوودلێر نووسیویەتی)
کۆچی دوایی
بوودلێر ڕۆژی ٣١ی ئووتی ١٨٦٧ لە تەمەنی ٤٦ ساڵاندا پاش ئەوەی بەھۆی جەڵتەی دڵ لایەکی جەستەی لە کار کەوتبوو، کۆچی دوایی کرد و لە گۆڕستانی مونپارناسی شاری پاریس نێژرا.
